Wojna chorwacko-bośniackaW
Wojna chorwacko-bośniacka

Wojna chorwacko-bośniacka – konflikt zbrojny pomiędzy Republiką Bośni i Hercegowiny, a samozwańczą Chorwacką Republiką Herceg-Bośni, wspieraną przez Chorwację, który trwał od 18 października 1992 r. do 23 lutego 1994 r. Często określa się go mianem „wojny w wojnie”, ponieważ był częścią większej wojny w Bośni. Na początku Bośniacy i Chorwaci walczyli w sojuszu przeciwko Jugosłowiańskiej Armii Ludowej (JNA) i Armii Republiki Serbskiej (VRS). Jednak pod koniec 1992 r. wzrosły napięcia na linii bośniacko-chorwackiej. Pierwsze incydenty zbrojne pomiędzy nimi miały miejsce w październiku 1992 r. w środkowej Bośni. Ich sojusz wojskowy trwał do początku 1993 r., kiedy współpraca całkowicie rozpadła się, a dwóch byłych sojuszników zaangażowało się pomiędzy sobą w otwarty konflikt zbrojny.

Wojna w Bośni i HercegowinieW
Wojna w Bośni i Hercegowinie

Wojna w Bośni i Hercegowinie – tocząca się w latach 1992–1995 wojna domowa, będąca najkrwawszym konfliktem w Europie od zakończenia II wojny światowej. Zwaśnione strony stanowili walczący o autonomię bośniaccy Serbowie oraz władze Republiki Bośni i Hercegowiny, na której terenie toczyły się główne walki, wraz ze skonfederowanymi z nimi od pewnego momentu Chorwatami. W wyniku działań wojennych, a przede wszystkim w wyniku czystek etnicznych, zginęło od 97 tys. do 110 tys. ludzi, a ponad 1,8 miliona zmuszonych zostało do opuszczenia swoich domów. Wszystkie strony konfliktu dopuściły się licznych czystek etnicznych, rabunków i gwałtów na ludności cywilnej. Trwająca blisko cztery lata wojna i czystki etniczne zostały zakończone wymuszonym przez Sojusz Północnoatlantycki (NATO) układem w Dayton. Na mocy mandatu ONZ NATO przeprowadziło w tym celu operacje lotnicze „Deny Flight” oraz „Deliberate Force”.

Czystki etniczne w FočaW
Czystki etniczne w Foča

Na obszarze miasta Foča odbyła się kampania czystek etnicznych dokonana przez serbskie siły zbrojne, policję, i siły paramilitarne wobec bośniackich cywili od 7 kwietnia 1992 r. do stycznia 1994 r. podczas wojny w Bośni i Hercegowinie. Według szacunków około 21 000 nie-Serbów opuściło Fočę po lipcu 1992 roku.

Operacja Deliberate ForceW
Operacja Deliberate Force

Operacja Deliberate Force – militarna operacja reagowania kryzysowego przeprowadzona między 30 sierpnia a 20 września 1995 roku, stanowiąca wydzieloną część operacji lotniczej Sojuszu Północnoatlantyckiego "Deny Flight". Uderzenia lotnicze w ramach operacji "Deliberate Force", zapewniały wsparcie operacji pokojowej sił pokojowych ONZ w Bośni i Hercegowinie UNPROFOR. "Deliberate Force" była pierwszą w historii prawdziwą kampanią lotniczą NATO. Jej istota polegała na zapobieganiu powtarzającym się naruszeniom zakazu lotów wojskowych statków powietrznych nad określonymi przez ONZ strefami bezpieczeństwa oraz wsparciu powietrznym dla jednostek UNPROFOR, przy wykorzystaniu aktywnych uderzeń lotnictwa NATO na jednostki lądowe zwaśnionych stron naruszające wyznaczone przez ONZ strefy ochronne oraz na utrudniający wykonanie misji zintegrowany system obrony powietrznej Republiki Serbskiej.

Operacja Deny FlightW
Operacja Deny Flight

Operacja Deny Flight – trwająca od 12 kwietnia 1993 roku do 20 grudnia 1995 roku, wojskowa operacja lotnicza Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO), mająca na celu egzekucję, ustanowionego przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ), zakazu lotów statków powietrznych w określonych strefach nad terytorium Bośni i Hercegowiny oraz wsparciu powietrznym dla lądowych jednostek sił pokojowych ONZ (UNPROFOR).

DutchbatW
Dutchbat

UNPROFOR DUTCHBAT – batalion sił pokojowych Sił Ochronnych Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNPROFOR) wystawiony przez Królewska Armię Holenderską.

Garda Panteri (jednostka wojskowa)W
Garda Panteri (jednostka wojskowa)

Garda Panteri – była jednostka specjalna Sił Zbrojnych Republiki Serbskiej działająca w czasie wojny w Bośni i Hercegowinie. Została założona 2 maja 1992r. pod początkową nazwą Serbskiej Gwardii Narodowej Semberiji i Majevicy, przyjmując później miano "Garda Panteri" na cześć poległego dowódcy Branko Pantelica.

Incydent nad Banja LukąW
Incydent nad Banja Luką

Incydent nad Banja Luką – mianem tym określa się walkę powietrzną, do której doszło 28 lutego 1994 r. w okolicach Novego Travnika, kiedy to, w ramach operacji Deny Flight, 2 samoloty F-16 sił NATO zaatakowały 6 samolotów typu J-21 Jastreb Sił Powietrznych Republiki Serbskiej. Incydent zakończył się utratą 5 maszyn Republiki Serbskiej. Było to pierwsze w historii bojowe wykorzystanie jednostek Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Masakra w AhmićiW
Masakra w Ahmići

Masakra w Ahmići – kulminacja czystki etnicznej w Dolinie Lašva dokonanej przez polityczne i wojskowe przywództwo Chorwackiej Republiki Herceg-Bośni na bośniackich cywilach podczas wojny chorwacko-bośniackiej w kwietniu 1993 r. Była to największa masakra dokonana podczas konfliktu pomiędzy bośniackimi Chorwatami i zdominowanym przez Bośniaków rządem.

Masakra w SrebrenicyW
Masakra w Srebrenicy

Masakra w Srebrenicy – masowe egzekucje wykonane na około 8373 muzułmańskich mężczyznach i chłopcach przez paramilitarne oddziały Serbów bośniackich w dniach od 12 lipca do 16 lipca 1995 r. w czasie wojny w Bośni, w okolicach miasta Srebrenica. Masakra ta jest uznawana za największe ludobójstwo w Europie od czasu II wojny światowej.

Memorijalni centar Srebrenica - PotočariW
Memorijalni centar Srebrenica - Potočari

Memorijalni centar Srebrenica – Potočari – cmentarz zlokalizowany w wiosce Donji Potočari we wschodniej Bośni i Hercegowinie na terenie Republiki Serbskiej położony ok. 5 kilometrów na północ od Srebrenicy.

Operacja Južni potezW
Operacja Južni potez

Operacja Južni potez – ostatnia operacja wojskowa armii chorwackiej podczas wojny w Bośni i Hercegowinie.

Operacja Sana 95W
Operacja Sana 95

Operacja Sana 95 – ostatnia operacja wojskowa, podjęta przez armię bośniacką podczas wojny w Bośni. Rozpoczęto ją w październiku 1995 serią kontrofensyw przez bośniackich muzułmanów i przez siły chorwackie kierowane przez Operację Burza.

Siły Zbrojne Republiki Serbskiej KrajinyW
Siły Zbrojne Republiki Serbskiej Krajiny

Armia Republiki Serbskiej Krajiny – uformowana 19 marca 1992 i istniejąca do 1995, formacja zbrojna Republiki Serbskiej Krajiny. Formacje te skupione były głównie na armii lądowej i lotnictwie - nie istniała marynarka wojenna.

Strefy bezpieczeństwa ONZ w Bośni i HercegowinieW
Strefy bezpieczeństwa ONZ w Bośni i Hercegowinie

Strefy bezpieczeństwa ONZ w Bośni i Hercegowinie – wydzielone w 1993 roku podczas wojny w Bośni i Hercegowinie muzułmańskie enklawy nadzorowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Podstawą do stworzenia stref bezpieczeństwa był prawny zakaz prowadzenia na terenach nimi objętych działań wojennych. Łącznie do 1995 roku funkcjonowało sześć stref ONZ.

Układ w DaytonW
Układ w Dayton

Układ w Dayton – układ pokojowy wynegocjowany w listopadzie 1995 w miejscowości Dayton w Stanach Zjednoczonych, kończący wojnę w Bośni i Hercegowinie.