41 Jeziora w polskich Tatrach

Czarny Staw Gąsienicowy – jezioro polodowcowe z grupy Gąsienicowych Stawów w Tatrach Wysokich. Położone jest na wysokości 1624 m w Kotle Czarnego Stawu i jest piątym co do powierzchni jeziorem tatrzańskim. Nad jego zachodnim brzegiem wznoszą się ściany Kościelca. Czarny Staw jest największym jeziorem Doliny Gąsienicowej i jednym z dwóch położonych w części wschodniej, nazywanej czasem Doliną Czarną Gąsienicową.

Czarny Staw pod Rysami lub Czarny Staw nad Morskim Okiem – tatrzańskie jezioro położone w kotle polodowcowym w Dolinie Rybiego Potoku.

Czarny Staw Polski lub po prostu Czarny Staw – polodowcowe jezioro tatrzańskie położone w południowej części Doliny Pięciu Stawów Polskich. Od południa w jego kierunku opadają zbocza Liptowskich Murów. Od północy otacza go wał moreny środkowej. Lustro jeziora leży na wysokości 1722 m, jego powierzchnia wynosi 12,7 ha, głębokość – 50,4 m. Nadmiar wód odprowadzany jest potokiem do Wielkiego Stawu.

Czerwone Stawki Gąsienicowe lub po prostu Czerwone Stawki – niewielkie i płytkie tatrzańskie jeziora położone w zachodniej części Doliny Gąsienicowej. Leżą one na wschód od Zielonego Stawu Gąsienicowego. Od południa ogranicza je morena czołowa. Powyżej nich znajdują się niewielkie kotlinki z blokami skalnymi i kosodrzewiną.

Czerwony Staw Pańszczycki lub po prostu Czerwony Staw – jeziorko tatrzańskie położone na wysokości 1654 m w dolinie Pańszczycy. Powierzchnia jeziora wynosi ok. 0,3 ha, głębokość 0,9 m. Przy niskich stanach wód jezioro dzieli się na dwa mniejsze, a czasem nawet zanika całkowicie. Jego nazwa ma związek z sinicą Pleurocapsa aurantica, barwiącą na brunatno-czerwony kolor kamienie leżące w pobliżu i na dnie stawu.

Długi Staw Gąsienicowy lub po prostu Długi Staw – należące do Gąsienicowych Stawów tatrzańskie jezioro polodowcowe położone na wysokości 1783 m w zachodniej części Doliny Gąsienicowej w Tatrach Wysokich. Przez górali nazywany był Kuklatym Stawem.

Dudowe Stawki – 5 małych stawów w górnej części Doliny Starorobociańskiej w Tatrach Zachodnich. Znajdują się w jej zachodnich zboczach poniżej szczytu Kończystego Wierchu, na górnym jej piętrze, w polodowcowej Dudowej Kotlinie. Stawki wypełniają zagłębienia pomiędzy morenami. Cztery blisko siebie położone stawki znajdują się na wysokości ok. 1675 m, piąty nieco dalej, w południowo-zachodnim kierunku i wyżej. Jest on też największy, ma długość ok. 12 m. Przy wysokim stanie wody niektóre stawki łączą się z sobą, w lecie często ulegają wyschnięciu. Stawki badał w 1935 r. Jerzy Młodziejowski.

'Dwoisty Staw Gąsienicowy lub po prostu Dwoisty Staw – należące do Gąsienicowych Stawów oligotroficzne jezioro tatrzańskie, położone w zachodniej części Doliny Gąsienicowej w Roztoce Stawiańskiej, na wysokości nieco ponad 1657 m.

Dwoiśniaczek, Dwoiśniaczki – zbiorowa nazwa kilku małych jeziorek tatrzańskich z grupy Gąsienicowych Stawów. Położone są w Dolinie Zielonej Gąsienicowej w kosodrzewinie tuż na północ od stawu Kurtkowiec. W Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej Zofii i Witolda Henryka Paryskich pod tą nazwą opisane są dwa stawki o głębokości ok. 1,5 m, bez podanej powierzchni. W rzeczywistości Dwoiśniaczków przy przeciętnym poziomie wody jest aż cztery. Na zdjęciu satelitarnym z 2004 r. mają one odpowiednio 0,019, 0,014, 0,007 i 0,002 ha – dwa ostatnie nie są uwzględniane do tej pory w literaturze tatrzańskiej. Przy niskim stanie wody stawy wysychają i pozostaje ich jeden lub żaden.

Dwoiśniak – dwa niewielkie stawki w Dolinie Zielonej Gąsienicowej w Tatrach. Znajdują się one na Roztoce Stawiańskiej, w odległości ok. 1 km od schroniska „Murowaniec”, tuż poniżej dolnej stacji kolejki krzesełkowej na Kasprowy Wierch. Należą do grupy Gąsienicowych Stawów.

Gąsienicowe Stawy – grupa jezior w Dolinie Gąsienicowej, najliczniejsza w polskich Tatrach grupa stawów w jednej dolinie. W literaturze turystycznej podawana jest przeważnie liczba 21 stawów. Jednak informacje te – zarówno liczba stawów, jak i ich dane metryczne – bazując na przedwojennych pomiarach, nie zgadzają się ze stanem obecnym. Według nowszych danych z obserwacji lotniczych niektóre z tych stawów wyschły, a powierzchnia innych się zmniejszyła.

Jedyniak – niewielki stawek z grupy Gąsienicowych Stawów w Dolinie Gąsienicowej w Tatrach. Znajduje się on w jej zachodniej części, zwanej Doliną Zieloną Gąsienicową, w Roztoce Stawiańskiej, w odległości ok. 700 m od schroniska, po prawej (północno-zachodniej) stronie szlaku ze schroniska „Murowaniec” na Kasprowy Wierch. Położony jest na wysokości ok. 1577 m n.p.m. w odległości kilkunastu kroków od tego szlaku wśród zarośli kosodrzewiny. Według przewodnika Tatry Wysokie Witolda Henryka Paryskiego staw ma rozmiar 12 × 11,5 m, powierzchnię 0,007 ha i głębokość 1,2 m. Od czasu zbadania Jedyniaka niewiele się zmieniło: staw na zdjęciu satelitarnym z 2004 r. ma powierzchnię 0,006 ha. Staw nie ma dopływu ani odpływu.

Kasprowy Stawek – niewielkie jeziorko w Dolinie Kasprowej w polskich Tatrach Zachodnich. Znajduje się w zagłębieniu wału morenowego oddzielającego dolne części dwóch odnóg Doliny Kasprowej: Doliny Suchej Kasprowej i doliny Stare Szałasiska. Położony jest po zachodniej stronie tego wału, a więc przynależy do Doliny Suchej Kasprowej.. Znajduje się na wschód od Myślenickich Turni, oddzielony od nich dużymi i bardzo głębokimi lejami.

Kosowinowe Oczko – niewielki staw znajdujący się w Dolinie Pyszniańskiej, będącej górnym odgałęzieniem Doliny Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. Znajduje się w części tej doliny zwanej Siwymi Sadami, na wysokości ok. 1528 m n.p.m. Stawek powstał w zagłębieniu terenu pomiędzy morenami dennymi. Ma rozmiar 6,5 × 2 m i głębokość 0,6 m, znajduje się wśród gęstych zarośli kosodrzewiny, na zachód od ścieżki prowadzącej na Pyszniańską Przełęcz. Jego nazwa pochodzi od gwarowej nazwy kosodrzewiny (kosowina).

Kotlinowy Stawek – niewielkie jezioro z grupy Gąsienicowych Stawów w Tatrach. Położone jest w zachodniej części Doliny Gąsienicowej – Dolinie Zielonej Gąsienicowej. Znajduje się w odległości ok. 100 m od Zielonego Stawu Gąsienicowego, po jego północno-zachodniej stronie. Położone jest na wysokości 1680 m n.p.m. w tzw. Kotlinach, pod wschodnimi zboczami Beskidu i przełęczy Liliowe. Na zdjęciu satelitarnym z 2004 r. staw zajmuje powierzchnię ok. 0,021 ha. Jego głębokość zazwyczaj wynosi ok. 0,5 m, w suchych okresach stawek wysycha, a na dnie osiada czarny muł. W istocie oprócz jednego stawku tworzą się tutaj okresowo jeszcze inne mniejsze od niego stawki. Wszystkie te jeziorka to młode formy geologiczne – wypełnione wodą zagłębienia, będące pozostałością po martwych bryłach lodu z okresu ostatniego zlodowacenia, tzw. oczka polodowcowe.

Kurtkowiec – należące do Gąsienicowych Stawów niewielkie jezioro oligotroficzne o nieregularnym kształcie w Tatrach. Położone jest w zachodniej części Doliny Gąsienicowej na wysokości 1686 m n.p.m. Czasami nazywa się go również Stawem w Roztoce, gdyż leży na obszarze Roztoki Stawiańskiej. Według danych z przewodnika Tatry Wysokie Witolda Henryka Paryskiego powierzchnia jeziora razem z wyspą wynosi 1,56 ha, głębokość 4,8 m. Na zdjęciu satelitarnym z 2004 r. powierzchnia jest nieco mniejsza i wynosi 1,536 ha.

Litworowy Staw Gąsienicowy lub po prostu Litworowy Staw, dawniej nazywany także Sobkowym Stawem – jeziorko tatrzańskie z grupy Gąsienicowych Stawów. Położone jest w zachodniej części Doliny Gąsienicowej na wysokości 1618 m.

Mały Staw Polski lub po prostu Mały Staw – niewielkie jezioro tatrzańskie położone w Dolinie Pięciu Stawów Polskich pomiędzy Przednim a Wielkim Stawem. Jezioro położone jest na wysokości 1668 m n.p.m., poniżej zboczy Wyżniej Kopy. Jego powierzchnia wynosi według pomiarów Wojskowego Instytutu Geodezyjnego z 1935 ok. 0,18 ha, głębokość 2,1 m. Wymiary ulegają szybkim wahaniom w zależności od opadów. Dno pokryte jest warstwą ciemnego mułu. Przez jezioro przepływa okresowy potok odprowadzający nadmiar wody z Przedniego Stawu do Wielkiego Stawu. Na południe od stawu mniejsze oczka wodne. W okresie zimowym jezioro zamarza do dna. W stawie występuje traszka górska – jest to najwyżej w Polsce położone miejsce występowania tego płaza. Na młakach wokół stawu dorodne kępy roślin górskich: różeńca górskiego, dzwonka wąskolistnego, tojadu mocnego, potężne okazy arcydzięgla litworu.

Maturowy Stawek – maleńki, okresowy zbiornik wodny w polskich Tatrach Zachodnich, formalnie już na obszarze Doliny Lejowej. Pojawia się tuż na zachód od najniższego punktu Przełęczy ku Stawku wiosną lub po dłuższych opadach deszczu.

Mokra Jama – jezioro tatrzańskie z grupy Gąsienicowych Stawów. Położone jest w Dolinie Zielonej Gąsienicowej, w jej części nazywanej Roztoką Stawiańską. Staw jest nieuwzględniany w klasycznych opracowaniach tatrzańskich, jednak w porównaniu z kilkoma innymi jest dość znaczący. Na zdjęciu satelitarnym z 2004 r. powierzchnia Mokrej Jamy wynosi 0,048 ha, co daje jej 12. miejsce wśród ok. 21 stawów w Dolinie Gąsienicowej. Staw przez większą część roku jest bezodpływowy, ale przy wysokim stanie wody staje się przepływowy. Rzadko zdarza się, że staw wysycha całkowicie.

Morskie Oko – największe jezioro w Tatrach, położone w Dolinie Rybiego Potoku u stóp Mięguszowieckich Szczytów, na wysokości 1395 m n.p.m.

Przedni Staw Polski lub po prostu Przedni Staw – polodowcowe jezioro tatrzańskie położone we wschodniej części Doliny Pięciu Stawów, najbardziej z nich wysunięte na wschód. Lustro jeziora leży na wysokości 1668 m n.p.m., jego powierzchnia wynosi 7,7 ha, a głębokość – 34,6 m. Od południowego wschodu w jego kierunku opadają stoki Opalonego Wierchu, od północy i wschodu otaczają je kopulaste wzgórza mutonów: Wyżnia Kopa i Niżnia Kopa.

Rybie Stawki – grupa trzech niewielkich jezior rozlewiskowych na Rybim Potoku w Tatrach Wysokich, ponad 200 m na północ od jego wypływu z Morskiego Oka.

Samotniak – jeden z grupy Gąsienicowych Stawów, wyschnięty dziś niewielki stawek w Dolinie Gąsienicowej w Tatrach. Znajdował się on w jej zachodniej części zwanej Doliną Zieloną Gąsienicową, w Roztoce Stawiańskiej, w odległości ok. 950 m od schroniska „Murowaniec”, po prawej (północno-zachodniej) stronie szlaku z niego na Kasprowy Wierch. Położony był na wysokości ok. 1620 m n.p.m. Wielka encyklopedia tatrzańska podaje dane stawu: rozmiary ok. 5 × 5 m, powierzchnię 0,002 ha i głębokość ok. 0,5 m. Staw został odkryty dopiero w 1938 r. przez limnologa Przemysława Olszewskiego, który nazwał go Samotniakiem z racji usytuowania w miejscu niewidocznym dla turystów przechodzących pobliską ścieżką. Dziś w miejscu stawu znajduje się bezodpływowe zagłębienie, zarośnięte borówkami i trawą. Być może staw został wysuszony przy okazji budowy nartostrady, podobnie jak sąsiedni jeden z oddalonych o ok. 30 m Dwoiśniaków.

Siwe Stawki – dwa niewielkie jeziora w Dolinie Pyszniańskiej, będącej górnym odgałęzieniem Doliny Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. Znajdują się na wschodnich stokach Ornaku, poniżej Siwej Przełęczy, na dnie Siwej Kotlinki, będącej pozostałością dawnego kotła lodowcowego. Nie posiadają ani dopływu, ani odpływu, ponadto znajdują się na dobrze nasłonecznionym, odkrytym stoku, wskutek czego woda w nich jest cieplejsza niż w innych jeziorach tatrzańskich. Poziom wody w nich jest bardzo zmienny w zależności od opadów atmosferycznych.Wyżni Siwy Stawek (południowo-zachodni) położony jest na wysokości 1718 m n.p.m., ma powierzchnię 0,037 ha, rozmiary ok. 29 × 20 m i głębokość 1,0 m Niżni Siwy Stawek (północno-wschodni) położony jest na wysokości 1716 m n.p.m., ma powierzchnię 0,046 ha, rozmiary ok. 32 × 21 m i głębokość 1,8 m.

Smreczyński Staw – polodowcowe jezioro morenowe w polskich Tatrach Zachodnich. Nazwa pochodzi od dawnej Hali Smreczyny.

Staw Staszica – okresowe jezioro polodowcowe na dnie Doliny za Mnichem w Tatrach Wysokich, na wysokości około 1785 m n.p.m. Przy wysokim stanie wody ma ponad 200 m długości i zalewa miejscami szlak na Wrota Chałubińskiego. Wysychając, dzieli się początkowo na dwa zbiorniki, z których południowo-zachodni zwany jest Wyżnim Stawem Staszica, a północno-wschodni – Niżnim Stawem Staszica. Nazwa jeziora została nadana na cześć Stanisława Staszica. Pierwotną nazwą jeziorka były Niżnie Stawki, Wyżnimi Stawkami górale nazywali natomiast leżące na wyższym tarasie dolinki Wyżnie Mnichowe Stawki.

Stawek na Kopkach – niewielki zbiorniczek wodny w Dolinie za Mnichem w Tatrach Wysokich, na wysokości około 1875 m n.p.m. Znajduje się w płytkim zagłębieniu skalnym na bulach pod Szpiglasową Przełęczą. Ma muliste dno i kamieniste brzegi. Prawdopodobnie jest to jeziorko stałe, Józef Nyka mierzył je pod koniec lata 1954, gdy wszystkie Wyżnie Mnichowe Stawki poza IX były już wyschnięte. Stawek na Kopkach miał wtedy powierzchnię 0,006 ha, 10 m długości, 8 m szerokości i 0,4 m głębokości. W jeziorku występuje bogata fauna wodna. Staw nie ma dopływu ani odpływu. Nazwa jest pochodzenia pasterskiego.

Szpiglasowe Stawki – grupa czterech niewielkich jezior na południowo-wschodnim zboczu Doliny Pięciu Stawów w polskich Tatrach Wysokich. Znajdują się na małym trawiastym tarasie położonym w dolnej części stoku Miedzianego i Szpiglasowego Wierchu, na wysokości ok. 1760–1775 m n.p.m. W pobliżu ma początek niewielki potok uchodzący do Wielkiego Stawu, którego brzeg leży w odległości 220–270 m od stawków.

Toporowy Staw Niżni – tatrzańskie jezioro położone na wysokości 1089 m n.p.m., na wale morenowym w zachodniej części Doliny Suchej Wody Gąsienicowej, blisko Drogi Oswalda Balzera, poniżej Toporowego Stawu Wyżniego.

Toporowy Staw Wyżni – tatrzańskie jezioro leżące w zachodniej części Doliny Suchej Wody Gąsienicowej, na wysokości ok. 1120 m n.p.m., w pobliżu Toporowego Stawu Niżniego.

Troiśniak, zwany także Żabimi Stawkami lub Trójniakiem – niewielkie stawki w zachodniej części Doliny Zielonej Gąsienicowej w Tatrach. Należą do grupy Gąsienicowych Stawów. Znajdują się u wylotu Doliny Suchej Stawiańskiej w tzw. Roztoce Stawiańskiej, ok. 100 m na południe od dolnej stacji wyciągu krzesełkowego na Kasprowy Wierch. W stawkach tych występują traszki: górska i karpacka oraz żaba trawna.

Wielki Staw Polski lub po prostu Wielki Staw – jezioro położone w Tatrach Wysokich na wysokości 1665 m n.p.m., w Dolinie Pięciu Stawów Polskich u zboczy Miedzianego. Powierzchnia jeziora według pomiarów WIG z 1934 r. wynosi 34,14 ha, głębokość 79,3 m. Nowsze sondowanie przeprowadzone przez Adama Choińskiego określiło głębokość na 80,3 m. Jest to drugie co do powierzchni jezioro w Tatrach po Morskim Oku (34,54 ha). Według niektórych źródeł powierzchnia Wielkiego Stawu jest w rzeczywistości większa niż Morskiego Oka, a pierwszeństwo tego ostatniego wynika z wykonania pomiaru przy wyższym stanie wody. Wcześniejsze (1909–1910) pomiary Ludomira Sawickiego określały powierzchnię Wielkiego Stawu na 35,78 ha, a Morskiego Oka na 33,42 ha.

Wole Oko – niewielkie, tatrzańskie jeziorko rozlewiskowe położone w Dolince pod Kołem u zboczy opadających z Gładkiej Przełęczy. Jezioro położone jest na wysokości 1862 m n.p.m. Głębokość i powierzchnia są zmienne, zależą od ilości wody wpływającej z Zadniego Stawu Polskiego. Potok płynie dalej pod kamieniami do Wielkiego Stawu Polskiego. Zimą jeziorko zamarza do dna. Przez większą część roku stanowi szóste co do wielkości jezioro w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, zaprzeczając tym samym jej nazwie.

Wołoszyński Stawek – niewielkie, okresowe jeziorko morenowe położone kilkadziesiąt metrów na północ od Polany pod Wołoszynem w Tatrach Wysokich, na wysokości około 1245 m n.p.m. Przy niskim stanie wody początkowo rozdziela się na dwa stawki, a następnie wysycha, choć rzadko w zupełności. Zazwyczaj jego długość i szerokość wynoszą po kilkanaście metrów.

Wyżnie Mnichowe Stawki – grupa dziewięciu małych jezior polodowcowych w Tatrach Wysokich, na Wyżniej Mnichowej Płaśni – tarasie Doliny za Mnichem, rozpościerającym się pod północną ścianą Mnicha. Poszczególne stawki nie mają osobnych określeń przymiotnikowych, lecz oznaczane są liczbami rzymskimi. Są to :Wyżni Mnichowy Stawek I – wysunięty najbardziej na północ, położony najniżej, jedyny zbiornik wodny na dolnym poziomie Wyżniej Mnichowej Płaśni, Wyżni Mnichowy Stawek II – położony ponad 100 metrów na południe od Stawku I, drugi co do wielkości, Wyżni Mnichowy Stawek III – położony kilkanaście metrów na zachód od Stawku II, Wyżni Mnichowy Stawek IV – położony kilka metrów na południowy zachód od Stawku II, Wyżni Mnichowy Stawek V – położony ponad 20 metrów na wschód od Stawku IV, Wyżni Mnichowy Stawek VI – położony kilka metrów na południowy zachód od Stawku V, Józef Szaflarski uznawał Stawki V i VI za jeden zbiornik, Wyżni Mnichowy Stawek VII – położony kilka metrów na wschód od Stawku VI i kilka metrów na zachód od Stawku IX, Wyżni Mnichowy Stawek VIII – położony kilkadziesiąt metrów na północny wschód od Stawku II i kilkadziesiąt metrów na północ od Stawku IX, Wyżni Mnichowy Stawek IX – największy i najgłębszy ze stawków, wysunięty najbardziej na południowy wschód.

Zadni Mnichowy Stawek – jeziorko tatrzańskie położone na wysokości ok. 2070 m n.p.m. w Dolinie za Mnichem na Zadniej Galerii Cubryńskiej. Powierzchnia jeziorka wynosi ok. 0,04 ha, wymiary to 35 × 15 m, głębokość – 1,1 m. Przez znaczną część roku jeziorko pokryte jest lodem. Zadni Mnichowy Stawek jest najwyżej położonym jeziorem w polskiej części Tatr, a co za tym idzie – w całej Polsce

Zadni Staw Gąsienicowy – tatrzańskie jezioro z grupy Gąsienicowych Stawów. Położone jest w Dolinie Zielonej Gąsienicowej na wysokości 1852 m n.p.m., pod zachodnią ścianą Kościelca. Według danych z przewodnika Tatry Wysokie Witolda Henryka Paryskiego powierzchnia jeziora wynosi 0,53 ha, głębokość 8,0 m. Na zdjęciu satelitarnym z 2004 r. powierzchnia jest nieco mniejsza i wynosi 0,515 ha. Wody z jeziora spływają po stromej ścianie skalnej do Długiego Stawu Gąsienicowego.

Zadni Staw Polski lub po prostu Zadni Staw, czasami nazywany także Zadnim Stawem pod Kołem lub Stawem pod Kołem – owalne jezioro tatrzańskie położone w Dolince pod Kołem, górnym piętrze Doliny Pięciu Stawów Polskich. Jest to jezioro cyrkowe, powstałe na dnie kotła polodowcowego. Powierzchnia jeziora wynosi 6,47 ha, głębokość – 31,6 m. Leży na wysokości 1890 m, drugie pod tym względem w Polsce. Połączone jest potokiem z leżącym na południowy wschód Wolim Okiem. Ponad Zadnim Stawem wznoszą się szczyty: Zawratowa Turnia, Świnica, Walentkowy Wierch, Liptowskie Mury. Zimą na stawie tworzy się rekordowej grubości lód. W 1938 r. miał grubość 3,75 m.

Zielony Staw Gąsienicowy lub po prostu Zielony Staw – należące do Gąsienicowych Stawów jezioro polodowcowe w Tatrach Wysokich, położone na wysokości 1672 m n.p.m. w kotle lodowcowym poniżej Skrajnej Turni.

Zmarzły Staw Gąsienicowy lub po prostu Zmarzły Staw, czasami nazywany także Zmarzłym Stawem pod Zawratem – niewielkie jeziorko położone na wysokości 1788 m n.p.m. we wschodniej części Doliny Gąsienicowej, w kotle skalnym pod ścianą Małego Koziego Wierchu, u wylotu Dolinki Koziej w Tatrach Wysokich. Należy do grupy Gąsienicowych Stawów.