36 Góry Chin

A’nyêmaqên – pasmo górskie w środkowych Chinach, w prowincji Qinghai, stanowiące przedłużenie wschodniego Kunlunu. Najwyższym szczytem jest Maqên Gangri. Przez północno-wschodnią część pasma przepływa rzeka Huang He.

Ailao Shan – pasmo górskie w południowych Chinach, w południowo-zachodniej części Wyżyny Junnan-Kuejczou, w prowincji Junnan. Rozciąga się wzdłuż prawego brzegu rzeki Yuan Jiang na długości ok. 450 km. Wznosi się średnio na wysokość 1500–2000 m n.p.m. Najwyższy szczyt osiąga 3166 m n.p.m. Zbudowane z łupków krystalicznych oraz pokrywających je mezozoicznych wapieni i skał osadowych. Występuje rozwinięta rzeźba krasowa. Zbocza porośnięte są lasami monsunowymi a najwyższe partie lasami sosnowymi. Występują także zarośla bambusowe. Dominują gleby laterytowe. W górach znajdują się złoża cyny.

Ałatau Dżungarski – pasmo górskie w Azji Centralnej, na pograniczu Kazachstanu i Chin, na zachód od Bramy Dżungarskiej. Góry rozciągają się na długości ok. 450 km, najwyższy szczyt (Besbaskan) ma wysokość 4464 m n.p.m. Zbudowane z łupków, wapieni i piaskowców oraz skał magmowych – granitów, sjenitów, porfirów. W najwyższych partiach występują lodowce. Charakterystycznym elementem są płytowe przestrzenie, tzw. syrty, występujące na różnych wysokościach. Dolne partie gór są pustynne i półpustynne, na wysokości 1200–2600 m n.p.m. na zboczach północnych rosną lasy i łąki, w wyższych piętrach – roślinność subalpejska i alpejska. W zachodniej części gór wydobywa się polimetale i antymon.

Ałtaj – łańcuch górski w Azji Środkowej, na terytorium Rosji, Kazachstanu, Chin i Mongolii. Rozciąga się na długości ponad 2000 km od równin pustyni Gobi ku północnemu zachodowi, rozszerzając się w części zachodniej.

Baltoro Muztagh – najwyższa grupa górska w paśmie Karakorum umiejscowiona pomiędzy przełęczami Old Muztagh Pass na zachodnim krańcu a Abruzzi Saddle na wschodnim. Jest częścią granicy pomiędzy Pakistanem a Chinami. Nazwa pochodzi od spływającego na południowy zachód lodowca Baltoro.Ośmiotysięczniki w paśmie Baltoro Muztagh:K2 - 8611 m n.p.m. Gaszerbrum I - 8068 m n.p.m. Broad Peak - 8047 m n.p.m. Gaszerbrum II - 8035 m n.p.m.

Bogda Shan – pasmo górskie we wschodnim Tienszanie, w regionie autonomicznym Sinciang, w zachodnich Chinach. Rozciąga się na długości ok. 300 km i ogranicza od północy Kotlinę Turfańską. Najwyższym szczytem jest Bogda Feng, który wznosi się na wysokość 5445 m n.p.m. Pasmo zbudowane jest głównie ze skał prekambryjskich i paleozoicznych. Dominuje alpejska rzeźba terenu. U podnóży przeważa krajobraz pustynno-stepowy. Na wysokości 1700–2900 m n.p.m. zbocza pokryte są łąkami i lasami iglastymi, wyżej – wysokogórskimi krzewami i łąkami alpejskimi. W najwyższych partiach występują wieczne śniegi i lodowce górskie.

Gaszerbrum – masyw górski w Karakorum na granicy Chin i Pakistanu. Leży na wschód od lodowca Baltoro.W skład grupy wchodzi siedem głównych szczytów :Gaszerbrum I – 8080 m n.p.m.; Broad Peak – 8047 m n.p.m.; Gaszerbrum II – 8035 m n.p.m.; Gaszerbrum III – 7952 m n.p.m.; Gaszerbrum IV – 7925 m n.p.m.; Gaszerbrum V – 7147 m n.p.m.; Gaszerbrum VI – 6979 m n.p.m., niezdobyty.

Helan Shan – pasmo górskie w północnych Chinach, na północny zachód od miasta Yinchuan, na granicy regionów Mongolia Wewnętrzna i Ningxia. Rozciąga się na długości ponad 250 km i oddziela zachodnią część zakola Huang He od pustyni Ałaszan. Najwyższy szczyt wznosi się na wysokość 3556 m n.p.m. Pasmo zbudowane jest z prekambryjskich gnejsów oraz paleozoicznych wapieni i łupków. Zbocza pasma są strome i silnie rozczłonkowane. U podnóży dominuje krajobraz pustynny, zaś w wyższych partiach – stepowy. Na stokach północnych i północno-zachodnich występują lasy iglaste.

Heng Shan – pasmo w prowincji Hunan, ciągnące się południkowo przez ponad 100 km, osiągające wysokość około 1300 m, stanowiące ważne miejsce kultu buddystów i taoistów, uznane za park narodowy.

Hengduan Shan – góry w południowych Chinach, w prowincji Syczuan, przy granicy z Mjanmą.

Himalaje – najwyższy łańcuch górski na Ziemi.

Hoh Xil Shan – pasmo górskie w południowo-zachodnich Chinach, w centralnej części Kunlunu. Rozciąga się na długości ponad 700 km i wznosi się ze wschodu na zachód. Najwyższy szczyt (Gangzhari) osiąga wysokość 6305 m m.p.m. Pasmo składa się z wielu oddzielnych masywów, które charakteryzują się płaskimi szczytami. W wysoko położonych równinach między masywami znajdują się liczne jeziora słone. W części zachodniej i centralnej pasma występują także lodowce górskie. Dominuje krajobraz chłodnej pustyni wysokogórskiej.

Huang Shan – pasmo górskie w południowej części prowincji Anhui we wschodnich Chinach. Zostały zbudowane z mas skalnych, wypiętrzonych z dna pradawnego morza w erze mezozoicznej, około 100 milionów lat temu, natomiast sama rzeźba gór jest wynikiem działalności lodowców w czwartorzędzie. Najbujniejsza roślinność występuje poniżej 1100 m n.p.m., a drzewa rosną do górnej granicy lasu na wysokości 1800 m n.p.m.

Jiuhua Shan – góra w chińskiej prowincji Anhui, w pobliżu miasta Chizhou. Sławna jest z powodu spektakularnych widoków i starożytnych świątyń. Za najważniejszy szczyt uważany jest Tiantai, chociaż nie jest on najwyższy. Stanowi on popularny cel pielgrzymek chińskich buddystów. Jedna z czterech najważniejszych świętych gór buddyzmu chińskiego, obok Wutai Shan, Emei Shan i Putuo Shan. Wiele świątyń jest poświęconych bodhisattwie Kszitigarbhie.

Karakorum – łańcuch górski na pograniczu Indii, Pakistanu i Chin, drugi pod względem wysokości na Ziemi. Powstał w orogenezie alpejskiej. Obszar gór należy do najbardziej zlodowaconych na kuli ziemskiej. W górach tych znajdują się największe lodowce górskie świata poza rejonami polarnymi i po lodowcu Fedczenki w Pamirze. Najdłuższy lodowiec, Siachen, ma 71 km długości. Góry Karakorum znajdują się w ważnym obszarze węzłowym łączącym wielkie łańcuchy górskie jak: Himalaje, Hindukusz, Kunlun, Pamir. Najwyższy szczyt, K2, jest drugim co do wysokości szczytem na świecie. W swojej historii góra miała liczne nazwy: Czogori, Godwin Austen, Dapsang, Lamba Pahar, Szczyt Cesarzewicza Mikołaja. Nazwa K2 pochodzi od numeracji szczytów podczas pomiarów geodezyjnych. K1, K2, K3, ... K12. Szczyt K1 to obecnie Maszerbrum, pozostałe góry "K" znajdują się po kolei na wschód do niego. Autorem tej numeracji był brytyjski badacz Thomas George Montgomerie.

Góry Kaszgarskie – pasmo górskie w zachodnich Chinach, w regionie autonomicznym Sinciang, przy granicy z Tadżykistanem. Uznawane za wschodni kraniec Pamiru lub za zachodnie odgałęzienie Kunlunu. Rozciąga się na długości ok. 100 km i ogranicza od południa Kotlinę Kaszgarską. Najwyższe szczyty to Kongur tag i Muztagata. Pasmo zbudowane jest głównie z gnejsów, granitów i kwarcytów. Występują lodowce górskie. Zbocza są strome i skaliste, poprzecinane dolinami. Na stokach północnych znajdują się stepy, natomiast na południowych i wschodnich półpustynie i pustynie górskie. W dolinach rzek występują zarośla łęgowe.

Kunlun – łańcuch górski w zachodnich Chinach, na północnym skraju Wyżyny Tybetańskiej, łączące Karakorum na zachodzie i Ałtyn-Tag na wschodzie. Rozciągają się na długości ok. 2500 km. Najwyższym szczytem Kunlunu jest Liushi Shan o wysokości 7167 metrów wznoszący się w zachodniej części tego pasma. Kunlun zbudowany jest z paleozoicznych skał osadowych i metamorficznych, wypiętrzonych w trakcie orogenezy alpejskiej. Łańcuch złożony z równoległych do siebie pasm rozdzielonych zapadliskami. Klimat wysokogórski, bardzo suchy. Skąpa roślinność, wieczne śniegi i lodowce powyżej 4200 m n.p.m.

Ladakh – region administrowany przez Indie jako terytorium związkowe. Leży pomiędzy głównym pasmem Himalajów a górami Karakorum, położona w części górnego biegu rzeki Indus. Geograficznie najbardziej na zachód wysunięty fragment Wyżyny Tybetańskiej; historyczny Tybet Zachodni. Głównym ośrodkiem administracyjnym jest miasto Leh. Politycznie Ladakh należy do Indii choć niewielka jego część znajduje się na terenie współczesnych Chin. Niegdyś niezależne królestwo, w XIX wieku zaanektowane przez władcę Kaszmiru. Mieszkańcy Ladakhu są etnicznie spokrewnieni z Tybetańczykami.

Lushan – górzysty region w pobliżu miasta Jiujiang w prowincji Jiangxi we wschodnich Chinach, wykorzystywany pod uprawę herbaty. Najwyższym sztytem jest Hanyang Feng w masywie Lu Shan o wysokości 1474 m n.p.m. W regionie utworzono park krajobrazowy Lushan, który w 1996 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO ze względu na swoje znaczenie dla historii Chin.

Mały Chingan – góry w północno-wschodnich Chinach i częściowo w Rosji, oddzielające Nizinę Mandżurską od doliny środkowego Amuru. Rozciągają się na długości ok. 600 km. Najwyższym szczytem jest Pingding Shan. Połączone z Wielkim Chinganem poprzez pasmo Yilehuli Shan.

Min Shan, Góry Syczuańskie – pasmo górskie w Chinach, w prowincjach Syczuan i Gansu, o długości ok. 500 km. Najwyższy szczyt to Xuebao Ding.

Mufu Shan – pasmo górskie w środkowo-wschodnich Chinach, na granicy prowincji Hunan, Hubei i Jiangxi, na południe od miasta Wuhan. Rozciąga się z południowego zachodu w kierunku północno-wschodnim na długości ok. 200 km i wznosi się średnio na wysokość 1000 m n.p.m. Oddziela dolinę Jangcy od doliny rzeki Xiu Shui, dopływu Gan Jiang. Na północy Mufu Shan przechodzi w szereg niskich grzbietów i wzgórz, które opadają ku nizinie Jangcy. Najwyższym wzniesieniem pasma jest położony w jego zachodniej części szczyt Mufu Shan o wysokości 1595 m n.p.m. W części wschodniej najwyżej położonym punktem jest Jiugong Shan, który sięga 1543 m n.p.m. Góry mają charakter fałdowo-zrębowy i zbudowane są głównie z granitu. Pasmo jest rozczłonkowane i w większości zalesione, gdzieniegdzie na jego zboczach występują uprawy herbaty.

Nienczen Tangla – pasmo górskie w południowo-zachodnich Chinach, w południowej części Wyżyny Tybetańskiej, między górnymi odcinkami Brahmaputry i Saluinu. Długość pasma wynosi ok. 800 km, najwyższym szczytem jest Nienczen Tangla Feng, mający wysokość 7182 m n.p.m. W niższych partiach gór występują stepy górskie, powyżej 5000 m n.p.m. łąki wysokogórskie, rumowiska skalne oraz liczne lodowce górskie. W dolinach duża część obszarów przeznaczona pod uprawę. Przez góry przebiega szosa z Lhasy do Golmudu oraz Kolej Tybetańska.

Pamir – łańcuch górski w Azji Centralnej; węzeł orograficzny, z którego rozchodzą się góry Hindukusz, Karakorum, Kunlun i góry systemu ałajskiego, łączącego się z Tienszanem. Przeważająca część Pamiru leży w Tadżykistanie, skrajne części zaś w Chinach i Afganistanie. Region tworzy nieregularny czworobok ograniczony od północy Kotliną Ałajską, od wschodu Górami Kaszgarskimi, od południa grzbietem Hindukuszu, a od zachodu doliną rzeki Pandż. Najwyższym szczytem Pamiru jest położony w Tadżykistanie Szczyt Ismaila Samaniego, który osiąga wysokość 7495 m n.p.m..

Song Shan – pasmo w prowincji Henan o wysokości 1512 m, miejsce kultu taoistów i buddystów oraz park narodowy.

Szan, Góry Szan, Wzgórza Szan – obszar górsko-wyżynny w południowo-wschodniej Azji.

Święte góry chińskie – określenie odnoszące się do dwóch grup gór, jednej związanej z taoizmem i drugiej z buddyzmem. W obu przypadkach świętość gór wynikała z faktu, że były ważnymi centrami religijnymi odwiedzanymi przez licznych pielgrzymów.

Taihang Shan – pasmo górskie we wschodnich Chinach. Rozciąga się południkowo na długości ok. 400 km i przebiega przez prowincje Henan, Hubei oraz Shanxi, ograniczając od zachodu Nizinę Chińską. Najwyższym szczytem gór jest leżący na zachód od Pekinu Xiao Wutaishan. Pasmo zbudowane jest ze skał osadowych, gnejsów i granitów. Zachodnie stoki pasma są łagodne, natomiast wschodnie bardziej strome. Pasmo charakteryzuje się dużym rozczłonkowaniem. Jest to obszar wydobycia węgla kamiennego, azbestu i grafitu.

Tanggula Shanmai – pasmo górskie w środkowo-zachodnich Chinach, w środkowowschodniej części Wyżyny Tybetańskiej, na granicy Tybetańskiego Regionu Autonomicznego i prowincji Qinghai. Rozciąga się na długości ok. 700 km i stanowi dział wodny dorzeczy Jangcy i Saluinu. Wznosi się średnio na wysokość 4500–5000 m n.p.m.; najwyższy szczyt, Geladaindong, ma wysokość 6559 m n.p.m. Pasmo składa się z kilku masywów i zbudowane jest głównie z wapieni i łupków ilastych. Dominują krajobrazy wysokogórskich pustyń i stepów.

Tarbagataj – pasmo górskie w centralnej Azji, na granicy Kazachstanu i Chin.

Tienszan, Tien-szan – łańcuch górski w Azji Centralnej, na pograniczu Kazachstanu, Uzbekistanu, Kirgistanu i Chin. Długość łańcucha wynosi około 2500 km, najwyższym szczytem jest Szczyt Zwycięstwa.

Transhimalaje – góry w Chinach na południu Wyżyny Tybetańskiej.

Wielki Chingan – góry w północno-wschodnich Chinach, na zachód od Niziny Mandżurskiej, ciągnące się z północy na południe na długości ok. 1200 km. Ich najwyższy szczyt o nazwie Huanggangliang Shan wznosi się na wysokość 2029 m n.p.m. Wielki Chingan jest połączony z Małym Chinganem poprzez pasmo Yilehuli Shan. Góry zostały sfałdowane w orogenezie hercyńskiej, a następnie zrównane i wydźwignięte ponownie w orogenezie alpejskiej. Zbudowane są z paleozoicznych granitoidów, piaskowców, łupków ilastych i wapieni oraz mezozoicznych skał magmowych, głównie bazaltów. Wschodnie stoki Wielkiego Chinganu opadają dość stromo ku Nizinie Mandżurskiej, zachodnie przechodzą zaś łagodnie w równinę Hulun Buir. Szczyty górskie są zaokrąglone, a doliny szerokie. Góry leżą w strefie klimatów umiarkowanych, chłodnych na północy i ciepłych na południu. Występuje górska tajga z dominacją modrzewia; w rejonach szczytowych występują rumowiska skalne i roślinność karłowata. Mniej więcej na południe od równoleżnika 50° lasy zanikają, a ich miejsce zajmuje roślinność stepowa. Północną część gór pokrywa wieczna marzłoć osiągająca miejscami 50 m grubości.

Góry Wschodniomandżurskie – góry zrębowe w północno-wschodnich Chinach, wzdłuż granicy z Koreą Północną i Rosją, rozciągające się od Morza Żółtego po Nizinę Amursko-Sungaryjską na długości ok. 1200 km. Najwyższy szczyt to wulkan Pektu-san. Góry będące wypiętrzonym blokiem prekambryjskiej platformy chińskiej odznaczają się skomplikowaną budową geologiczną, charakteryzują się dużą ilością wyrównanych wierzchowin, głębokich dolin i kotlin śródgórskich oraz wygasłych i drzemiących wulkanów. W orogenezie alpejskiej uległy głębokim dyslokacjom i zostały pocięte intruzjami skał magmowych. W ich wewnętrznej strefie występują rozległe masywy bazaltowe. W Górach Wschodniomandżurskich biorą swoje źródła rzeki Sungari, Tuman oraz Yalu.

Wuyi Shan - pasmo górskie w południowo-wschodnich Chinach, na granicy prowincji Fujian i Jiangxi. Rozciąga się na długości ok. 500 km, średnia wysokość wynosi pomiędzy 1000 a 1500 m n.p.m. Najwyższym szczytem jest Huanggang Shan, który ma wysokość 2158 m n.p.m. Obszar gór jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Yan Shan – góry we wschodnich Chinach, w prowincji Hebei i w północnym Pekinie. Rozciągają się równoleżnikowo od doliny rzeki Bai He na zachodzie do Shanhaiguanu na wschodzie, ograniczając od północy Nizinę Chińską. Wznoszą się średnio na wysokość 400–1000 m a ich najwyższym szczytem jest Wuling Shan, sięgający 2116 m n.p.m. Góry zbudowane są głównie z wapienia, granitu i bazaltu. Charakteryzują się występowaniem licznych przełęczy, m.in. Gubei Kou, Xifeng Kou i Leng Kou.