37 Ochrona przyrody w powiecie krakowskim

Babia Skała lub Babia – ostaniec wierzchowinowy wchodzący w skład grupy skał zwanych Ostańcami Jerzmanowickimi. Znajduje się w najwyższych partiach Wyżyny Olkuskiej, w miejscowości Jerzmanowice, w odległości ok. 1,1 km na południowy zachód od drogi krajowej nr 94. Wznosi się pomiędzy domami. 250 m od niej w południowo-zachodnim kierunku, wznosi się skała Sikorka.

Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy – park krajobrazowy znajdujący się w województwie małopolskim, na terenie miasta Krakowa oraz gmin Czernichów i Liszki. Obejmuje fragment doliny Wisły pomiędzy Krakowem a Ściejowicami. Był częścią Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, a obecnie wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego.

Cielęca Skała – ostaniec na Wyżynie Olkuskiej w miejscowości Jerzmanowice. Jest to niewielka wapienna skała znajdująca się wśród pól uprawnych, między dwoma większymi ostańcami: Łysą i Grodziskiem. Wraz z nimi zaliczana jest do grupy Ostańców Jerzmanowickich. Znajduje się na obszarze Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i jest jednym z 41 pomników przyrody gminy Jerzmanowice-Przeginia.

Rezerwat przyrody „Cieszynianka” – florystyczny rezerwat przyrody w gminie Mogilany, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim. Znajduje się ok. 1 km na północny zachód od centrum Mogilan. Zatwierdzony w 1969 r., zajmuje powierzchnię 10,27 ha i obejmuje wyspowe stanowisko cieszynianki wiosennej w lesie grądowym. Wokół rezerwatu utworzono otulinę o powierzchni 25,35 ha.

Czerna (PLH120034) – specjalny obszar ochrony siedlisk położony w miejscowości Czerna, w gminie Krzeszowice, na Wyżynie Olkuskiej. Zajmuje powierzchnię 76,39 ha. Obszar leży w granicach Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Ponad połowę jego powierzchni (50,7%) chroni jednocześnie rezerwat przyrody „Dolina Eliaszówki”.

Dłubniański Park Krajobrazowy – park krajobrazowy położony na granicy Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Miechowskiej. Jest najbardziej na wschód wysuniętym ze wszystkich Jurajskich Parków Krajobrazowych. Leży na terenie 6 gmin położonych wzdłuż rzeki Dłubni, będącej osią parku. Powierzchnia parku wynosi 10 959,6 ha, natomiast jego otulina liczy 11 684,7 ha.

Dolina Bolechowicka – dolina na Wyżynie Olkuskiej, znajdująca się między Karniowicami a Bolechowicami, około 15 km od Krakowa. Wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Wejście do dolinki stanowi tzw. Brama Bolechowicka zbudowana z wapiennych, widocznych z daleka skał o wysokości ok. 25 m. Tuż przed bramą, oraz zaraz za nią znajdują się na łagodnych zboczach niewielkie łąki, na których zwykle odpoczywają turyści. Później dolina zwęża się tworząc zalesiony parów. Dnem doliny płynie niewielki potok Bolechówka, w skałach przed Bramą Bolechowicką znajduje się duże krasowe źródło będące pomnikiem przyrody.

Dolina Mnikowska – wąwóz o długości około 2 km w dolinie Sanki, położony na zrębie tektonicznym Garbu Tenczyńskiego w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, w Mnikowie.

Dolinki Jurajskie (PLH120005) – projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk, aktualnie obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, obejmujący 11 enklaw znajdujących się na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, o łącznej powierzchni 886,51 ha.

Fiala – duży ostaniec wchodzący w skład grupy skał zwanych Ostańcami Jerzmanowickimi w miejscowości Jerzmanowice. Znajduje się w górnej części Doliny Będkowskiej, na jej orograficznie lewych zboczach, w odległości ok. 700 m na południowy zachód od drogi krajowej nr 94. W niektórych źródłach opisywany jest jako Łysa.

Goła Skała lub Goła – ostaniec wierzchowinowy wchodzący w skład grupy skał zwanych Ostańcami Jerzmanowickimi. Znajduje się w najwyższych partiach Wyżyny Olkuskiej, w miejscowości Jerzmanowice, w odległości ok. 600 m na południowy zachód od drogi krajowej nr 94. Wznosi się samotnie wśród pól uprawnych. Obok jest jeszcze jeden mniejszy i nie posiadający własnej nazwy ostaniec.

Grodzisko, zwane również Wzgórzem 502 lub Skałą 502 – najwyższe wzniesienie na Wyżynie Olkuskiej i drugie co do wysokości na całej Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Jest to ostaniec wierzchołkowy znajdujący się w miejscowości Jerzmanowice w odległości ok. 800 m na południowy zachód od drogi krajowej nr 94. Na jego szczycie znajduje się słup betonowy – polski znak topograficzny. Dawne pomiary geodezyjne z początku XX w. określiły wysokość skały na 502 m n.p.m., stąd dawna nazwa wzgórze 502. Nazwę Grodzisko nadali mu okoliczni mieszkańcy. Według nowszych pomiarów z początku lat 90. wysokość skały wynosi 513 m n.p.m.

Kajasówka – wzgórze objęte rezerwatem przyrody nieożywionej o tej samej nazwie, położone w gminie Czernichów w powiecie krakowskim w województwie małopolskim – pomiędzy wsiami Przeginia Duchowna i Czułówek. Stanowi unikatowy zrąb tektoniczny, zbudowany z wapieni jurajskich i pokryty w części roślinnością kserotermiczną.

Kapucyn – ostaniec wierzchowinowy wchodzący w skład grupy skał zwanych Ostańcami Jerzmanowickimi. Znajduje się w najwyższych partiach Wyżyny Olkuskiej, w miejscowości Jerzmanowice, w odległości ok. 800 m na południowy zachód od drogi krajowej nr 94. Jest jednym z ostańców w grupie skał ciągnących się od Grodziska, zwanego też Wzgórzem 502 lub Skałą 502, w północnym kierunku. W grupie tej kolejno znajdują się: Grodzisko, Mały Mur, Kapucyn, Słup (Palec), Soczewka, Ostry Kamień i Polna Skałka.

Rezerwat przyrody Kozie Kąty – leśny rezerwat przyrody w gminie Skawina, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim. Znajduje się na terenie Nadleśnictwa Myślenice, w północno-zachodniej części kompleksu leśnego o nazwie Las Bronaczowa, w pobliżu przysiółka Rozparka wsi Radziszów.

Mały Mur– mur skalny wchodzący w skład grupy skał zwanych Ostańcami Jerzmanowickimi. Znajduje się w najwyższych partiach Wyżyny Olkuskiej, w miejscowości Jerzmanowice, w odległości ok. 850 m na południowy zachód od drogi krajowej nr 94. Jest jednym z ostańców w grupie skał ciągnących się od Grodziska, zwanego też Wzgórzem 502 lub Skałą 502, w północnym kierunku. W grupie tej kolejno znajdują się: Grodzisko, Mały Mur, Kapucyn, Słup (Palec), Soczewka, Ostry Kamień i Polna Skałka.

Ojcowski Park Narodowy (OPN) – park narodowy w Polsce, utworzony w 1956 roku. Znajduje się w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, około 16 km od Krakowa. Położony jest na obszarze czterech gmin: Skała, Jerzmanowice-Przeginia, Wielka Wieś, Sułoszowa. Zajmuje powierzchnię 21,46 km².

Park Krajobrazowy „Dolinki Krakowskie” – zajmuje powierzchnię 20 686,1 ha, całość znajduje się w województwie małopolskim. Park posiada także otulinę o powierzchni 13 017,0 ha. Składa się z jarowych dolin położonych na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Ściślej zajmuje obszar Wyżyny Olkuskiej i ciągnie się aż do Rowu Krzeszowickiego. Należy do Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Usłany jest potokami i licznymi dolinami z formami rzeźby krasowej.

Psiklatka lub Psi Klatka – ostaniec wchodzący w skład grupy skał zwanych Ostańcami Jerzmanowickimi. Znajduje się na wierzchowinie Wyżyny Olkuskiej, w miejscowości Jerzmanowice, w odległości ok. 150 m na południowy zachód od drogi krajowej nr 94 i około 50 m od drogi, która od tej szosy prowadzi do Jaskini Nietoperzowej.

Rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki – krajobrazowy rezerwat przyrody w Dolinie Eliaszówki na Wyżynie Olkuskiej. Znajduje się w obrębie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie oraz dwóch obszarów siedliskowych sieci Natura 2000: „Czerna” PLH120034 i „Dolinki Jurajskie” PLH120005. Administracyjnie leży w województwie małopolskim, powiecie krakowskim, gminie Krzeszowice.

Rezerwat przyrody Dolina Kluczwody – krajobrazowy rezerwat przyrody znajdujący się w środkowej części Doliny Kluczwody, na terenie wsi Zelków w gminie Zabierzów, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim. Leży na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Krzeszowice.

Rezerwat przyrody Dolina Potoku Rudno – rezerwat przyrody w województwie małopolskim, w powiatach krakowskim i chrzanowskim, pomiędzy miejscowościami Zalas, Sanka w gminie Krzeszowice oraz Rybna w gminie Czernichów na wschodzie a miejscowościami Brodła i Poręba Żegoty w gminie Alwernia na zachodzie.

Rezerwat przyrody Dolina Racławki – krajobrazowy rezerwat przyrody o powierzchni 473,92 ha, znajdujący się w Dolinie Racławki, nad rzeką Racławka w powiecie krakowskim. W całości położony na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie oraz w obszarze Natura 2000 PLH120005 Dolinki Jurajskie. Utworzony został w 1962 r. na powierzchni 62,29 ha, a po powiększeniu w roku 1990 stał się największym rezerwatem w województwie małopolskim. Obejmuje dno doliny oraz przyległe partie zboczy na odcinku ponad 3 km, między skrajem wsi Paczółtowice a Dubiem.

Rezerwat przyrody Dolina Szklarki – leśny rezerwat przyrody w Parku Krajobrazowym Dolinki Krakowskie, w gminie Jerzmanowice-Przeginia, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim. Położony na wschodnim zboczu środkowej części Doliny Szklarki, między miejscowościami Szklary i Jerzmanowice, nad potokiem Szklarka. Zajmuje powierzchnię 46,69 ha.

Rezerwat przyrody Wąwóz Bolechowicki – krajobrazowy rezerwat przyrody obejmujący dolną część Doliny Bolechowickiej. Jest to rezerwat częściowy, dopuszczalna jest wspinaczka skałkowa, pod warunkiem korzystania wyłącznie z zamocowanych już haków. Utworzony został w 1968, ma powierzchnię 22,44 ha. Znajduje się na Wyżynie Olkuskiej w jednej z dolin Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Administracyjnie są to tereny wsi Karniowice w gminie Zabierzów.

Rudniański Park Krajobrazowy – park krajobrazowy w województwie małopolskim na terenie gmin: Alwernia, Czernichów i Krzeszowice; w południowej części Garbu Tenczyńskiego oraz wschodniej części Doliny Górnej Wisły. Powierzchnia parku wynosi 58,139 km², natomiast jego otulina liczy 67,13 km². Rok założenia 1981.

Rudniańskie Modraszki – Kajasówka (PLH120077) – obszar Natura 2000 o powierzchni 447,24 ha, rozciągający się od wzgórza Kajasówka po północne granice lasu Żakowiec koło Czernichowa w powiecie krakowskim. Obejmuje obszar pól uprawnych, łąk i pastwisk stanowiących ostoję motyli modraszków i skalnika driady.

Skała Kmity – krajobrazowy rezerwat przyrody znajdujący się w miejscu, w którym rzeka Rudawa przełamuje Garb Tenczyński na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

Skała Pipkowa – skała w górnej części Doliny Kamienic na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się na wschodnim zboczu doliny, a u jej podnóża wypływa źródło dające początek potokowi Kamienice spływającemu z doliny do Rowu Krzeszowickiego. Określenie Pipek znane było już w 1799, był to przydomek niejakiego Jana, dawnego mieszkańca tych terenów urodzonego w 1738. Skała nazywana była również Kubową Skałą od dawnego właściciela – ur. w 1869 Jakuba Łagana, syna Jana i Agnieszki Święszek.

Słup lub Palec – jedna ze skał należących do tzw. Ostańców Jerzmanowickich. Znajduje się na wierzchowinie Wyżyny Olkuskiej, pomiędzy górnymi częściami Doliny Szklarki i Doliny Będkowskiej, na terenie wsi Jerzmanowice. Położona jest wśród pól uprawnych, w grupie skał ciągnących się od Grodziska na północ, w kierunku drogi krajowej nr 94. Znajduje się w tej grupie pomiędzy Kapucynem i Soczewką.

Soczewka – jedna ze skał na wierzchowinie Wyżyny Olkuskiej, pomiędzy górnymi częściami Doliny Szklarki i Doliny Będkowskiej, na terenie wsi Jerzmanowice. Położona jest wśród pól uprawnych, w grupie skał ciągnących się od Grodziska na północ, w kierunku drogi krajowej nr 94. Znajduje się w tej grupie pomiędzy skałami Słup (Palec) i Ostry Kamień. Pomiędzy Ostrym Kamieniem i Soczewką biegnie droga polna.

Śpiewacza Skała lub Śpiewacza – ostaniec wierzchowinowy wchodzący w skład grupy skał zwanych Ostańcami Jerzmanowickimi. Znajduje się w najwyższych partiach Wyżyny Olkuskiej, w miejscowości Jerzmanowice, w odległości ok. 700 m na południowy zachód od drogi krajowej nr 94. Wznosi się samotnie wśród pól uprawnych. Ma wydłużony kształt o grzbiecie przebiegającym z południowego zachodu na północny wschód. W bliskim sąsiedztwie, na południe od Śpiewaczej Skały znajdują się jeszcze trzy inne ostańce: Fijołkowa, Babia i Sikorka.

Tenczyński Park Krajobrazowy – park krajobrazowy w województwie małopolskim, położony na zachód od Krakowa. Wchodził w skład utworzonego w 1981 roku Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych obecnie Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego.

Wielka Skała – ostaniec wchodzący w skład grupy skał zwanych Ostańcami Jerzmanowickimi. Znajduje się na wierzchowinie Wyżyny Olkuskiej, w miejscowości Jerzmanowice, w odległości ok. 450 m na południowy zachód od drogi krajowej nr 94. Według Geoportalu ma tę samą wysokość, co Grodzisko – 512,8 m n.p.m. i są to dwa najwyższe wzniesienia Wyżyny Olkuskiej. Obydwa te ostańce znajdują się w odległości ok. 450 m od siebie – Grodzisko jest wysunięte dalej na południowy zachód.

Witkowe Skały – grupa ostańców na wierzchowinie Wyżyny Olkuskiej, w miejscowości Szklary. Znajdują się na orograficznie prawych zboczach Doliny Szklarki, przy czerwonym okrężnym szlaku turystycznym wiodącym górną częścią tej doliny. Stanowią kulminację wzniesienia o wysokości 493 m n.p.m. Znajdują się wśród pól uprawnych, z dala od zabudowań i w dużym stopniu są już zarośnięte lasem, ale widoczne są ponad drzewami.

Rezerwat przyrody Zimny Dół – rezerwat przyrody w miejscowości Czułów na terenie gminy Liszki w województwie małopolskim.