WHistoria Polski 1764–1795, historia Polski w czasach stanisławowskich – historia Rzeczypospolitej Obojga Narodów od wyniesienia na tron króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku do likwidacji państwa w wyniku III rozbioru Polski w 1795 roku.
WW Polsce idee oświecenia którego przedstawiciele domagali się między innymi: przejęcia przez państwo dóbr biskupich, kasaty apelacji do Rzymu, likwidacji znacznej części świąt i bractw dewocyjnych, przyjęły się później niż w krajach Europy Zachodniej, co było związane z tym, że mieszczaństwo zyskało większe znaczenie dopiero w II poł. XVIII w. Przyjmuje się, że ramy czasowe polskiego oświecenia obejmują okres od lat 40. XVIII wieku do roku 1822, z zastrzeżeniem, iż niektóre przejawy klasycyzmu przetrwały do połowy XIX w. Specyfiką polskiego oświecenia był niespotykany gdzie indziej udział kleru katolickiego w tym ruchu. Pierwsze pokolenie ludzi oświecenia stanowili głównie duchowni, zaś w całokształcie epoki księża stanowili aż 40% spośród czołowych postaci oświecenia w Polsce. Zjawisko to bywa nazywane oświeceniem katolickim.
WAustriacka okupacja Spisza i Podhala – wiosną 1769 oddział konfederatów barskich, dowodzony przez Józefa Bierzyńskiego podjął nieudaną próbę opanowania zamku w Starej Lubowli, pozostającego w rękach Kazimierza Poniatowskiego. Ten poprosił wówczas Austriaków o zajęcie starostwa spiskiego.
WCzarna procesja – manifestacja przedstawicieli 141 miast królewskich, która odbyła się 2 grudnia 1789 w Warszawie podczas obrad Sejmu Czteroletniego.
WFamilia – nazwa stronnictwa powstałego w połowie XVIII wieku, zgrupowanego wokół magnackich rodów Czartoryskich i Poniatowskich, dążącego do wprowadzenia reform społeczno-ustrojowych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Konfederacja Familii 1764-1766 uznawana jest za konfederacki zamach stanu.
WInsurekcja kościuszkowska, powstanie kościuszkowskie, dawn. rewolucja polska 1794 roku – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji i Prusom w 1794 roku, które obejmowało również insurekcję warszawską, wileńską, kurlandzką, wielkopolską i kilka innych.
WKanał Ogińskiego – kanał wodny na Białorusi, w obwodzie brzeskim, o długości 54 km. Łączy Jasiołdę, wpadającą do Prypeci ze Szczarą.
WKołacz królewski – rysunek Jeana-Michela Moreau'a (alegoria) będący satyrą I rozbioru Polski.
WKomisje Rozdawnicze Koronna i Litewska 1774–1776 – ustanowione przez Sejm Rozbiorowy 1773–1775 celem sprzedaży majątku zakonu jezuitów, skasowanego w Rzeczypospolitej.
WKryzys bankowy w Polsce w 1793 r. – zapaść polskiego systemu bankowego w 1793 r., spowodowana zrujnowaniem jej gospodarki w wyniku wojny polsko-rosyjskiej 1792 i wprowadzeniem rządów konfederacji targowickiej.
WMonety Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764–1795) – monety Rzeczypospolitej Obojga Narodów bite za panowania ostatniego króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego.
WPrawo o miastach, właściwie Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej – ustawa przyjęta przez Sejm Czteroletni (1788–1792) w 1791, następnie włączona in extenso do Konstytucji 3 maja (1791) jako jej Artykuł III.
WRzeczpospolita Obojga Narodów lub Korona Polska i Wielkie Księstwo Litewskie – państwo złożone z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstałe w roku 1569 na mocy unii lubelskiej, przestało istnieć w wyniku traktatów rozbiorowych w 1795 roku.
WStronnictwo hetmańskie – konserwatywne prorosyjskie stronnictwo polityczne sprzeciwiające się reformom Stanisława Augusta Poniatowskiego i uzasadniające swoje stanowisko obroną wartości patriotycznych i dążące do utrzymania liberum veto. Stronnictwo hetmańskie było wspierane finansowo przez Imperium Rosyjskie. Głównymi działaczami byli: hetman wielki koronny Franciszek Ksawery Branicki, hetman polny koronny Seweryn Rzewuski, Stanisław Szczęsny Potocki, którzy byli współtwórcami w 1792 roku Konfederacji targowickiej. Stronnictwo popierał też Kazimierz Nestor Sapieha, który w późniejszym okresie zmienił poglądy. Po porażkach związanych z uchwaleniem Konstytucji 3 maja, stronnictwo to odniosło krótkotrwałe zwycięstwo po przegranej przez Rzeczpospolitą w 1792 roku wojnie w obronie Konstytucji 3 maja. Dzięki zwycięstwu Rosji przedstawiciele Stronnictwa hetmańskiego przejęli władzę w Rzeczypospolitej. Przedstawiciele stronnictwa odbyli uroczyste poselstwo 14 listopada 1792 do Katarzyny II, którzy podziękowali jej, że zechciała przywrócić wolność i ustrój republikański w Polsce. Nie skrywając swych wiernopoddańczych uczuć żywionych dla cesarzowej Rosji, Franciszek Ksawery Branicki, Seweryn Rzewuski, Szymon Kossakowski i wyrazili wówczas swą radość, że gdy despotyzm osiadł tron polski, na nieszczęśliwy naród wejrzał Bóg i Katarzyna.
WStyl Stanisława Augusta, in. styl stanisławowski – samodzielna, polska odmiana sztuki wczesnego klasycyzmu, związana z mecenatem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Styl obecny w architekturze, dekoracji wnętrz, malarstwie, rzeźbie i sztuce zdobniczej, który najpełniej wyraził się we wnętrzach Zamku Królewskiego w Warszawie i w Łazienkach.
WTowarzystwo do Ksiąg Elementarnych (1775–1792) – drugie po Towarzystwie Literatów w Polszcze polskie towarzystwo naukowe zajmujące się opracowaniem i wydawaniem podręczników oraz programów szkolnych, instytucja utworzona przez Komisję Edukacji Narodowej 10 lutego 1775 roku w Warszawie. W sumie TdKE przez 17 lat pracowało nad stworzeniem nowego zestawu książek szkolnych przeznaczonych dla polskich szkół.
WTraktat w Jassach – traktat pokojowy zawarty 9 stycznia 1792 w Jassach w Hospodarstwie Mołdawskim pomiędzy Imperium Rosyjskim a Imperium Osmańskim, kończący wojnę prowadzoną w latach 1787–1792.
WWojsko polskie w latach 1764–1788 – siły zbrojne I Rzeczypospolitej za panowania ostatniego władcy Rzeczypospolitej Obojga Narodów króla Stanisława II Augusta
WWojsko polskie w okresie Sejmu Wielkiego – siły zbrojne I Rzeczypospolitej w latach 1788–1792.
WZbiór praw sądowych – projekt prawa ziemskiego z 1776 roku, opublikowany i przedstawiony do zatwierdzenia przez sejm w 1778 r., a odrzucony przez sejm w 1780.