Odnowiciele społeczeństwaW
Odnowiciele społeczeństwa

Odnowiciele społeczeństwa – tytuł nadawany osobom wspominanym w luterańskim kalendarzu liturgicznym w dowód uznania za szczególne działania na rzecz odnowy społeczeństwa ludzkiego i stosunków w nim panujących.

Aidan (święty)W
Aidan (święty)

Aidan, Aedhán – mnich i biskup iroszkocki, założyciel klasztoru na wyspie Lindisfarne w 636, organizator akcji misyjnej, która doprowadziła do restytucji chrześcijaństwa w Northumbrii. W Kościele katolickim i anglikańskim uznany za świętego. Część Kościołów protestanckich uznaje go za bohatera wiary. Kościół luterański i anglikański zaliczają go do odnowicieli Kościoła. W prawosławiu Aidan zaliczany jest do świętych biskupów, tytułuje się go ponadto cudotwórcą i Apostołem Northumbrii.

Antoni WielkiW
Antoni Wielki

Antoni Wielki (Opat), Święty Antoni, – egipski pustelnik, opat i ojciec pustyni; tradycyjnie uznawany za twórcę anachoretyzmu, jednej z odmian ruchu monastycznego.

Beda CzcigodnyW
Beda Czcigodny

Beda, zwany Czcigodnym lub Wspaniałym, łac. Venerabilis, sang. Bǣda lub Bēda – anglosaski mnich benedyktyn, prezbiter, związany z klasztorami w Wearmouth oraz Jarrow w Nortumbrii, wszechstronny uczony.

Brygida SzwedzkaW
Brygida Szwedzka

Brygida Szwedzka O.SS.S – szwedzka zakonnica katolicka, pisarka, teolog, założycielka zakonu brygidek, tercjarka franciszkańska, święta Kościoła katolickiego i patronka Europy.

Jan BugenhagenW
Jan Bugenhagen

Jan Bugenhagen zwany Doctor Pomeranus – norbertanin, doktor teologii, czołowy przedstawiciel wczesnego ruchu protestanckiego, współzałożyciel oraz organizator Kościołów ewangelicko-luterańskich w północnych Niemczech, Danii i na Pomorzu.

Wolfgang CapitoW
Wolfgang Capito

Wolfgang Capito – reformator religijny ze Strasburga.

Lucas Cranach starszyW
Lucas Cranach starszy

Lucas Cranach starszy – niemiecki malarz i grafik epoki renesansu, ojciec malarzy Lucasa Cranacha młodszego i Hansa.

Thomas CranmerW
Thomas Cranmer

Thomas Cranmer – przywódca reformy anglikańskiej i arcybiskup Canterbury za panowania Henryka VIII Tudora, Edwarda VI Tudora i przez krótki czas królowej Marii I Tudor, z rozkazu której został stracony.

Albrecht DürerW
Albrecht Dürer

Albrecht Dürer – niemiecki malarz, grafik, rysownik i teoretyk sztuki, uważany za najwybitniejszego artystę niemieckiego renesansu.

Jonathan Edwards (teolog)W
Jonathan Edwards (teolog)

Jonathan Edwards – amerykański kolonialny kaznodzieja protestancki nurtu kongregacjonalistycznego, teolog i ewangelista. Kluczowa postać ewangelikalizmu. Uważany za najwybitniejszego amerykańskiego teologa. Zasłynął jako jeden z najbardziej wszechstronnych amerykańskich teologów i filozofów oświecenia. Jego dorobek obejmuje bardzo różne dziedziny, jednak Edwardsa najczęściej kojarzy się z obroną teologii kalwinistycznej, metafizyką teologicznego determinizmu oraz dziedzictwem purytańskim. W swoim słynnym kazaniu Grzesznicy w rękach rozgniewanego Boga położył nacisk na gniew Boga wobec grzechu. Edwards skontrastował tu wizję surowego Boga z tezą o Bogu-zbawicielu. Siła oddziaływania niektórych kazań była tak dotkliwa, że niektórzy słuchacze mdleli. Przykre reakcje słuchaczy na słowa kaznodziei wywołały kontrowersje wokół „cielesnych skutków” obecności Ducha Świętego.

Franciszek z AsyżuW
Franciszek z Asyżu

Franciszek z Asyżu, właśc. włos. Giovanni di Pietro di Bernardone, nazywany Biedaczyną z Asyżu – założyciel zakonu franciszkanów, a pośrednio także klarysek i tercjarzy, misjonarz, mistyk średniowieczny, stygmatyk, święty Kościoła katolickiego, uważany za patrona ekologii.

Nikolai Frederik Severin GrundtvigW
Nikolai Frederik Severin Grundtvig

Nikolai Frederik Severin Grundtvig – pisarz i poeta duński, protestancki pastor i teolog, historyk, filozof, nauczyciel, polityk, pamiętany głównie jako autor duńskich psalmów.

Georg Friedrich HändelW
Georg Friedrich Händel

Georg Friedrich Händel – niemiecki kompozytor późnego baroku, który dokonał syntezy barokowych osiągnięć muzycznych, zwłaszcza niemieckich, włoskich i angielskich. W 1727 roku stał się poddanym Wielkiej Brytanii. Jest narodowym kompozytorem tego kraju. Komponował liczne gatunki muzyki baroku, między innymi opery i oratoria. Händel zaliczany jest do najwybitniejszych twórców muzyki późnego baroku.

Hans Nielsen HaugeW
Hans Nielsen Hauge

Hans Nielsen Hauge – norweski kaznodzieja i reformator religijny.

Hiob (postać biblijna)W
Hiob (postać biblijna)

Hiob, rzadziej Job – postać biblijna, mieszkaniec ziemi Us, bohater starotestamentowej Księgi Hioba (Joba) powstałej ok. V wieku p.n.e.

Jan HusW
Jan Hus

Jan Hus – czeski duchowny i bohater narodowy, filozof, reformator Kościoła, prekursor protestantyzmu, rektor Uniwersytetu Praskiego. Działalność Husa, inspirowana myślą Johna Wycliffe’a, była zapowiedzią podobnego wystąpienia Marcina Lutra sto lat później.

Jan XXIIIW
Jan XXIII

Jan XXIII – włoski duchowny rzymskokatolicki, tercjarz franciszkański, patriarcha Wenecji w latach 1953–1958, 261. papież i 3. Suweren Państwa Watykańskiego od 28 października 1958 do 3 czerwca 1963. Święty Kościoła katolickiego.

Jan od KrzyżaW
Jan od Krzyża

Jan od Krzyża, hiszp. San Juan de la Cruz, właśc. Juan de Yepes y Alvarez – hiszpański poeta, ważna postać kontrreformacji, mistyk, karmelita i prezbiter, święty Kościoła katolickiego, anglikańskiego, czczony przez Kościół Ewangelicko-Luterański w Ameryce, odnowiciel i doktor Kościoła.

Julianna z NorwichW
Julianna z Norwich

Juliana z Norwich – angielska pustelnica, jedna z najważniejszych przedstawicielek mistycyzmu chrześcijańskiego, nazwana przez Thomasa Mertona największą angielską mistyczką i teolożką.

Jan KalwinW
Jan Kalwin

Jan Kalwin, fr. Jean Cauvin albo również Jean Calvin – francuski teolog protestancki, reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator życia duchowego w Szwajcarii w okresie reformacji. Twórca jednej z doktryn religijnych – ewangelicyzmu reformowanego, przyjętej przez Kościoły ewangelicko-reformowane, prezbiteriańskie, a następnie przez część kongregacjonalnych, opierającej się głównie na nauce o predestynacji oraz nauce o realnej i duchowej obecności Jezusa Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej, w odróżnieniu od poglądu powszechnie panującego w Kościele katolickim. Nazywany przez swych zwolenników „teologiem par excellence”; „Arystotelesem Reformacji”; „Akwinatą Kościoła reformowanego”; „najbardziej chrześcijańskim mężem swej epoki” czy też „drugim patriarchą reformacji”.

Katarzyna von BoraW
Katarzyna von Bora

Katarzyna von Bora – niemiecka zakonnica, następnie małżonka reformatora religijnego Marcina Lutra.

Martin Luther KingW
Martin Luther King

Martin Luther King Jr. – amerykański pastor baptystyczny, lider ruchu praw obywatelskich, działacz na rzecz równouprawnienia Afroamerykanów i zniesienia dyskryminacji rasowej, laureat pokojowej Nagrody Nobla z roku 1964, człowiek roku 1963 magazynu „Time”. Zamordowany 4 kwietnia 1968 roku przez przeciwników politycznych.

Marcin LuterW
Marcin Luter

Marcin Luter – niemiecki reformator religijny, teolog i inicjator reformacji, mnich augustiański, doktor teologii, tłumacz Biblii, współtwórca luteranizmu. Autor 95 tez potępiających praktykę sprzedaży odpustów, w których odrzucał możliwość kupienia łaski bożej.

Maria w luteranizmieW
Maria w luteranizmie

Maria z Nazaretu, Maria (Maryja) Panna, Matka Boża jest w luteranizmie otaczana czcią, chociaż zasadniczo nie kultem.

Maria z NazaretuW
Maria z Nazaretu

Maria z Nazaretu, – matka Jezusa Chrystusa, żona Józefa z Nazaretu, jedna z głównych osób w wierze wielu wyznań chrześcijańskich, znana jest także w innych religiach. Maria wymieniana jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego, a także w każdej pozostałej Modlitwie eucharystycznej.

Filip MelanchtonW
Filip Melanchton

Filip Melanchton – reformator religijny, najbliższy współpracownik Marcina Lutra, współtwórca reformacji, profesor Uniwersytetu w Wittenberdze. W Niemczech zreorganizował szkolnictwo i wprowadził szkołę humanistyczną, która stała się wzorcem dla szkół na Śląsku i Pomorzu. Autor Wyznania augsburskiego, podstawowej księgi wyznaniowej luteranizmu.

Święta MonikaW
Święta Monika

Święta Monika, Monika z Hippony (Tagasty), łac. i wł. Monica – święta Kościoła katolickiego, matka św. Augustyna.

Jan OekolampadW
Jan Oekolampad

Jan Oekolampad – szwajcarski teolog, humanista i reformator religijny z Bazylei;

Olaf II HaraldssonW
Olaf II Haraldsson

Olaf II (Haraldsson) Święty, norw. Olav (Haraldsson) den Hellige – król Norwegii w latach 1016–1028, święty Kościoła katolickiego.

Laurentius PetriW
Laurentius Petri

Laurentius Petri Nericius, Lars Petersson – szwedzki duchowny luterański, reformator religijny, arcybiskup Uppsali w latach 1531–1573

Olaus PetriW
Olaus Petri

Olaus Petri właściwie: Olof Petterson – szwedzki pisarz, tłumacz. Był jednym z najważniejszych tłumaczy Biblii Gustawa Wazy, przetłumaczył i stworzył wiele szwedzkich psalmów oraz dużą liczbę własnych, oryginalnych pism religijnych. Był on także autorem najlepszego pozareligijnego utworu tego okresu – En svensk krönika.

Johann von StaupitzW
Johann von Staupitz

Johann von Staupitz – teolog, przyjaciel i ojciec duchowy Marcina Lutra. Jego święto w kalendarzu luterańskim przypada na 8 listopada.

William TyndaleW
William Tyndale

William Tyndale – uczony, tłumacz, autor i reformator protestancki, pierwszy nowożytny tłumacz Biblii na język angielski z języków oryginalnych: hebrajskiego i greckiego.

Charles WesleyW
Charles Wesley

Charles Wesley – angielski teolog i reformator religijny.

John WesleyW
John Wesley

John Wesley – angielski duchowny anglikański, teolog, kaznodzieja przebudzeniowy, współtwórca, wraz z bratem Charlesem, ruchu metodystycznego, a potem niezależnego Kościoła Metodystycznego. Jego idee miały zasadniczy wpływ na rozwój ewangelikalizmu oraz powstanie ruchu uświęceniowego, a potem także pentekostalizmu.

Nikolaus von ZinzendorfW
Nikolaus von Zinzendorf

Nikolaus Ludwig hrabia von Zinzendorf – niemiecki teolog ewangelicki i reformator religijny, przywódca ruchu pietystycznego w Saksonii.