Pismo chińskieW
Pismo chińskie

Pismo chińskie – sylabowe pismo logograficzne (ideograficzno-fonetyczne), stworzone najwcześniej 8 tys. lat temu, a najpóźniej 4½ tys. lat temu w Chinach, zaadaptowane do zapisu innych języków Azji Wschodniej, obecnie przede wszystkim japońskiego.

Pismo bieżąceW
Pismo bieżące

Pismo bieżące - odmiana chińskiego pisma, wywodząca się z pisma kancelaryjnego, charakteryzująca się uproszczeniem formy i łączeniem osobnych kresek w całości wykonywane jednym pociągnięciem pędzla. Używane jest do sporządzania notatek i jako podstawowe pismo odręczne, a także jako styl kaligraficzny. Pismo bieżące, ze względu na przyspieszenie pisania i upraszczanie znaków, można uznać za krok w kierunku stworzenia stenografii chińskiej. Podobną funkcję pełniło również pismo trawiaste, które było jeszcze bardziej uproszczone.

Bi ShengW
Bi Sheng

Bi Sheng – Chińczyk, który w latach 1041–1048 wynalazł ruchomą czcionkę. Wydarzenie opisał uczony Shen Kuo (沈括) w Notatkach znad Strumienia Snów w 1086 roku. Bi Sheng nie miał rangi urzędowej, a więc był prostym człowiekiem. Według jednych źródeł kupcem, według innych – kowalem.

CangjieW
Cangjie

Cangjie – legendarna postać z historii Chin, wynalazca chińskiego pisma.

Chińskie węzełkiW
Chińskie węzełki

Chińskie węzełki – popularna chińska ozdoba w postaci artystycznie splątanych sznurków. Służą często jako ozdoby noworoczne czy dekoracje w świątyniach. Rozpowszechnione od czasów dynastii Tang, symbolizują siłę, harmonię, jedność i miłość.

Cztery skarby gabinetuW
Cztery skarby gabinetu

Cztery skarby gabinetu – przedmioty niezbędne do kreślenia znaków pisma chińskiego. W przeszłości były podstawowym wyposażeniem każdego chińskiego uczonego, urzędnika, artysty albo literata. Termin wszedł do obiegu między IV i V wiekiem, kiedy technika kreślenia znaków pędzelkiem na papierze stała się podstawowym sposobem pisania w Chinach. Dziś nie sposób wyobrazić sobie bez nich chińskiej kaligrafii.

EstampażW
Estampaż

Estampaż – technika wykonywania odbitek płaskorzeźb i napisów z kamienia lub z brązu za pomocą papieru. Estampaż został wynaleziony w Chinach w czasach dynastii Tang (618-907).

HanchaW
Hancha

Hancha, hanja lub Hanmun, czasami tłumaczone jako „znaki sinokoreańskie” – koreańska nazwa dla znaków chińskich. Dokładnie rzecz biorąc, nazwa ta tyczy się tylko tych znaków, które zostały zapożyczone do języka koreańskiego, a ich wymowa dopasowana do wymowy koreańskiej. W przeciwieństwie do japońskich kanji, znaki hancha nie były modyfikowane i zachowały wygląd podobny do tradycyjnych znaków chińskich.

IdeogramW
Ideogram

Ideogram – umowny znak graficzny, wyrażający określone pojęcie bez użycia liter. Ideogramami posługuje się współcześnie pismo chińskie, pismo japońskie i dawne pismo w Korei Południowej, a w starożytności także hieroglify egipskie i pismo klinowe. Nie informuje on o wymowie, stąd np. ten sam znak chiński może być w różnych dialektach języka chińskiego wymawiany odmiennie zachowując swoje znaczenie.

IduW
Idu

Idu – dawny system zapisu języka koreańskiego przy pomocy znaków pisma chińskiego, opracowany pod koniec VII wieku przez Solch’onga, uczonego z państwa Silla, w oparciu o wcześniejsze metody zapisu. Pomimo swojego znacznego stopnia skomplikowania, pozostał w użyciu mimo opracowania alfabetycznego pisma hangul aż do XIX wieku.

Pismo japońskieW
Pismo japońskie

Pismo japońskie – system zapisu języka japońskiego, składający się z trzech rodzajów znaków: (1) kanji, (2) sylabariusza hiragana, (3) sylabariusza katakana. Wszystkie powstały w oparciu o pismo chińskie.

Pismo kancelaryjneW
Pismo kancelaryjne

Pismo kancelaryjne – rodzaj chińskiego pisma, który osiągnął szczyt popularności u schyłku Zachodniej Dynastii Han i za rządów Wschodniej Dynastii Han, w I i II wieku. Jako urzędowy rodzaj pisma zastąpił pismo małopieczęciowe.

Kamień pisarskiW
Kamień pisarski

Kamień pisarski – narzędzie stosowane w dalekowschodniej kaligrafii oraz malarstwie do rozrabiania tuszu z wodą; odpowiednik kałamarza, czy też palety.

KanjiW
Kanji

Kanji – znaki logograficzne pochodzenia chińskiego, które wraz z sylabariuszami hiragana, katakana, cyframi arabskimi oraz alfabetem łacińskim stanowią element pisma japońskiego.

Pismo małopieczęcioweW
Pismo małopieczęciowe

Pismo małopieczęciowe – rodzaj pisma chińskiego, ujednoliconego na potrzeby powstałego w 221 r. p.n.e. Cesarstwa Chińskiego. Używane było przez ponad dwa wieki do schyłku Zachodniej Dynastii Han, kiedy zastąpiono je tzw. pismem kancelaryjnym. Nazwa pisma małopieczęciowego wywodzi się od pieczęci urzędowych, które w cesarstwie były szeroko stosowaną formą autoryzacji i zabezpieczania korespondencji urzędowej.

Napisy na brązachW
Napisy na brązach

Napisy na brązach – druga po inskrypcjach wróżebnych najstarsza forma pisma chińskiego. Najwcześniejsze rytualne naczynia z napisami pochodzą z epoki Shang, z XIII w. p.n.e.; najdoskonalsze wytapiano za czasów dynastii Zhou. W porównaniu z dzisiejszym pismem, znaki na brązach mają bardziej nieregularne kształty i różnią się między sobą rozmiarem.

Napisy na kościach wróżebnychW
Napisy na kościach wróżebnych

Napisy na kościach wróżebnych – najstarsza zachowana forma pisma chińskiego. Są to inskrypcje, które ryto na skorupach żółwi (甲) i kościach zwierzęcych (骨) podczas procesu wróżenia w czasach dynastii Shang. Od nich wywodzą się Napisy na brązach.

NüshuW
Nüshu

Nüshu – pismo używane w południowych Chinach, o 400-letniej historii, posługiwały się nim wyłącznie kobiety w okolicach powiatu Jiangyong (江永) w prowincji Hunan. Był to otwarty sylabariusz oparty na miejscowym dialekcie Chéngguān (城关土话), południowej odmianie dialektu xiang, którym posługują się Chińczycy zamieszkujący przede wszystkim prowincję Hunan.

Osiem Zasad Znaku YongW
Osiem Zasad Znaku Yong

Osiem Zasad Znaku Yong – znakiem, na którym chińscy uczniowie poznawali przez wieki podstawowe zasady pisma wzorcowego jest yong. Tzw. Osiem Zasad Znaku Yong to podstawa dalekowschodniej kaligrafii. Zasady te są znane w Japonii jako Eiji Happō, w Korei - jako Yeongjapalbeop, a w Wietnamie - jako Vĩnh Tự Bát Pháp.

Pędzel pisarskiW
Pędzel pisarski

Pędzel pisarski - narzędzie wynalezione najpóźniej w III w. p.n.e. w Chinach do kreślenia znaków chińskiego pisma. Przez ponad 2000 lat był to główny przyrząd pisarski w Chinach i na Dalekim Wschodzie. W dzisiejszych czasach wyparty przez długopisy, pióra i komputery, jednak nadal znajduje zastosowanie w kaligrafii oraz malarstwie. Istnieje wiele odmian pędzli, które mogą kosztować od 1 do nawet tysiąca dolarów. Za najlepsze obecnie uchodzą pędzle produkowane w mieście Huzhou w prowincji Zhejiang.

SawndipW
Sawndip

Sawndip – logograficzny system pisma używany w przeszłości do zapisywania języka zhuang w południowych Chinach. Nazwa w języku zhuang znaczy "surowe znaki". W języku chińskim określane są jako Gǔ Zhuàngzì 古壮字 lub Fāngkuài Zhuàngzì 方块壮字. Najstarszy zachowany tekst to stela z epoki Tang. Niektóre znaki pokrywają się z chińskimi, inne zaś zostały stworzone na wzór chińskich. W roku 1957 opracowano nowy system pisma dla języka zhuang, oparty na alfabecie łacińskim, używany od tej pory jako pismo oficjalne. Pomimo to, w roku 1989 wydano słownik znaków zhuang Sawndip Sawdenj, zawierający znaki używane w manuskryptach.

Shuowen JieziW
Shuowen Jiezi

Shuowen Jiezi – pierwszy chiński słownik etymologiczny, opracowany przez Xu Shena na początku II wieku. To także pierwsza chińska publikacja, w której do uporządkowania znaków użyto systemu 540 kluczy. Xu ukończył słownik w 100 roku, ale ze względu na uwarunkowania polityczne Shuowen ukazał się dopiero w 121 roku. Zawiera objaśnienia dotyczące 9353 znaków pisma kancelaryjnego oraz 1163 obocznych form niektórych z nich.

Sinogram (językoznawstwo)W
Sinogram (językoznawstwo)

Sinogram, jap. 漢字 kanji, kor. hanja (한자), wietn. hán tự – znak pisma chińskiego, japońskiego, koreańskiego, wietnamskiego oraz pism pochodnych, o postaci logograficznej: albo piktograficznej, albo ideograficznej, albo ideograficzno-fonetycznej.

Pismo trawiasteW
Pismo trawiaste

Pismo trawiaste , inaczej pismo szkicowe – kaligraficzna odmiana chińskiego pisma, powstała celem przyspieszenia i ułatwienia kreślenia znaków.

Pismo tanguckieW
Pismo tanguckie

Pismo tanguckie lub pismo Xixia – pismo używane w tanguckim państwie Zachodniego Xia między XI a XVI wiekiem.

Pismo wielkopieczęcioweW
Pismo wielkopieczęciowe

Pismo wielkopieczęciowe - rodzaj chińskiego pisma używany w Chinach za czasów dynastii Zhou, w XII-III w p.n.e. Wyewoluowało ono z wcześniejszych form znaków, takich jak napisy na kościach wróżebnych i napisy na brązach.

Pismo wzorcoweW
Pismo wzorcowe

Pismo wzorcowe – licząca ok. 1700 lat, nadal używana kaligraficzna odmiana pisma chińskiego. Pod względem popularności w publikacjach drukowanych kaishu ustępuje obecnie jedynie Songti, wywodzącej się z niego czcionce drukarskiej.

Xu ShenW
Xu Shen

Xu Shen – chiński uczony, konfucjanista, autor pierwszego etymologicznego słownika chińskiego pisma pt. Shuowen Jiezi (說文解字).