W

Deportacja – zesłanie do odległych regionów kraju wybranej grupy etnicznej, narodowej lub religijnej. Przymusowe przesiedlenie osoby lub grupy osób, dokonywane jako kara, w celach politycznych lub jako forma represji. Deportacja całych grup etnicznych może mieć charakter „czystki etnicznej”, mającej na celu ujednolicenie narodowościowe danego terytorium.

W

Deportacje Żydów francuskich do Sobiboru – wywózki Żydów francuskich do obozu zagłady w Sobiborze przeprowadzone przez okupantów niemieckich między 4 a 25 marca 1943 roku. Z obozu w Drancy pod Paryżem odprawiono wtedy cztery transporty, w których znalazło się około 4 tys. mężczyzn, kobiet i dzieci. Ocalało zaledwie jedenaścioro.

W

Deportacje Żydów holenderskich do Sobiboru – wywózki Żydów holenderskich do obozu zagłady w Sobiborze przeprowadzone przez okupantów niemieckich między marcem a lipcem 1943 roku. Z obozów przejściowych w Vught i Westerborku deportowano wtedy 34 313 mężczyzn, kobiet i dzieci. Ocalało zaledwie siedemnaścioro.

W

Deportacje Żydów ze Słowacji – deportacje słowackich Żydów ze Słowacji do niemieckich obozów koncentracyjnych, przeprowadzone we współpracy rządów Pierwszej Republiki Słowackiej oraz III Rzeszy (1942–1945).

W

Deportacja Czeczenów i Inguszów, znana również jako Aardach lub Operacja Soczewica – przymusowa deportacja całej ludności Wajnachów z Północnego Kaukazu do Azji Środkowej przeprowadzona przez władze sowieckie pomiędzy 23 lutego, a 9 marca 1944 roku podczas II wojny światowej. Operacja została przeprowadzona na rozkaz Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych Ławrientija Berii po zatwierdzeniu przez sowieckiego premiera Józefa Stalina, jako część sowieckiego programu przymusowego osadnictwa i przesiedlenia ludności, który dotknął kilka milionów przedstawicieli nierosyjskich narodów i grup etnicznych Związku Sowieckiego w latach 1930–1950.

W

Statek filozofów – zbiorowa nazwa dwóch rejsów niemieckich statków „Oberbürgermeister Haken” i „Preußen” w 1922, wynajętych przez rząd sowiecki w celu deportacji z Rosji bolszewickiej grupy intelektualistów różnych dyscyplin, oskarżonych o wrogość do państwa sowieckiego i nieakceptowanie oficjalnej ideologii tego państwa. W tej grupie, wśród filozofów, znaleźli się Nikołaj Bierdiajew, Siergiej Bułgakow, Iwan Iljin, Iwan Łapszyn, Siemion Frank, Lew Karsawin i Nikołaj Łosski. Setki rosyjskich intelektualistów, uznanych za wrogów nowego reżimu, zostało deportowanych do Szczecina z inicjatywy Włodzimierza Lenina, który w ten sposób pozbył się z Rosji czołowych myślicieli, mogących stanowić intelektualną opozycję wobec bolszewików. Pozwolono im zabrać tylko płaszcz letni, zimowy, dwie pary spodni, pończochy i 20 dolarów. Ta deportacja dysydentów, dla której w literaturze przyjęła się nazwa „statek filozofów”, stała się ważnym etapem w powstaniu filozofii marksistowsko-leninowskiej jako oficjalnej ideologii powstałego w grudniu 1922 ZSRR. Taka masowa deportacja intelektualistów się nie powtórzyła i w późniejszym okresie władze ZSRR represjonowały intelektualistów w kraju „przez roztrzelanie lub obozy koncentracyjne”, np. uwięzienie w Gułagu.

W

Wysiedlenie Tatarów krymskich w 1944 roku – wielka stalinowska akcja deportacyjna, zorganizowana w maju 1944 roku na Krymie. Miała być zbiorową karą dla narodu za współpracę Tatarów krymskich z Niemcami, która miała miejsce w czasie II wojny światowej.

W

Wysiedlenie Ukraińców z Polski do ZSRR – akcja masowych przesiedleń, przeprowadzona w oparciu o kryterium etniczne na polsko-ukraińskim pograniczu narodowościowym w latach 1944–1946. Wysiedlenie to nie objęło całej ludności ukraińskiej. Pozostałe na południowo-wschodnich terenach Polski osoby narodowości ukraińskiej zostały objęte akcją „Wisła”.