40 Magia

Magia, czary – ogół wierzeń i praktyk opartych na przekonaniu o istnieniu sił nadprzyrodzonych, które można opanować za pomocą odpowiednich zaklęć i określonych czynności.

Alrauna – korzeń mandragory lekarskiej, któremu przypisywano właściwości magiczne.

Amulet – osobisty przedmiot o charakterze magicznym, z przypisywanym mu działaniem ochronnym, posiadający różny kształt i formę, nawiązujący do symboliki lub bóstwa, części ludzkiego ciała, motywu roślinnego, czy zwierzęcego. Także w formie tabliczki z napisem.

Chamsa, także ręka Fatimy lub ręka Miriam – symbol używany w krajach arabskich i w Izraelu, w amuletach mających chronić przed „złym okiem”.

Chowaniec – w europejskim folklorze istota pomagająca czarownicy w magii. W średniowieczu posiadanie oswojonego zwierzęcia wskazywało, że właściciel może być czarownikiem.

Czarodziej, mag – w mitach, okultyzmie, legendach i literaturze fantasy, osoba praktykująca magię. Żeński odpowiednik tego słowa to czarodziejka.

Czarostwo – to praktyka magicznych umiejętności i zdolności. Czarostwo to szeroki termin, który różni się kulturowo i społecznie, a zatem może być trudny do precyzyjnego zdefiniowania, dlatego międzykulturowe założenia dotyczące znaczenia lub rozumienia tego terminu należy stosować bardzo ostrożnie.

Czarownica – osoba, w niektórych wierzeniach ludowych kobieta, zajmująca się czarną magią, kojarzona z siłami nieczystymi – często z szatanem. W folklorze pojawiają się także dobre czarownice, które zajmują się białą magią.

Czarownica – książka napisana przez francuskiego pisarza, historyka i filozofa Jules'a Micheleta w 1862 roku.

Czarownica powołana abo krotka nauka y przestroga z strony czarownic – anonimowa rozprawa z 1639, napisana najprawdopodobniej przez Wojciecha Regulusa, profesora Akademii Lubrańskiego w Poznaniu. Było to pierwsze w Polsce oficjalne dzieło występujące przeciwko pławieniu czarownic, czym odbiegało radykalnie od ówcześnie przyjętych stanowisk.

Czarownik – w społeczeństwach plemiennych osoba zajmująca się najczęściej przepowiadaniem i leczeniem za pomocą tajemnych, specjalnych formułek uznawanych za magiczne zaklęcia oraz za pomocą wyspecjalizowanych rytuałów. Jest pośrednikiem pomiędzy żyjącymi a światem zmarłych. W kulturach afrykańskich pełni rolę wyroczni, do którego zwraca się np. po uzyskanie informacji na temat np. wyniku wojen, wielkości plonów czy płci nienarodzonego dziecka.

Erzulie jest rodziną loa i duchów w Voodoo.

Ewokacja – w magii i okultyzmie, przywoływanie lub wywoływanie zewnętrznej istoty do zewnętrznej manifestacji. W przeciwieństwie do inwokacji, osoba wykonująca rytuał nigdy nie dopuszcza ewokowanej siły do wnętrza własnej świadomości ani do magicznego okręgu.

Goecja – system magiczny opierający się na przyzywaniu duchów i demonów do realnego świata, by służyły one celom przyzywającego je maga (goety). Według tradycji okultystycznej, korzenie goecji wywodzić się mają od biblijnego króla Salomona, któremu Bóg miał dać władzę przyzywania i kontroli demonów.

Gwiazda chaosu – symbol chaosu. Najczęściej przedstawiana jest jako osiem strzałek wychodzących z centralnego punktu. Oryginalnie została zaczerpnięta z twórczości pisarza fantasy Michaela Moorcocka, jako symbol chaosu. Obecny wygląd został pierwszy raz przedstawiony przez autora i maga Petera Carrolla.

Gwiazda heksapentalna, rozeta sześcioramienna – ornament geometryczny w formie rozety sześcioramiennej.

Hermes Trismegistos, w wersji zlatynizowanej Hermes Trismegistus – synkretyczne bóstwo hellenistyczne powstałe z połączenia cech greckiego boga Hermesa i egipskiego Thota, inspirowane również mistycznymi prądami judaizmu i magią żydowską oraz być może wierzeniami perskimi, często identyfikowane również z biblijnym patriarchą Henochem oraz Serapisem i Hermanubisem.

Juju – termin pochodzenia zachodnioafrykańskiego lub francuskiego używany przez europejskich kolonizatorów na określenie tradycyjnych wierzeń ludów afrykańskich. Termin ten odnosi się zarówno do religii, rozmaitych praktyk jak i samych obiektów kultu oraz związanych z nimi nadnaturalnych mocy.

Kartoteka procesów o czary – zespół materiałów archiwalnych o pełnej nazwie: Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy SS Wydział Archiwalny – komórka do spraw badań procesów o czary, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Poznaniu.

Kwadrat Sator-Rotas – jeden z najbardziej popularnych kwadratów magicznych, wspominany u Pliniusza Starszego w „Historii naturalnej”. Zawiera wpisane słowa: Sator arepo tenet opera rotas.

Lustro Twardowskiego – renesansowe zwierciadło wykonane z kruchego metalu.

Łapacz snów – amulet niektórych plemion Indian z Ameryki Północnej.

Łowcy głów – ludy praktykujące zdobywanie jako trofeum wojennego głów zabitych wrogów. Zazwyczaj przypisywali czaszkom szczególne właściwości magiczne. Praktyki takie miały miejsce w różnych częściach świata, wymienia się w tym kontekście np. Nagów z północno-wschodnich Indii czy Dajaków z Borneo.

Magia apotropeiczna - pojęcie z zakresu antropologii kulturowej. Termin apotropeion pochodzi z języka greckiego od słowa oznaczającego obronę. Greccy szamani, składali ofiary „odwracającym się bogom”, chtonicznym bóstwom i bohaterom, którzy zapewniają bezpieczeństwo i odrzucają zło. Terminem magii apotropeicznej określa się ogół praktyk, charakteryzujących się użyciem ochronnych środków magicznych, zarówno w postaci rytuałów i wykorzystywanych w ich trakcie rekwizytów – apotropeionów, jak również i zakazów. Celem tych praktyk jest ochrona człowieka przed najróżniejszymi nieszczęściami, mocami zła oraz nieuprawnionymi kontaktami ze sferą sacrum.

Magia babilońska – ogół wierzeń Babilończyków w siły nadprzyrodzone oraz określone rytuały, które stosowali w celu ich opanowania. Na magię babilońską składały się zaklęcia przeciwko złym mocom, zaklęcia ochronne, czary, wróżby, wiara w ochronną moc amuletów i obrzędy, które odprawiano w poszczególnych przypadkach, mające na celu unicestwienie złego działania sił nadnaturalnych oraz wzmocnienie działania mocy dobroczynnych.

Mandragora lekarska – gatunek rośliny należący do rodziny psiankowatych. Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego, ale rozprzestrzenił się również gdzieniegdzie w innych regionach świata. Jest też uprawiany.

Napój magiczny – napój, który miał posiadać niezwykłą moc, zwykle dlatego, że został zaczarowany przez wypowiedzenie magicznego zaklęcia.

Napój miłosny lub eliksir miłosny – magiczny napój, mający na celu wywołanie uczucia miłości do osoby, która go podała.

Nazar, zwany też okiem Fatimy lub okiem proroka – pochodzący z Turcji amulet mający chronić przed „złym okiem”. Nazwa nazar jest pochodzenia arabskiego i znaczy tyle co spojrzenie.

Nekromancja – forma praktyk magicznych, w której czarujący (nekromanta) przyzywa duchy zmarłych w celu poznania prawdopodobnych wersji przyszłości lub celach własnych. Słowo nekromancja pochodzi od greckiego νεκρός nekrós – „martwy” oraz μαντεία – „wróżyć”.

Pentagram, gwiazda pitagorejska – figura geometryczna – wielokąt gwiaździsty foremny. W wielu kulturach pentagram uważany jest za symbol magiczny.

Pentakl – płaski, przeważnie okrągły, przedmiot wykorzystywany w praktykach magicznych, na który naniesiono symbole ewokowanych sił. Zazwyczaj zrobiony jest z kitu albo wosku pszczelego, pergaminu, papieru lub metalu. Według Crowleya, średnica pentaklu powinna wynosić osiem cali, a grubość pół cala.

Proces o czary, polowanie na czarownice – popularne nazwy procesu karnego, w którym oskarżonemu stawia się zarzut uprawiania magii.

Próba wody – jeden ze środków dowodowych stosowany w średniowieczu w ramach Sądów Bożych, służący do ustalania winy lub niewinności oskarżonego.

Różdżka – magiczna pałeczka lub laska mająca moc wywoływania nadnaturalnych zjawisk. Podczas rytuałów magicznych służy do kierunkowania energii, ale także kreślenia magicznego kręgu.

Sabat – w nowożytnych wierzeniach ludowych legendarny nocny zlot czarownic i demonów na narady, ucztę i zabawy. Odbywał się przeważnie na łysych szczytach trudno dostępnych gór podczas pełni księżyca. O udział w nim oskarżano najczęściej kobiety podczas procesów o czary.

Szymon Mag, znany także jako Simon Magus lub Szymon z Gitty – był Samarytaninem (proto-)gnostykiem.

The Discoverie of Witchcraft – książka Reginalda Scota z 1584 roku, w której autor zakwestionował istnienie czarownic i demonów. Była to także pierwsza anglojęzyczna praca opisująca techniki mentalizmu i iluzji.

Zamawianie choroby – ludowe praktyki leczniczo-magiczne polegające na wypowiadaniu zamów, zaklęć odwołujących się do sił wyższych, aby przezwyciężyć chorobę. Najważniejszym elementem zamawiania jest odpowiednia formuła, gdyż wierzono, że „słowo może stać się ciałem”. Zamowy często szeptano lub śpiewano.

Złota gałąź: studia z magii i religii – monografia, w której zawarte jest szerokie studium nad mitologią i religią, stworzona przez szkockiego antropologa Jamesa George'a Frazera.