Arkusik (filatelistyka)W
Arkusik (filatelistyka)

Arkusik – forma wydawnicza znaczków pocztowych, zawierająca do 16 znaczków identycznych lub różnych, ale nie mniej niż 5 identycznych. Często występuje z przywieszkami lub marginesami z napisami okolicznościowymi.

Arkusz sprzedażnyW
Arkusz sprzedażny

Arkusz sprzedażny – arkusz papieru zawierający około od 25 do 240 perforowanych lub ciętych, jednolitych (zazwyczaj) znaczków.

BłędnodrukW
Błędnodruk

Błędnodruk – nazwa znaczka lub całostki z błędem drukarskim, powstałym w wyniku nieprawidłowo wykonanej czynności w czasie produkcji, nie wykrytym przez kontrolę i wprowadzonego do sprzedaży. Najczęściej są to przesunięcia całości lub części nadruków i napisów. Zdarzają się też odwrócone rysunki lub napisy, a także błędy w: kolorystyce, rodzaju użytego papieru, perforacji i gumowaniu.

CałostkaW
Całostka

Całostka pocztowa – druk pocztowy opatrzony wydrukowanym na nim znakiem opłaty, upoważniający do uzyskania usługi pocztowej określonej taryfą pocztową.

Całość pocztowaW
Całość pocztowa

Całość pocztowa – kompletna koperta, list składany, kartka pocztowa ze znaczkiem, stemplem pocztowym. Niekiedy z nalepkami, stemplami pomocniczymi, tranzytowymi, docelowymi, stemplami lub adnotacjami cenzury, kontroli celnej.

Datowanie znaczkówW
Datowanie znaczków

Datowanie znaczków – umieszczanie na znaczkach pocztowych roku wydania w obszarze zadrukowanym lub na jego marginesie. Na rysunku po raz pierwszy pojawił się na afgańskich "Tygrysach". Od 1972 r. polskie znaczki posiadają rok wydania na marginesie.

Dopłata (filatelistyka)W
Dopłata (filatelistyka)

Dopłata – zapłata pobierana przez pocztę za dostarczenie przesyłki, która nie została opłacona lub była niedostatecznie opłacona. Dopłata jest uiszczona w gotówce lub w postaci znaczków dopłaty.

DziurkowanieW
Dziurkowanie

Dziurkowanie – opatrzenie znaczków i całostek dziurkami – jedną lub wieloma – układającymi się w inicjały, napisy, znaki lub symbole.

ErkaW
Erka

Erka – filatelistyczna nazwa pocztowa, oznaczająca znak polecenia z literą R, czyli międzynarodowy znak polecenia pocztowego.

FDCW
FDC

FDC – koperta z naklejonym znaczkiem pocztowym, ostemplowana w pierwszy dzień obiegu znaczka. Koperta i stempel mają zazwyczaj napisy nawiązujące do pierwszego dnia obiegu znaczka.

Frankatura mechanicznaW
Frankatura mechaniczna

Frankatura mechaniczna – znak pocztowy odbity przez maszynę frankującą bezpośrednio lub pośrednio na przesyłce pocztowej zawierający znak opłaty, datownik i napis.

HawidW
Hawid

Hawid – dwuwarstwowy pasek foliowy chroniący znaczki przed uszkodzeniem. Obie warstwy folii są trwale złączone, przynajmniej z jednej strony. Najczęściej spotyka się hawidy z tylną warstwą koloru białego, czarnego lub przezroczystą.

Ilustrowana karta pocztowaW
Ilustrowana karta pocztowa

Ilustrowana karta pocztowa – karta pocztowa z fotografią, rysunkiem lub reprodukcją umieszczoną na:stronie adresowej, części strony nieadresowej, całej stronie nieadresowej.

KanceraW
Kancera

Kancera – w filatelistyce określenie uszkodzonego bądź zniszczonego znaczka.

KlaserW
Klaser

Klaser (wkładnik) – rodzaj albumu, w którym kolekcjonerzy umieszczają drobne, płaskie obiekty. Najczęściej stosowany do znaczków pocztowych; istnieją także klasery do monet, kopert, pocztówek, kart i podobnych obiektów.

ListW
List

List – gatunek piśmiennictwa, lub w innym ujęciu teoretycznym - literatury stosowanej. Pisemna wiadomość wysyłana przez jedną osobę (nadawcę) do drugiej (adresata). Sztuka pisania listów to epistolografia.

List przedznaczkowyW
List przedznaczkowy

List przedznaczkowy – rodzaj przesyłki pocztowej, która była użyta w obrocie pocztowym przed ukazaniem się pierwszych znaczków pocztowych na danym obszarze. Listy przedznaczkowe w zależności od okresu z jakiego pochodziły, zawierały różne adnotacje lub stemple określające czas i miejsce nadania, uiszczoną opłatę, ciężar, zawartość i tym podobne.

ListownikW
Listownik

Listownik – całostka pocztowa używana w celu korespondencji jako list bezkopertowy, który po zagięciu boku (boków), pozwala na jego zamknięcie i wysłanie. Na stronie zewnętrznej znajduje się wydrukowany znak opłaty i tekst, a na stronie wewnętrznej czasami tekst. Była to bardzo popularna forma w drugiej połowie XIX wieku – ograniczała koszty wysyłania wiadomości. Listownik AQ uważa się za pierwszy w historii, został wydany w 1608 roku i przedstawiał herb Wenecji. Listownik jako całostkę po raz pierwszy wprowadzono w Wielkiej Brytanii według projektu Williama Mulready'ego o nominale 1 i 2 pensy.

Miejscownik (filatelistyka)W
Miejscownik (filatelistyka)

Miejscownik – stempel pocztowy eksploatacyjny, tuszowy, z nazwą miejscowości bez daty, może zawierać numer placówki, bliższe oznaczenie miejscowości, oznaczenie placówki, emblemat, ozdobnik. Miejscownikiem może być także stempel zawierający nazwę skrótową, inicjał lub numer miejscowości.

NadrukW
Nadruk

Nadruk – pojęcie z zakresu filatelistyki – występuje w postaci tekstu, niekiedy z rysunkami. Celem nadruku może być zmiana przynależności pocztowej, zmiana charakteru znaczka lub całostki, zmiana waluty nominału, zmiana wartości nominalnej, utworzenie wydań dobroczynnych, ograniczenie obrotu do określonego obszaru itd.

PerforacjaW
Perforacja

Perforacja − otwory wykonane w jakimś materiale, spełniające różne funkcje, np. ułatwienie przesuwania, odrywania, wpinania w segregator, mocowania itp.

PodlepkaW
Podlepka

Podlepka – specjalny pasek najczęściej przeźroczystego pergaminu lub papieru służący do mocowania znaczka pocztowego w albumie. Podlepka przyklejana jest do znaczka od strony kleju a następnie mocowana w albumie, na karcie lub w zeszycie wymiennym.

Próba znaczkaW
Próba znaczka

Próba znaczka – odbitka wykonana z pojedynczej kliszy lub pełnej formy drukarskiej.

PrzywieszkaW
Przywieszka

Przywieszka – pole przylegające do znaczka pocztowego mające co najmniej jeden bok równy bokowi tego znaczka.

PustopoleW
Pustopole

Pustopole – niezadrukowana część arkusza sprzedażnego, wielkości znaczka.

Stempel okolicznościowyW
Stempel okolicznościowy

Stempel okolicznościowy – stempel pocztowy stosowany z okazji organizowanych imprez, jubileuszy, targów, wystaw itp. Używany jest zazwyczaj przez jedną lub kilka placówek pocztowych wyznaczonych do jego rozpowszechniania. Jest on większy od codziennego stempla pocztowego, z okolicznościowym napisem i najczęściej rysunkiem propagującym dane wydarzenie. Najstarszy znany stempel pochodzi z Wielkiej Brytanii z roku 1851.

Tête-BêcheW
Tête-Bêche

Tête-bêche (tetbeszka) – para znaczków, z których jeden jest obrócony do góry nogami w stosunku do drugiego. Tetbeszka może być pionowa lub pozioma.

Walor filatelistycznyW
Walor filatelistyczny

Walor filatelistyczny – przedmiot kolekcjonerski wchodzący w zakres zainteresowania filatelistyki.

ZąbkomierzW
Ząbkomierz

Ząbkomierz – przyrząd służący do mierzenia ząbkowania znaczków pocztowych.

Ząbkowanie (filatelistyka)W
Ząbkowanie (filatelistyka)

Ząbkowanie – cecha brzegów znaczka pocztowego, która jest wynikiem rozerwania perforacji arkusza przy wyrwaniu z niego znaczka.

Zeszyt znaczkowyW
Zeszyt znaczkowy

Zeszyt znaczkowy – forma wydawania znaczków pocztowych.

Znaczek dopłaty pocztowejW
Znaczek dopłaty pocztowej

Znaczek dopłaty pocztowej – znaczek używany jako potwierdzenie zapłaty całości lub brakującej części należnej opłaty pocztowej. Koszty dopłaty ponosi odbiorca przesyłki.

Znaczek paszportowyW
Znaczek paszportowy

Znaczek paszportowy – podobny do znaczka pocztowego albo skarbowego dowód wniesienia stosownej opłaty, w tym wypadku opłaty paszportowej będącej rodzajem podatku, służącego do pokrycia kosztów wyprodukowania książeczki paszportowej oraz kosztów wystawienia paszportu.

Znaczek pocztowyW
Znaczek pocztowy

Znaczek pocztowy – znak pocztowy, służący jako środek uiszczenia opłaty za usługi pocztowe. Przeważnie jest w postaci małego papierowego prostokąta przyklejanego do koperty.

Znaczek skarbowyW
Znaczek skarbowy

Znaczek skarbowy – forma uiszczenia opłaty skarbowej za pomocą znaku przypominającego znaczek pocztowy.

Znak wodnyW
Znak wodny

Znak wodny (filigran) – charakterystyczny obraz widzialny w świetle przechodzącym, uzyskiwany w trakcie produkcji papieru. Jest widoczny dzięki zróżnicowanej grubości warstwy papieru lub zagęszczeniu włókien. Obecnie stosowany głównie jako zabezpieczenie druku np. w banknotach.