W

Wyrobisko górnicze – przestrzeń w nieruchomości gruntowej lub górotworze powstała w wyniku robót górniczych. Wyróżnia się co najmniej dwa znaczenia tego pojęcia:znaczenie prawne – zdefiniowane w art. 6 ust. 1 pkt 17 PGG, zgodnie z którym wyrobiskiem górniczym jest jedynie przestrzeń, a poza pojęciem wyrobiska pozostają zlokalizowane w tej przestrzeni obiekty budowlane, instalacje, urządzenia itp., znaczenie techniczne (górnicze) – wedle którego wyrobiskiem jest nie tylko przestrzeń, ale i zlokalizowane w niej instalacje, urządzenia, jak np. obudowa szybu, rurociągi systemu odwadniania, sprężonego powietrza itp.

W

Biedaszyb – wyrobisko górnicze wykonane w pobliżu wychodni w sposób nielegalny, udostępniające węgiel, najczęściej węgiel kamienny. Osoba urabiająca węgiel z wykorzystaniem biedaszybu to biedaszybikarz.

W

Chodnik – w górnictwie podziemnym wyrobisko korytarzowe prowadzone poziomo lub prawie poziomo, niemające bezpośredniego wyjścia na powierzchnię ziemi. Drążone są w złożu i dają urobek będący kopaliną użyteczną.

W

Dukla – pionowe wyrobisko o niewielkim przekroju, najczęściej prostokątnym, bez obudowy, wykonywane w celu badania lub poszukiwania złoża, w kopalniach rudy służące również do wydobycia. Ręczne wydobycie urobku rudy duklą to zrażanie. Rodzaje:dukla chodnikowa − wąskie pionowe wyrobisko łączące dwa poziome wyrobiska, wykonane dla przejścia ludzi, również dla transportu urobku dukla wentylacyjna − wyrobisko zapewniające przewietrzanie wybranego obszaru eksploatacji dukla wiertnicza − szybik głęboki na około 8 metrów wykorzystywany podczas prac wiertniczych w celu umieszczenia części przewodu wiertniczego i rury kierowniczej

W

Obudowa górnicza to ogół środków technicznych zapewniających stabilność i trwałość wyrobiska.

W

Obudowa kotwiowa – obudowa wyrobisk górniczych w postaci cięgien (kotwi), umieszczanych w otworach wiertniczych wykonanych w stropie i ociosach wyrobiska. Głowica kotwi rozparta jest w otworze wiertniczym, a końcowa część kotwi podtrzymuje zewnętrzną warstwę skalną.

W

Obudowa podporowa – obudowa wyrobisk korytarzowych, która ma na celu podparcie wyrobiska przez otaczający go górotwór. Podparcie górotworu realizowane jest przez stropnice i stojaki lub mury, miejsce połączenia stropnicy ze stojakiem to zamek, stojak podparty jest na tzn stopie.

W

Osadnik Gajówka – sztuczny zbiornik wodny zlokalizowany na terenie gminy Przykona, w pobliżu Lasek i Psar oraz drogi krajowej nr 72. Ma powierzchnię 100 ha.

W

Potorfie – wyrobisko powstałe w wyniku wydobywania torfu wraz ze zdegradowaną przy tym glebą. Rekultywacja potorfia polega na przekształceniu go w zbiornik wodny lub łąkę.

W

Poziom wydobywczy – część złoża zawarta między dwiema płaszczyznami poziomymi przeprowadzonymi przez główne punkty udostępnienia na danym poziomie. W wyrobiskach zawarte w głównej płaszczyźnie poziomu stanowią tzw. poziom wentylacyjny, a wyrobiska zawarte w dolnej części poziomu stanowią tzw. poziom transportowy.

W

Przodek – część wyrobiska, aktywny koniec wyrobiska korytarzowego (chodnika). W przodku bądź w jego bezpośrednim sąsiedztwie mają miejsce wszystkie prace związane z drążeniem wyrobiska. Zasadniczymi czynnościami są tu urabianie skały, jej odstawa oraz postawienie obudowy w wydrążonym fragmencie wyrobiska. Urabianie skał może odbywać się w sposób mechaniczny przy użyciu kombajnów chodnikowych, bądź z wykorzystaniem materiałów wybuchowych. Sposób drążenia wyrobiska i rodzaj obudowy związany jest ściśle z warunkami geologiczno-górniczymi które panują w rejonie drążonego wyrobiska. Nie bez znaczenia jest tu jeszcze jego docelowe przeznaczenie które zazwyczaj warunkuje przekrój poprzeczny, jak również jego wybieg (długość). Ze względu na oczywisty brak możliwości przewietrzania obiegowego, przodki w drążonych wyrobiskach, przewietrzane są z użyciem wentylacji lutniowej. Rozróżniamy wentylację lutniową tłoczącą, ssącą i kombinowaną.

W

Rejon eksploatacyjny – obszar zawarty między chodnikami a pochylniami. Dzieli się go na rejon eksploatacyjny główny i rejony peryferyjne. W każdym z rejonów znajdują się szyby wdechowe i wentylacyjne.

W

Rząp, rząpie, w górnictwie – najniższa część szybu usytuowana poniżej ostatniego poziomu wydobywczego w kopalni. Jest to nieeksploatowana część szybu, mająca za zadanie zbieranie ściekającej po ścianach wody. Zbierana woda jest następnie odsysana za pomocą pomp odwadniających.

W

Strop - 1. warstwy skalne zalegające nad danym pokładem lub żyłą kopaliny użytecznej. Miąższości (grubości) stropu nie określa się sztywno: jest ona każdorazowo tak wielka, jak daleko sięga praktyczne zainteresowanie górnika wybierającego wspomniany pokład lub żyłę. 2. Powierzchnia geometryczna, ograniczająca dany pokład lub żyłę od skał zalegających wyżej.

W

Szyb – wyrobisko kapitalne górnicze pionowe lub pochyłe o nachyleniu powyżej 45° o przekroju poprzecznym powyżej 4 m² i znacznej głębokości, prowadzące z powierzchni terenu do położonego w głębi ziemi złoża kopaliny użytecznej lub łączące wyrobiska poziome pod ziemią.Szyb ślepy – wyrobisko pionowe niemające ujścia na powierzchnię i łączące wyrobiska poziome pod ziemią. Szybik – szyb o średnicy mniejszej niż 3,0 m lub szyb o powierzchni przekroju poprzecznego w świetle obudowy mniejszej niż 15 m².

W

Upadowa – wyrobisko korytarzowe usytuowane w złożu, nachylone do 45°, łączące 2 wykonane na różnych poziomach chodniki – drążone po upadzie, z transportem realizowanym z poziomu dolnego na górny, mogące służyć do ciągnienia urobku.

W

Wyrobisko korytarzowe – wyrobisko podziemne o małym przekroju poprzecznym, ale o dużej długości nawet kilku kilometrów. Przekrój na całej długości w zasadzie pozostaje taki sam. Wyrobisko korytarzowe ma szerokość 3 – 6 m, a wysokość najczęściej 2,5 – 3 m. Wyrobiska korytarzowe mogą mieć przekrój prostokątny, owalny, trapezowy lub okrągły.

W

Wyrobisko naziemne - przestrzeń w nieruchomości gruntowej powstała w wyniku robót górniczych. Potocznie wyróżnia się wyrobisko kamieniołomu, kopalni odkrywkowej, żwirowni, piaskowni, szybik, rów itp.

W

Wyrobisko podziemne – pusta przestrzeń w górotworze powstała wskutek usunięcia skał w ramach robót górniczych. Aby przestrzeń ta zachowała swą funkcjonalność, najczęściej niezbędne jest jej zabezpieczenie zwane obudową górniczą.

W

Zabierka – wyrobisko podziemne eksploatacyjne o wąskim przodku, rzędu od 3 do 8 metrów. Wysokość zabierki nie przekracza 8 metrów, najczęściej są to wyrobiska o wysokości 5 metrów. Przy wykonywaniu wyrobisk zabierkowych kierunek drążenia przodka jest prostopadły do kierunku postępu frontu eksploatacyjnego.