42 zaprzeczenia bogini MaatW
42 zaprzeczenia bogini Maat

42 zaprzeczenia bogini Maat pochodzą z kultu egipskiej bogini Maat znanego już za pierwszej dynastii. Należały one do Księgi umarłych składanej w grobie. Wcześniejsze wersje pochodzą z Tekstów Piramid. Poniższa wersja pochodzi z księgi zmarłych zmarłego skryby Ani z XIX dynastii Nowego Państwa. Czterdziestu dwu przykazaniom odpowiadają czterdzieści dwa bóstwa z Ra na czele. Papirus ten zawiera ponadto hymny pochwalne. Został on przedstawiony i przetłumaczony na początku XX w. przez E. A. Wallisa Budge. Wcześniejsze wersje spowiedzi negatywnej są rozważane jako inspiracja dla Dekalogu Izraelitów.

Hymn do AtonaW
Hymn do Atona

Hymn do Atona – egipski hymn religijny napisany na cześć jedynego Boga, Atona, najprawdopodobniej przez faraona Echnatona. Utwór, nazywany czasem Wielkim hymnem do Atona, został odnaleziony w grobowcu faraona imieniem Aj. Władca ten był wysokim dostojnikiem (wezyrem) za panowania Echnatona i być może jego teściem, ojcem królowej Nefertiti. Hymn do Atona był porównywany do Psalmu 104.

Kanon turyńskiW
Kanon turyński

Kanon turyński, Papirus turyński, Królewska Lista z Turynu – unikatowy papirus, napisany w hieratyce, obecnie znajdujący się w Museo delle Antichità Egizie w Turynie, skąd wywodzi się jego współczesna nazwa.

Księga BramW
Księga Bram

Księga Bram to święty tekst staroegipski datujący się z czasów Nowego Państwa. Opisuje ona przejście duszy nowozmarłego do następnego świata, podobne do przejścia słońca przez świat podziemia w czasie nocy. Od duszy wymagane jest przejście przez szereg "bram", z których każda związana jest z inną boginią. Dusza musi rozpoznać poszczególne boginie. Tekst sugeruje, że niektórzy ludzie przejdą bez przykrości, ale inni będą przechodzić męki w jeziorze ognia.

Księga JaskińW
Księga Jaskiń

Księga Jaskiń – jeden z najważniejszych tekstów pogrzebowych egipskiego Nowego Państwa. Tak jak wiele innych tekstów pogrzebowych, Księga Jaskiń, zapisana na ścianach grobowców, była swego rodzaju materiałem informacyjnym dla umarłych. W Księdze Jaskiń opisano podróż boga słońca Ra przez sześć jaskiń podziemnego świata. Szczególną uwagę poświęcono w księdze nagrodzie i karze w życiu pozagrobowym. Księga Jaskiń jest też jednym z najlepszych źródeł informacji o tym, jak wygląda piekło według starożytnych Egipcjan.

Księga umarłychW
Księga umarłych

Księga umarłych – staroegipski zbiór prawie dwustu rozdziałów obejmujących magiczne teksty, rysunki i pieśni, mających ułatwić zmarłemu przejście do raju. Była zapisywana na zwojach papirusu i stanowiła ewolucję wcześniejszych Tekstów Piramid i Tekstów Sarkofagów. Stanowiła najpopularniejszy rodzaj książki w ówczesnym okresie – w Nowym Państwie każdy, kto był w stanie zapłacić pisarzowi za przepisanie księgi, mógł ją otrzymać. Pisano ją też masowo, zostawiając wolne miejsce na wpisanie imienia, co pozwalało dopasowywać każdorazowo księgę do osoby zmarłego.

Lamentacje IpuweraW
Lamentacje Ipuwera

Lamentacje Ipuwera – zapisane pismem hieratycznym dzieło starożytnej egipskiej literatury mądrościowej autorstwa mędrca Ipuwera. Nie ma zgodności co do czasu jego powstania – wskazuje się na koniec Starego Państwa, Pierwszy Okres Przejściowy lub Średnie Państwo. Dzieło kopiowane było jeszcze za czasów XIX dynastii, z którego to okresu pochodzi jedyny zachowany do dziś egzemplarz. Jest on przechowywany w Holenderskim Narodowym Muzeum Starożytności w Lejdzie.

List z Tell el-Amarna (EA 23)W
List z Tell el-Amarna (EA 23)

List z Tell el-Amarna – jeden z 382 znanych dokumentów z korpusu tekstów amarneńskich odkrytych w 1887 roku w Tell el-Amarna w Egipcie i zawierających korespondencję dyplomatyczną faraonów Amenhotepa III i Echnatona.

Listy amarneńskieW
Listy amarneńskie

Listy amarneńskie, listy z Amarny – pozostałości archiwum korespondencji dyplomatycznej pomiędzy władcami Egiptu a ich wasalami i władcami niezależnymi z terenów Syropalestyny, Mezopotamii i Anatolii. Większość listów w tym archiwum datowana jest na XIV wiek p.n.e., a dokładnie na okres panowania faraonów egipskich Amenhotepa III i jego syna Amenhotepa IV, zwanego też Echnatonem.

Papirus EbersaW
Papirus Ebersa

Papirus Ebersa – staroegipski papirus medyczny, napisany najpóźniej około 1550 r. p.n.e., zakupiony od pewnego Araba przez niemieckiego egiptologa Georga Ebersa w 1873. Sprzedający twierdził, że znalazł ten zwój w 1862 r. między nogami dobrze zachowanej mumii w Tebach.

Papirus Edwina SmithaW
Papirus Edwina Smitha

Papirus Edwina Smitha - staroegipski tekst medyczny, najstarszy znany traktat na temat chirurgii oraz leczenia urazów. Pismo będące prawdopodobnie podręcznikiem medycyny wojskowej opisuje 48 przypadków rozmaitych urazów, złamań, ran, i guzów. Dokument powstał za czasów XVI lub XVII dynastii, to jest ok. XVI-XVII wieku p.n.e. Jego nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego egiptologa Edwina Smitha, który wszedł w jego posiadanie w 1862 roku.

Papirus RhindaW
Papirus Rhinda

Papirus Rhinda – jeden z najstarszych znanych dokumentów matematycznych, sporządzony w XVII w. p.n.e. przez królewskiego skrybę Ahmesa, zawierający przykłady rozwiązań dla problemów matematycznych z zakresu algebry i geometrii. Jego nazwa pochodzi od nazwiska jego odkrywcy – brytyjskiego egiptologa Alexandra Henry'ego Rhinda (1833–1863), który zakupił go w 1858 roku. Dwie części papirusu przechowywane są w Muzeum Brytyjskim w Londynie, a niewielkie jego fragmenty znajdują się w Brooklyn Museum w Nowym Jorku.

Papirus WestcarW
Papirus Westcar

Papirus Westcar – zbiór opowiadań o cudach, przedstawia faraona IV dynastii – Cheopsa (Khufu), wysłuchującego pięciu opowieści swoich synów, m.in.: Chefrena, Baure oraz Dżedefhora. Do naszych czasów z pierwszej opowieści zachowało się tylko zakończenie, piąte opowiadanie również jest niekompletne. Ponieważ brakuje początku i końca papirusu niektórzy wysuwają przypuszczenie, że mógł pierwotnie zawierać więcej opowiadań. Zapewne jest kopią wcześniejszego tekstu, spisaną za czasów II Okresu Przejściowego, a może nawet XII dynastii – na co wskazuje użyty styl i język kompozycji.

Papirusy z ElefantynyW
Papirusy z Elefantyny

Papirusy z Elefantyny – dokumenty spisywane przez wspólnotę żydowską na wyspie Elefantyna na przestrzeni setek lat począwszy od V wieku p.n.e.

Pieśni rozweselające serceW
Pieśni rozweselające serce

Pieśni rozweselające serce — antologia starożytnej poezji egipskiej w wyborze, przekładzie i opracowaniu Tadeusza Andrzejewskiego (1923-1991). Ukazała się w 1963 nakładem Państwowego Wydawnictwa Naukowego. Była jedną z trzech, obok tomów Opowiadania egipskie z 1958 i Dusze boga Re z 1967, książek autora przeznaczonych dla niespecjalistów, przybliżających literaturę staroegipską. Teksty składające się na antologię zostały przełożone z oryginału. Reprezentują one miłosną poezję egipską. W książce zaprezentowano utwory z papirusu Harris 500, Dzbanek z Teb, Papirus turyński, Wiersze o Złotej bogini, papirus Chester Beatty I, zawierający między innymi wiersze Necht-Sobeka, Fragment inskrypcji grobowej, Glosę na papirusie Anastasi II, Wiersze na ostrakach i Pieśń harfiarza z grobowca Nefer-hotepa.

Pieśń harfiarzaW
Pieśń harfiarza

Pieśń harfiarza – gatunek literacki w piśmiennictwie Starożytnego Egiptu. Teksty pieśni występują jako inskrypcje w grobowcach z okresu Średniego Państwa. Ponieważ w grobowcach inskrypcje te występują w pobliżu malowideł przedstawiających harfiarzy istnieje domniemanie że pieśni te były przez nich śpiewane. W swej treści teksty pieśni wyrażają daleko posunięty sceptycyzm co do istnienia życia po śmierci i pesymizm względem kondycji ludzkiej. Zachęcają do prowadzenia beztroskiej egzystencji i używania życia.

Teksty PiramidW
Teksty Piramid

Teksty Piramid – niejednorodny zbiór staroegipskich tekstów religijnych, związanych z kultem zmarłych i zredagowanych w Starym Państwie przez kapłanów z On (Heliopolis). Obejmowały formuły, zaklęcia, hymny, mity. Teksty utrwalane były na ścianach wewnętrznych korytarzy i komór grobowych władców, gdyż tylko dla nich były przeznaczone. Najstarsze inskrypcje pochodzą z komory grobowej piramidy Unisa z V dynastii.

Teksty SarkofagówW
Teksty Sarkofagów

Teksty Sarkofagów – zbiór staroegipskich, religijnych tekstów magicznych, związanych z kultem zmarłych. Ich trzonem były zasadniczo przeredagowane, wzbogacone i opracowane literacko Teksty Piramid. Teksty Sarkofagów stanowiły ich dalszą ewolucję, dostępną już dla zwykłych śmiertelników, a nie tylko dla faraona, jak w przypadku samych Tekstów Piramid.

Turyński papirus erotycznyW
Turyński papirus erotyczny

Turyński papirus erotyczny – dokument z XII wieku p.n.e., zawierający dwanaście ilustracji przedstawiających wyobrażenia starożytnych Egipcjan z okresu XIX–XX dynastii o technikach seksualnych. Zabytek przechowywany jest w Muzeum Egipskim w Turynie.