WBastion św. Gertrudy – bastion typu nowowłoskiego, budowany w latach 1607–1638 w Gdańsku, jedyny zachowany w oryginalnym kształcie i ostatni z zachodniego ciągu fortyfikacji. Jeden z czternastu podobnych bastionów, którymi obwarowano miasto w XVII wieku, zlokalizowany na Starym Przedmieściu w okolicach Dolnego Miasta.
WBastion Żubr – jeden z czternastu podobnych bastionów, którymi obwarowano Gdańsk w latach 1622-1636, położony w okolicach Dolnego Miasta. Lity nasyp tego bastionu utworzony został m.in. z odpadów miejskich. Jest elementem fortyfikacji stałej wznoszonej na załamaniach obwarowania twierdzy na planie pięciokątnego masywu ziemnego wzmocnionego murem.
WBiskupia Górka – część miasta Gdańska i wzniesienie z osiedlem, przez które przebiega granica dzielnic Śródmieście oraz Chełm.
WBrama Chlebnicka – jedna z zabytkowych bram wodnych w Gdańsku, nad Motławą. Znajduje się przy Długim Pobrzeżu, u wylotu ulicy Chlebnickiej na Głównym Mieście.
WBrama Krowia – zabytkowa, jedna z najstarszych bram wodnych w Gdańsku. Umiejscowiona jest nad Motławą, u wylotu ulicy Ogarnej. Umożliwia komunikację, poprzez most Krowi, z Wyspą Spichrzów.
WBrama Mariacka – zabytkowa brama wodna Głównego Miasta w Gdańsku. Umiejscowiona jest nad Motławą przy Długim Pobrzeżu, u wylotu ulicy Mariackiej i obok Domu Towarzystwa Przyrodniczego.
WBrama Straganiarska – zabytkowa, jedna z bram wodnych w Gdańsku. Znajduje się u wylotu ul. Straganiarskiej, przy ul. Rybackie Pobrzeże 6.
WBrama Świętego Ducha – jedna z zabytkowych bram wodnych w Gdańsku. Znajduje się u wylotu ul. św. Ducha, na Długim Pobrzeżu.
WBrama Świętojańska – jedna z zabytkowych bram wodnych w Gdańsku. Znajduje się u wylotu ul. Świętojańskiej, przy Rybackim Pobrzeżu. Brama prawie w całości jest współczesną odbudową.
WBrama Tobiasza – dawna brama wodna na Głównym Mieście w Gdańsku. Znajdowała się u wylotu ulicy Tobiasza, przy skrzyżowaniu z Rybackim Pobrzeżem.
WBrama Zielona Głównego Miasta – prawdopodobnie najstarsza brama wodna Gdańska, wzmiankowana w 1357. Zabytek nr rej. 295 z 24 lutego 1967.
WZłota Brama w Gdańsku – została wzniesiona w roku 1612 na miejscu czternastowiecznej bramy gotyckiej.
WBrama Żuraw, Żuraw – zabytkowy dźwig portowy i jedna z bram wodnych Gdańska, która mieści się nad Motławą, na końcu ulicy Szerokiej. Jest to jedna z filii Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku oraz największy i najstarszy z zachowanych dźwigów portowych średniowiecznej Europy.
WCztery Dziewice – cztery wieżyczki usytuowane na kamiennych grodziach Śluzy Kamiennej w Gdańsku.
WForsterówka – zabytkowa rezydencja gauleitera i obergruppenführera SS Alberta Forstera. Zlokalizowana była w Orlu, 17 km od centrum Gdańska, na Wyspie Sobieszewskiej przy obecnej ul. Lazurowej 3 i 4. Znajdowała się na obszarze Wolnego Miasta Gdańska (WMG).
WGdańska Głowa – miejsce rozwidlenia się Wisły w jej końcowym biegu na dwa ramiona: gdańską Wisłę i elbląską (Szkarpawa), w pobliżu wsi Drewnica. W XVII wieku ważny posterunek obronny Gdańska. Była oddalona od centrum Gdańska o ok. 20 km. Forteca odegrała pewną rolę podczas wojen polsko-szwedzkich, jednak bardziej przysłużyła się atakującym Szwedom niż obrońcom, dlatego pod koniec XVII wieku zdecydowano o jej likwidacji.
WGóra Gradowa – wzniesienie w Gdańsku o wysokości 46 m n.p.m. Leży na terenie Grodziska. Na jej szczycie znajdował się Bastion Jerozolimski. Obecnie jego miejsce jest najlepszym punktem widokowym w Śródmieściu.
WRedita Napoleońska, – zabytkowa redita, znajdująca się na terenie Fortu Grodzisko w Gdańsku. Powstała w okresie Wolnego Miasta Gdańska, w latach 1811-1812.
WGrodzisko – obszar w Gdańsku w dzielnicy Śródmieście. Zespół fortyfikacji miejskich z XIX wieku.
WOpływ Motławy – dawna fosa i ramię ujściowe Motławy, obecnie opływające od południa i wschodu bastiony fortyfikacji gdańskiego Dolnego Miasta, będące częścią potężnego systemu nowożytnych obwarowań Gdańska.
WSzaniec Jezuicki, rzadziej "Fort Jezuicki" – zabytkowy fort trapezowy w Gdańsku. Założony został przez Prusaków na krawędzi wysoczyzny, w miejscu górującym nad Starymi Szkotami, przy ul. Kolonia Anielinki. Od 1968 roku szaniec jest wpisany do rejestru zabytków.
WSzaniec Mewi – dzieło fortyfikacyjne w Gdańsku, wzniesione w latach 1844-46 i 1874-76 przez Prusaków na miejscu wcześniejszego (niezachowanego) obiektu z epoki napoleońskiej. Leży na terenie portu gdańskiego u nasady Półwyspu Westerplatte, przy Zakręcie Pięciu Gwizdków, na północ od Twierdzy Wisłoujście.
WŚluza Kamienna – zabytkowy, hydrotechniczny element fortyfikacji miejskich oraz ochrony przed powodziami w Gdańsku, na Dolnym Mieście. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą umocnień miejskich.
WTwierdza Wisłoujście – zabytkowa twierdza w Gdańsku nad Martwą Wisłą, dawniej położona przy głównym wejściu do portu gdańskiego przy ujściu głównego ramienia Wisły do Morza Bałtyckiego. Jej najważniejszymi zadaniami były kontrola statków kupieckich, ich ochrona oraz nawigacja światłem latarni, jak również do XIX wieku miała znaczenie militarne.
WWartownia nr 1 – główny punkt polskiej obrony we wrześniu 1939. Jedna z sześciu wartowni zbudowanych w latach 30. XX wieku, w celu zabezpieczenia placówki na Westerplatte. Jedyna ocalała, dzięki przesunięciu w 1967 na obecne miejsce, uniknęła rozbiórki. Obecnie w zabytkowym obiekcie mieści się oddział Muzeum Gdańska.