WBitwa nad Wiedroszą – starcie zbrojne, które miało miejsce w trakcie wojny litewsko-moskiewskiej, stoczone 14 lipca 1500 przez wojska litewskie pod wodzą hetmana wielkiego litewskiego Konstantego Iwanowicza Ostrogskiego przeciwko wojskom moskiewskim pod dowództwem kniazia Daniela Szczeni, nad rzeką Wiedroszą, nieopodal zdobytego wcześniej Dorohobuża, w drodze na Smoleńsk. Do bitwy doszło wskutek nieostrożności hetmana, który nie czekając na koncentrację całości armii uderzył na 5-krotnie liczniejszego przeciwnika.
WBunt Koggego – wydarzenia w Gdańsku na przełomie lat 1456/1457.
WChadzki kozackie – morskie wyprawy podejmowane przez Kozaków na terytoria Imperium Osmańskiego i Chanatu Krymskiego podejmowane od 1538 do 1638, a w szczególnym natężeniu w okresie 1606–1621. Stały się one główną przyczyną pogorszenia relacji polsko-osmańskich w pierwszej połowie XVII wieku oraz rozsławiły militarne zdolności Kozaków w Europie Zachodniej.
WNa początku XVI wieku Polska, złączona unią z Litwą, prowadziła działania wojenne przeciwko państwu moskiewskiemu, które za panowania Wasyla III (1505-1533) rozszerzało swój stan posiadania na zachodzie i północy kosztem Litwy. Działania wojenne prowadzone były na lądzie, ale pewien wpływ na nie wywierały rozwijające się kontakty Moskwy z krajami Europy Zachodniej, szczególnie z Anglią. Drogą morską przez Bałtyk, a następnie porty nad Zatoką Fińską, głównie Rewel i Narwę, Wasyl sprowadzał na potrzeby swej armii materiały wojenne, jakich nie produkowano lub produkowano w niewystarczającej ilości w państwie moskiewskim. By przerwać te dostawy, Polska powinna była posiadać własną flotę, jednak nie było to sprawą prostą. Jak zawsze niechętna podatkom szlachta i obawiająca się wzmocnienia władzy królewskiej magnateria były przeciwne zamysłom Zygmunta Starego. W konsekwencji, po śmierci obu ostatnich Jagiellonów, polityka morska Rzeczypospolitej uległa zapomnieniu, a Gdańsk zyskał pełną, acz krótkowzroczną, niezależność.
WHołd pruski odbył się 10 kwietnia 1525 roku w Krakowie po wcześniejszym zawarciu traktatu między królem Zygmuntem I Starym i Albrechtem Hohenzollernem w dniu 8 kwietnia 1525 roku. W wyniku tego aktu Prusy Zakonne zostały przekształcone, jako lenno Polski, w Księstwo Pruskie.
WHołdy pruskie 1469–1641 – hołdy lenne składane królom Polski jako suwerenom Prus Zakonnych (1466–1525) i Prus Książęcych (1525–1657).
WI wojna północna (1563–1570) zwana też wojną siedmioletnią – konflikt zbrojny pomiędzy Rzecząpospolitą, Szwecją, Carstwem Rosyjskim, Danią i Lubeką o podział Inflant oraz hegemonię na Morzu Bałtyckim, tzw. Dominium Maris Baltici.
WMonety Zygmunta I Starego (1503–1548) – monety bite za panowania Zygmunta Jagiellona jako:władcy księstwa głogowskiego w latach 1503–1506, króla Polski w latach 1506–1548, władcy Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1506–1536.
WMonety Zygmunta II Augusta (1545–1571) – monety bite lub kontrasygnowane za panowania Zygmunta II Augusta jako Wielkiego Księcia Litewskiego i króla Polski.
WPrzywilej cerekwicki – przywilej wydany 15 września 1454 roku przez króla Kazimierza IV Jagiellończyka w obozie pospolitego ruszenia pod Cerkwicą k. Chojnic, pod presją szlachty wielkopolskiej zgromadzonej na wyprawę przeciw zakonowi krzyżackiemu w trakcie wojny trzynastoletniej.
WPrzywilej mielnicki, akt mielnicki – przywilej wydany przez Aleksandra Jagiellończyka w Mielniku dnia 25 października 1501 roku, ograniczający znacznie władzę królewską na rzecz senatu i praktycznie wprowadzający w Polsce republikę oligarchiczno-arystokratyczną z odwoływalnym królem stojącym na czele senatu.
WRzeczpospolita Obojga Narodów lub Korona Polska i Wielkie Księstwo Litewskie – państwo złożone z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstałe w roku 1569 na mocy unii lubelskiej, przestało istnieć w wyniku traktatów rozbiorowych w 1795 roku.
WStatut Łaskiego, Statuty Łaskiego – dokument będący spisem wszystkich statutów, przywilejów szlacheckich, konstytucji sejmowych, prawo miejskie magdeburskie, przywilej dla Żydów z 1264 roku oraz traktaty międzynarodowe obowiązujących w Królestwie Polskim, opracowany przez kanclerza wielkiego koronnego prymasa Jana Łaskiego na zlecenie króla i sejmu, którzy swą decyzję wyrazili i uchwalili w Radomiu 30 maja 1505 roku. Odtąd można było odwoływać się do sejmu z żądaniem przywrócenia praworządności lub też uzupełnienia praw o nowe, potrzebne zmiany, stanowione w wyniku konsensusu trzech stanów sejmujących : króla, senatu i posłów szlacheckich – czyli z izbą poselską, pochodzącą z wyborów reprezentacją obywateli całego kraju. Statut Łaskiego rozpoczynał się od tekstu Bogurodzicy. Drugi artykuł konstytucji wieczystych stwierdzał, że każda ustawa wchodzi w życie dopiero od momentu jej opublikowania.
WTraktat krakowski – traktat zawarty 8 kwietnia 1525 między Koroną Królestwa Polskiego i zakonem krzyżackim, który kończył formalnie wojnę polsko-krzyżacką (1519–1521) i ustanawiał sekularyzację pruskiej gałęzi zakonu i powołanie lennego księstwa pruskiego, które powierzono Albrechtowi Hohenzollernowi i jego męskim potomkom, z prawem do sukcesji dla braci wielkiego mistrza: Jerzego Hohenzollern-Ansbach, Kazimierza Hohenzollerna i Jana Hohenzollerna z ich potomstwem w linii męskiej. Albrecht Hohenzollern stawał się świeckim władcą, wyznaczonym przez zwierzchniego pana lennego – czyli króla Polski. Książę w Prusach miał otrzymać pierwsze miejsce wśród dostojników świeckich senatu Królestwa Polskiego. Po wygaśnięciu linii rodu Prusy miało przejąć bezpośrednio Królestwo Polskie. Z dziedziczenia wyłączona była linia elektorska Hohenzollernów. Na wypadek wojny toczonej przez Królestwo książę w Prusach miał wystawić zaledwie stu rycerzy. Ustanowiono natomiast mieszane polsko-pruskie sądy do rozstrzygania spraw, które mogły zostać wytoczone księciu w Prusach, lub też apelacji od werdyktów, jakie wydawały sądy księcia. Formalną konsekwencją tego traktatu było złożenie hołdu przez Albrechta Hohenzollerna swojemu suwerenowi Zygmuntowi I Staremu 10 kwietnia 1525. Testorami traktatu byli Fryderyk II legnicki i Jerzy Hohenzollern-Ansbach.
WUmowa zakonu krzyżackiego z najemnikami, układ o zapisie gwarancyjnym dla najemników – umowa zawarta 9 października 1454 r. w twierdzy w Marienburgu (Malborku) pomiędzy władzami zakonu krzyżackiego, reprezentowanymi przez Wielkiego Mistrza Ludwiga von Erlichshausena, a dowódcami (rotmistrzami) walczących po stronie zakonu w wojnie trzynastoletniej oddziałów (rot) wojsk najemnych, reprezentowanymi przez Bernarda von Zinnenberga. W zamian za uzyskanie zapisu gwarancyjnego z prawem sprzedaży najważniejszych, znajdujących się w rękach krzyżackich twierdz pruskich, na poczet niezapłaconego żołdu najemnicy zgodzili się kontynuować działania zbrojne po stronie zakonu do 19 lutego 1455 r. pomimo nieuiszczenia im umówionej zapłaty. Umożliwiło to zakonowi krzyżackiemu odparcie ofensywy Królestwa Polskiego na Malbork w styczniu 1455 r., odbicie Königsbergu (Królewca) wraz z Dolnymi Prusami i Sambią od Związku Pruskiego oraz odzyskanie szeregu twierdz z rąk Związku Pruskiego.
WWojna kokosza – nazwa rokoszu szlachty polskiej, zawiązanego w lipcu 1537 roku, w celu zahamowania dążeń Zygmunta Starego i królowej Bony. Był to pierwszy sejm rokoszowy szlachty polskiej.
WIII wojna litewsko-moskiewska – miała miejsce w latach 1507-1508 pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim, wspieranym przez Polskę a Wielkim Księstwem Moskiewskim.
WWojna popia, znana również jako wojna klesza lub wojna księża – konflikt militarny na Warmii w latach 1478-1479.
WWojny inflanckie lub dominium Maris Baltici – seria konfliktów politycznych i zbrojnych w okresie od 1558 do 1583 roku między państwem polsko-litewskim, a Szwecją, Danią i Carstwem Rosyjskim o panowanie na morzu i ziemie zakonu inflanckiego.
WWojny moskiewskie – wojny toczone w XVI w. między Koroną Królestwa Polskiego i Wielkim Księstwem Litewskim a Wielkim Księstwem Moskiewskim, będące kontynuacją prowadzonej w XV w. wojny litewsko-moskiewskiej (1492–1494).
WWojsko polskie w okresie odrodzenia – siły zbrojne I Rzeczypospolitej w latach 1454–1576.
WZjazd wiedeński – spotkanie trzech monarchów w Wiedniu w dniach 15–26 lipca 1515.