33 Techniki fotograficzne

Błękitna godzina – termin w fotografii określający najciekawszą, najkorzystniejszą porę wieczorową (nocną), najkorzystniejszy czas do nocnego fotografowania.

Chronofotografia – fotograficzne odzwierciedlenie ruchu poprzez udokumentowanie jego kolejnych faz metodą wielokrotnej ekspozycji motywu w regularnych odstępach czasu. Kolejne ujęcia mogą być rejestrowane na tym samym fragmencie materiału światłoczułego, lub na jego kolejnych częściach. Odmiana fotografii wykorzystywana w rozmaitych zastosowaniach, np. ujęcia wykonywane w krótkich odstępach czasu w fotografii sportowej, lub w długich odstępach czasu przy badaniu ruchu ciał niebieskich. W przypadku rejestracji w najkrótszych odstępach czasu stosowana może być fotografia w oświetleniu stroboskopowym, lub poprzez wykonywanie zdjęć z wielu zsynchronizowanych aparatów fotograficznych.

Cyjanotypia – technika fotograficzna wykorzystująca światłoczułość soli żelaza, charakteryzująca się monochromatycznym obrazem w kolorze niebieskim, tworzonym przez błękit pruski. Wynaleziona w 1842 roku, początkowo pozwalała na otrzymywanie obrazu negatywowego i w takiej wersji była do około połowy XX wieku wykorzystywana w reprografii. Używano jej także do otrzymywania obrazów bez użycia aparatu fotograficznego, czego czołowym przykładem są wykonane w cyjanotypii ilustracje Anny Atkins przedstawiające odbite na papierze algi morskie. Cyjanotypowa technika pozytywowa została udoskonalona w 1877 roku, a dzięki niskim kosztom i łatwemu wykonaniu stosowana była również przez fotografów-amatorów w celu otrzymania odbitek z negatywu metodą stykową.

Dagerotypia – proces fotograficzny, w wyniku którego na metalowej płytce otrzymywany jest unikatowy obraz, zwany dagerotypem. Technika ta została opracowana w latach 20. i 30. XIX wieku przez Josepha Nicéphore’a Niépce’a i Louisa Jacques’a Daguerre’a, a komercyjnie dostępna od 1839 roku. Był to pierwszy w historii praktyczny proces fotograficzny, a rok 1839 symbolicznie uważany jest za początek praktycznej fotografii. Dagerotypia dominowała do lat 50. XIX, kiedy wyparły ją inne techniki.

Duże zbliżenie – jeden z bliskich planów filmowych. Twarz człowieka zajmuje całą część kadru – broda i czoło są często ucięte. Stan skupienia postaci i jej emocje ukazuje jeszcze bardziej szczegółowo niż zbliżenie.

Dynamic Range Increase, DRI – technika w fotografii polegająca na wykonaniu kilku ekspozycji tego samego kadru, z których część jest niedoświetlona, a pozostała część prześwietlona. Połączenie w jeden obraz mający większy zakres tonalny następuje przez nałożenie na siebie poszczególnych obrazów i zastąpienie partii niedoświetlonych i prześwietlonych wycinkami z obrazu prawidłowo naświetlonego. Jest to technika dająca ten sam efekt co HDRI, jednak w tym wypadku przemiany nie następują w każdym pikselu obrazu, lecz jest wymieniany cały wycinek obrazu np. połać nieba. Technika HDR daje w efekcie większą głębię bitową pliku finalnego z uwagi na wykorzystanie plików RAW, które w zależności od własnej głębi dadzą obraz w zakresie 32 – 64 bitów na piksel, podczas, gdy przy DRI praca zaczyna się na JPG i kończy na JPG o tej samej głębi.

Fotografia barwna – technika fotograficzna umożliwiająca rejestrowanie obrazów barwnych. Polega na rejestracji, na negatywie lub pozytywie, zdjęć fotografowanych przedmiotów wraz z ich kolorem, czyli właściwością wywołującą wrażenia wzrokowe, zależne od długości fal świetlnych odbijanych, przepuszczanych lub emitowanych przez te przedmioty.

Fotografia nocna – fotografowanie nocą, późnym wieczorem lub wczesnym rankiem; przy długim czasie ekspozycji, z wykorzystaniem czasu „B”.

Fotografia z długą ekspozycją – technika fotograficzna polegająca na dłuższej ekspozycji materiału światłoczułego. Na zdjęciu zostaną zarejestrowane, nieruchome elementy jako ostre, natomiast ruchome jako rozmyte.

Fotogram – obraz uzyskany na materiale światłoczułym, charakteryzujący się określonymi cechami. Wyraz stosowany w kilku znaczeniach:odbitka zdjęcia fotograficznego wykonana w celach artystycznych, lub w celach wystawienniczych, reklamowych itp. – dzieło pracy fotografika zdjęcie fotogrametryczne – zdjęcie fotograficzne wykonane na potrzeby fotogrametrii za pomocą specjalnego urządzenia – kamery fotogrametrycznej obraz na materiale światłoczułym, który uzyskano bez użycia specjalnego urządzenia naświetlającego, a jedynie poprzez naświetlenie materiału światłoczułego przysłoniętego różnego rodzaju przedmiotami półprzezroczystymi lub nieprzezroczystymi (luksografia)

Fotomontaż – obraz fotograficzny powstały z zestawienia, kombinacji i połączenia kilku fotografii – łączenie odbitek fotograficznych, technika powiększalnikowa w ciemni fotograficznej, wielokrotna ekspozycja, nakładanie zdjęć w komputerowych programach fotograficznych.

Fotopułapka – urządzenie wyzwalane przez jakąś aktywność w otoczeniu samoczynnie i rejestrujące ją w postaci filmu lub zdjęć. Komercyjne kompaktowe fotopułapki znane są również pod nazwami kamera leśna i (rzadziej) kamera obserwacyjna.

Fotostop – planowe zatrzymanie pociągu specjalnego w celu wykonania przez miłośników kolei zdjęć lub nagrań filmowych tego pociągu, w miejscu atrakcyjnym historycznie lub krajobrazowo. Fotostop może się odbyć zarówno na stacji czy przystanku kolejowym, jak i na szlaku poza nimi. Z reguły fotostopy są planowane i przewidziane w programie przejazdu oraz rozkładach jazdy, może się jednak też zdarzyć spontaniczne (nieplanowane) zarządzenie przez organizatora fotostopu na życzenie uczestników przejazdu.

Heliografia – technika fotograficzna wynaleziona przez Josepha Nicéphore'a Niépce'a na początku lat 20. XIX wieku. Przy jej pomocy w 1826 Niépce otrzymał pierwsze zdjęcie na świecie – Widok z okna w Le Gras.

High dynamic range imaging – technika w fotografii polegająca na wykonaniu kilku ekspozycji tego samego kadru, z których część jest niedoświetlona, a część prześwietlona. Pozwala ona otrzymać obraz sceny charakteryzującej się dużą rozpiętością tonalną.

Kalotypia – pierwsza fotograficzna technika negatywowa, opatentowana przez jej wynalazcę, Williama Foxa Talbota, w 1841 roku. Stosowana była w latach 40. i 50. XIX wieku. Papier pokryty światłoczułymi halogenkami srebra zostaje naświetlony w aparacie, a następnie wywoływany, dzięki czemu obraz utajony staje się widoczny. Z tak przygotowanego negatywu (kalotypu) wykonywane są odbitki – w XIX wieku w zasadzie wyłącznie były to odbitki na papierze solnym. Idea kalotypii – wykonywanie negatywu pozwalającego na otrzymanie wielu pozytywów (odbitek) – stała się podstawą dalszego rozwoju fotografii.

Kinografika – technika tworzenia fotografii w której występuje niewielki poruszający się szczegół. Kinografika publikowana jest jako dowolnego formatu animacja, dająca wrażenie oglądania filmu. Tworzenie kinografiki polega na wykonaniu serii zdjęć, lub nagrania wideo, oraz odpowiedniej obróbki graficznej, której celem jest stworzenie płynnie zapętlonej animacji. Odbywa się to tak, że ruch w ramach animowanego przedmiotu jest postrzegany jako powtarzalny lub ciągły ruch, w przeciwieństwie do bezruchu reszty obrazu. Termin „cinemagraph” stworzyło dwóch amerykańskich fotografików Kevin Burg(ang.) i Jamie Beck(ang.), którzy użyli tej techniki do ożywienia swoich fotografii na początku 2011 roku.

Luksografia – metoda otrzymywania obrazów przez bezpośrednie naświetlenie materiałów światłoczułych, na które nałożone są przedmioty o różnym stopniu przeźroczystości; jeden z rodzajów fotogramu.

Luminografia – technika wykonywania fotografii z użyciem szybko poruszających się źródeł światła pozostawiających na zdjęciu smugi.

Makrofotografia – rodzaj fotografii, w której fotografowany obiekt zostaje odwzorowany w naturalnych rozmiarach lub jest nieznacznie powiększony.

Malowanie światłem – fotografowanie w idealnie ciemnym pomieszczeniu, ew. ciemną nocą (plener); przy długim czasie ekspozycji i wykorzystaniu niewielkich, słabych (ruchomych) źródeł światła.

Odbitka albuminowa – pozytywowy obraz fotograficzny otrzymywany na papierze pokrytym warstwą albuminy i uczulonym w roztworze azotanu srebra. Technika ta, w której używano szklanych negatywów albuminowych lub kolodionowych, dominowała w fotografii w okresie ok. 1850-1885.

Odbitka kolodionowa (celoidynowa) – pozytyw fotograficzny na papierze pokrytym warstwą barytową i warstwą kolodionu zawierającą chlorek srebra. Obraz uzyskiwało się poprzez kopiowanie, tzn. stykowe naświetlanie papieru przez negatyw aż do pełnego pojawienia się obrazu.

Odbitka na papierze solnym – pozytyw fotograficzny wykonany na papierze nasączonym roztworem soli kuchennej, a następnie uczulonym azotanem srebra. Odbitki takie wykonywano stykowo z negatywów papierowych i szklanych, a naświetlanie odbywało się pod wpływem światła słonecznego. W latach 40. i w mniejszym stopniu w 50. XIX wieku papier solny był podstawową techniką, w której otrzymywano pozytywowe obrazy fotograficzne. Ok. 1853 roku zaczął być wypierany przez papier albuminowy, który z końcem dekady stał się dominującą techniką pozytywową.

Odbitka żelatynowo-srebrowa – pozytyw fotograficzny na papierze pokrytym warstwą barytową i warstwą żelatyny zawierającą sole srebra: bromek srebra, chlorek srebra lub mieszaninę obydwu. Obraz uzyskiwało się bądź poprzez kopiowanie, tzn. stykowe naświetlanie papieru przez negatyw aż do pełnego pojawienia się obrazu, bądź przez wywoływanie, tzn. krótkie naświetlenie stykowo lub przez powiększalnik, a następnie chemiczne wywołanie przy użyciu wywoływacza.

Pannotypia, panotypia – technika fotograficzna wynaleziona w 1852 r. przez Jean Nicolas Truchelut(fr.), stosowana do ok. 1880 r.

Sepia – jedna z technik barwienia (tonowania) odbitek fotograficznych, stosowana głównie w celu zwiększenia trwałości odbitek.

Stereofotografia, fotografia stereoskopowa – technika polegająca na wykonaniu dwóch zdjęć obiektu z różnych punktów widzenia.

Technika bromo-żelatynowa, zw. także suchą płytą – negatywowa technika fotograficzna, w której szklana płyta pokrywana była żelatyną będąca nośnikiem dla substancji światłoczułej. Technikę wynalazł w 1871 roku Richard Leach Maddox.

High key – technika wykonywania fotografii polegająca na dobraniu odpowiednich tematów o przewadze nienasyconych, jasnych tonów. W tej technice skala zaczernień pozytywu jest ograniczona do minimum – w zasadzie unika się czarnych płaszczyzn, starając się dobrać jak najwięcej jasnych plam. Do wywoływania zdjęć używa się papieru normalnego lub specjalnego.

Low key – technika wykonywania fotografii polegająca na dobraniu odpowiednich tematów o przewadze nasyconych, ciemnych tonów. W tej technice skala zaczernień pozytywu ogranicza się do odcieni szarości i głębokiej czerni. Do wywoływania zdjęć używa się papieru twardego i błyszczącego.

Tilt-shift – technika fotograficzna stosowana w obiektywach z możliwością przesunięcia osi optycznej, dzięki czemu można korygować perspektywę na zdjęciu bez konieczności używania programu graficznego. Przy pomocy operacji tilt możliwa jest kontrola płaszczyzny ostrości, a dzięki operacji shift – kontrola perspektywy.

Wymuszona perspektywa – rodzaj złudzenia optycznego stosowanego w fotografii, filmie i architekturze, które powoduje, że dany obiekt wydaje się być położony bliżej lub dalej, albo być mniejszy lub większy niż w rzeczywistości. Efekt taki osiąga się, gdy jeden obiekt jest bliżej obiektywu lub widza niż drugi i jest oglądany pod odpowiednim kątem.