38 Konstytucje

Konstytucja – akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie.

Obowiązująca w Albanii konstytucja została przyjęta przez parlament albański 21 października 1998 i zatwierdzona przez wynik referendum w dniu 22 listopada 1998 roku. Zastąpiła ona konstytucję, uchwaloną w 1991 roku i gwarantuje obywatelom wolność słowa i wyznania, równość wobec prawa bez względu na wiek, płeć, przynależność etniczną, religię, zapewnia także mniejszościom narodowym pielęgnowanie własnych tradycji i języka.

Konstytucja Andory - została przyjęta 2 lutego 1993 r., a zatwierdzona w ogólnokrajowym referendum 14 marca 1993 r. Weszła w życie 28 kwietnia 1993 wraz z publikacją w Dzienniku Oficjalnym Księstwa Andory.

Konstytucja Antigui i Barbudy – ustawa zasadnicza Antigui i Barbudy zawierająca 127 artykuły pogrupowane w 10 rozdziałach, przyjęta na podstawie uchwał Izby Reprezentantów z 23 kwietnia oraz Senatu z 1 maja, przedstawiona Elżbiecie II 31 lipca, obowiązująca od 31 października 1981, wzorowana na prawie brytyjskim oraz niektórych iberoamerykańskich rozwiązaniach ustrojowych.

Konstytucja Australii – konstytucja Związku Australijskiego, akt prawny sytuujący się najwyżej w hierarchii źródeł prawa w Australii. Choć stanowi część prawa federalnego, jej postanowienia mają istotny wpływ również na prawo wszystkich stanów Australii, a także wyznaczają granice między zakresami obowiązywania prawa federalnego i stanowego.

Konstytucja Republiki Białorusi – podstawowy akt prawny Republiki Białorusi.

Konstytucja Chorwacji – ustawa zasadnicza Chorwacji uchwalona 22 grudnia 1990, której projekt opublikowano, w celu poddania publicznej debacie, 23 listopada tego samego roku, zaś tekst jednolity ukazał się 7 maja 2001 w dzienniku urzędowym „Narodne novine”. Jest to pierwsza nowa ustawa zasadnicza w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i nawiązuje do rozwiązań zachodnioeuropejskich. Cechuje się sztywnością oraz podziałem na część nieartykułowaną (preambułę) i artykułowaną, na którą składa się 150 artykułów pogrupowanych w dziesięciu tytułach. Nowelizowana była kilkukrotnie: w 1997, 2000, 2001 oraz 2010, a wiele poprawek polegało na zmianach w terminologii.

Konstytucja Czarnogóry – najważniejszy akt prawny Czarnogóry ratyfikowany i przyjęty przez parlament, poprzez osiągnięcie wymaganej większości kwalifikowanej 2/3 głosów, na nadzwyczajnej sesji w dniu 19 października 2007 r. Została ogłoszona oficjalnie 22 października 2007, zastępując tym samym konstytucję z 1992 r. Konstytucja składa się ze 158 artykułów w 8 rozdziałach.

Konstytucja Republiki Konga – podstawowy i najważniejszy akt prawny Demokratycznej Republiki Konga obowiązujący od 2006 roku. Jest to szósta konstytucja tego państwa. Wcześniej obowiązywały kolejno: dwie konstytucje tymczasowe, konstytucja z czerwca 1967, konstytucja Zairu (1974) i konstytucja przejściowa (2003).

Konstytucja Dżibuti – ustawa zasadnicza Republiki Dżibuti uchwalona 15 września 1992 roku z późniejszymi nowelizacjami. Składa się z preambuły i 12 rozdziałów.

Konstytucja Erytrei – ustawa zasadnicza Erytrei. Konstytucję uchwalono 23 maja 1997 roku. Do dnia dzisiejszego nie została wprowadzona w życie.

Konstytucja Estonii została przyjęta 28 czerwca 1992 roku. Liczy 168 artykułów, podzielonych na 15 rozdziałów poprzedzonych preambułą:Postanowienia ogólne Podstawowe prawa, wolności i obowiązki Naród Parlament Prezydent Republiki Rząd Republiki Legislacja Finanse i budżet narodowy Stosunki i umowy międzynarodowe Obrona narodowa Kontrola państwowa Kanclerz Sprawiedliwości Sądy Samorząd terytorialny Zmiany w konstytucji

Konstytucja Gruzji – podstawowy akt prawny Gruzji. Zgodnie z konstytucją z 24 sierpnia 1995 Gruzja jest republiką, na której czele stoi prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Organem władzy ustawodawczej jest 1-izbowy parlament, w którego skład wchodzi 235 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych według ordynacji mieszanej na 4-letnią kadencję. Władzę wykonawczą sprawuje rząd ; premiera powołuje parlament na wniosek prezydenta. Władza sądownicza należy do niezawisłych sądów.

Konstytucja Indii – ustawa zasadnicza Indii. Zawiera podstawowe zasady ustroju politycznego Indii, strukturę głównych organów państwowych, a także podstawowe prawa i wolności obywatelskie.

Obecna konstytucja Iraku została uchwalona przez parlament 15 września 2005 i zatwierdzona przez referendum 15 października 2005 roku. Uchwalenie konstytucji było problematyczne w związku z problemami wewnętrznymi i żądaniami różnych grup.

Konstytucja Irlandii – jest podstawowym aktem prawnym państwa irlandzkiego, który wszedł w życie 29 grudnia 1937 roku, po referendum z 1 lipca. Jest to druga konstytucja państwa od czasu uzyskania niepodległości, zastępująca wcześniejszą z 1922.

Konstytucja Japonii – najważniejszy akt prawny, ustawa zasadnicza Państwa Japońskiego, z dnia 3 listopada 1946 roku, zwana także Konstytucją Shōwa, od nazwy ówczesnego okresu panowania cesarza Shōwa, Hirohito (25.12.1926–7.1.1989).

Konstytucja Kenii – ustawa zasadnicza Republiki Kenii uchwalona w 2010 roku. Zastąpiła ona konstytucję niepodległościową z 1963 roku. 6 maja 2010 roku została zatwierdzona przez prokuratora generalnego, a 4 sierpnia przeprowadzono referendum konstytucyjne. 67% uprawnionych do głosowania Kenijczyków głosowało za uchwaleniem nowej konstytucji. 27 sierpnia tego samego roku została ogłoszona.

Konstytucja Kirgistanu – podstawowy akt prawny w kirgiskim systemie prawnym.

Konstytucja Republiki Konga – najważniejszy akt prawny Republiki Konga. Uchwalona została 6 listopada 2015 roku po przeprowadzonym 25 października tego samego roku referendum.

Konstytucja Królestwa Maroka – najważniejszy akt prawny Królestwa Marokańskiego. Obecna konstytucja została uchwalona 29 lipca 2011 roku, po przeprowadzonym 1 lipca 2011 roku referendum.

Konstytucja Meiji – konstytucja Japonii, proklamowana 11 lutego 1889 roku, weszła w życie 29 listopada 1890 roku.

Konstytucja Mongolii – najważniejszy akt prawny Mongolii.

Konstytucja Republiki Słowenii – ustawa zasadnicza Republiki Słowenii.

Konstytucja Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej – ustawa zasadnicza Republiki Wybrzeża Kości Słoniowej uchwalona w 2016 roku. Jest trzecią z kolei konstytucją tego kraju. Złożona jest z preambuły i 16 rozdziałów obejmujących 184 artykuły.

Konstytucja Litwy – podstawowy akt prawny Litwy, posiadający najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie. Litwa odzyskała niepodległość, gdy ZSRR chylił się już ku upadkowi. 11 marca 1990 Rada Najwyższa Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej uchwaliła akt proklamacji niepodległości państwa oraz przyjęła tymczasową konstytucję. Obecnie obowiązująca konstytucja została uchwalona 6 listopada 1992, a zaaprobowana w referendum z 25 października 1992.

Konstytucja Libanu - najważniejszy akt prawny Libanu. Została uchwalona 23 maja 1926 roku ze zmianami, ostatnio w Karcie Libańskiego Pojednania Narodowego z października 1989.

Konstytucja Luksemburga – najwyższe prawo Wielkiego Księstwa Luksemburga, pierwotnie nadana jako konstytucja oktrojowana 12 października 1841 r. przez wielkiego księcia Wilhelma II. Radykalną zmianę ustroju Luksemburga wprowadziła ustawa konstytucyjna z 17 października 1868 r. stanowiąca podstawę obecnego ustroju księstwa, formalnie była ona jednak jedynie poprawką do konstytucji z 1841 r., a nie nowym aktem prawnym.

Konstytucja Republiki Łotewskiej – ustawa zasadnicza Łotwy, uchwalona w 1922.

Konstytucja Macedonii Północnej – podstawowy akt prawny Macedonii Północnej, posiadający najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie. Została uchwalona 8 września 1991 roku przez parlament, ustanawiając republikę parlamentarną.

Konstytucja Republiki Nauru została przyjęta w następstwie niepodległości 31 stycznia 1968 roku.

Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec – podstawowy akt prawny w niemieckim systemie prawnym.

Konstytucja Norwegii, konstytucja eidsvollska – ustawa zasadnicza Królestwa Norwegii, uchwalona przez Zgromadzenie Konstytucyjne krótkotrwałego, niezależnego Królestwa Norwegii w dniu 16 maja 1814 w miejscowości Eidsvoll, a podpisana 17 maja 1814. Po zawarciu unii personalnej ze Szwecją (1814–1905), została uznana przez króla Karola XIII. Obowiązuje do dziś, jednakże była wielokrotnie zmieniana.

Konstytucja Słowacji została przyjęta na jednej z sesji Rady Narodowej, która odbyła się 1 września 1992 roku. Dzień ten został ustawiony jako Dzień Konstytucji na Słowacji.

Konstytucja Syrii – akt prawny najwyższej rangi Syryjskiej Republiki Arabskiej, przyjęty w referendum w 1973, znowelizowany w 2012.

Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej z 18 kwietnia 1999 – konstytucja Szwajcarii uchwalona 18 grudnia 1998 roku, poddana pod referendum 18 kwietnia 1999 roku, a weszła w życie 1 stycznia 2000 roku, zastępując konstytucję z 29 maja 1874 roku.

Konstytucja Węgier – ustawa zasadnicza Węgier, uchwalona 18 kwietnia 2011, a podpisana 25 kwietnia 2011 przez prezydenta Węgier Pála Schmitta i ogłoszona w Dzienniku Ustaw. Konstytucja weszła w życie 1 stycznia 2012, zastępując Konstytucję Republiki Węgierskiej z 1949.

Konstytucja Włoch – najważniejszy akt prawny Republiki Włoskiej, uchwalony 22 grudnia 1947 roku.