51 Władcy Francji

Stworzenie zestawienia władców Francji może nastręczać problemy ze względu na wątpliwości w ustaleniu początku państwa francuskiego. Zwykle przyjmuje się, iż był nim początek dynastii Kapetyngów w 987 roku.

Burbonowie – dynastia królów, obecnie rządząca w Hiszpanii i Luksemburgu, dawniej również we Francji i na terenach dzisiejszych Włoch. Odgałęzienie Kapetyngów, panująca we Francji w latach 1589–1830, z przerwą w okresie rewolucji francuskiej i napoleońskim. Obecnie francuska linia Burbonów wygasła, a istnieją dalej młodsze linie – hiszpańska linia Burbonów i Burbonów-Orleańskich.

Ród Bonaparte pojawił się już w XII stuleciu w okolicach Florencji, San Miniato i Genui. W XVI stuleciu Francesco Buonaparte przeniósł się na Korsykę, która wówczas należała do Republiki Genueńskiej. Potomkowie Francesca byli głównie adwokatami i urzędnikami na Korsyce.

Walezjusze – dynastia królów francuskich panująca w latach 1328-1589. Jej założycielem był Karol de Valois - ojciec Filipa VI i syn Filipa III Śmiałego. Dynastia była faktycznie boczną linią dynastii Kapetyngów.

Karol Ludwik Napoleon Bonaparte, jako cesarz Napoleon III – prezydent Francji w latach 1848–1852, cesarz Francuzów w latach 1852–1870. Syn Ludwika, krótkotrwałego króla Holandii i Hortensji de Beauharnais – córki Józefiny, z jej pierwszego małżeństwa z wicehrabią Beauharnais.

Filip I – król zachodnich Franków (Francji) w latach 1060–1108, koregent do 1059. Syn Henryka I (1031–1060), z dynastii Kapetyngów i Anny Kijowskiej.

Filip II August – król Francji od 1179 roku. Początkowo koregent ojca, samodzielny władca w latach 1180 – 1223. Syn Ludwika VII, z dynastii Kapetyngów i jego trzeciej żony, Adeli z Szampanii.

Filip III Śmiały – król Francji (1270–1285) z dynastii Kapetyngów.

Filip IV Piękny, fr. Philippe le Bel – król Francji i Nawarry w latach 1285–1314, syn Filipa III Śmiałego z dynastii Kapetyngów i jego pierwszej żony – Izabeli Aragońskiej.

Filip – król Franków w latach 1129–1131 jako koregent swojego ojca Ludwika VI Grubego. Był jego najstarszym synem z drugiego małżeństwa z Adelajdą de Maurienne, córką Humberta II Grubego, hrabiego Sabaudii. Jako że nie objął samodzielnych rządów, nie jest liczony jako władca w poczcie królów i kolejny władca Francji o tym imieniu panował jako Filip II August.

Filip V Długi – hrabia Poitiers i Brie 1311–1316, król Francji i Nawarry 1316–1322 z dynastii Kapetyngów. Drugi syn króla Filipa IV Pięknego i Joanny I, królowej Nawarry.

Filip VI, zwany Szczęśliwym – król Francji 1328-1350. Pierwszy władca z dynastii Walezjuszów.

Franciszek I, fr. François Ier – król Francji od 1515, syn Karola d'Angoulême (1459–1496) oraz Ludwiki Sabaudzkiej (1476–1531). Był wnukiem Jana d'Angoulême, wnuka Karola V Mądrego, a zarazem stryja Ludwika XII. Pochodził z młodszej linii Walezjuszów, tzw. gałęzi orleańskiej, i został królem po śmierci Ludwika XII jako jego najbliższy żyjący męski krewny. Jeszcze przed objęciem tronu Francji, w 1514 poślubił starszą córkę Ludwika XII i Anny Bretońskiej – Klaudię, księżną Bretanii; dzięki temu po śmierci Anny Bretońskiej nie doszło do separacji Bretanii, utrzymany został związek łączący ją z Francją.

Franciszek II – król Francji od 1559 roku, syn Henryka II (1547–1559) i Katarzyny Medycejskiej, z dynastii Walezjuszów.

Henryk I, król Franków (Francji) w latach 1031-1060, książę Burgundii (1016-1032). Syn Roberta II Pobożnego z dynastii Kapetyngów i Konstancji Prowansalskiej.

Henryk II – król Francji od 1547 r., syn króla Franciszka I (1494–1547) z dynastii Walezjuszów i Klaudii Walezjuszki.

Henryk Walezy, właściwie Edward Aleksander – pierwszy elekcyjny król Polski w latach 1573–1574, ostatni od 1574 r. król Francji z dynastii Walezjuszów jako Henryk III; wcześniej do 1574 r. jako członek domu francuskiego: książę Angoulême, książę Orleanu i książę Andegawenii.

Henryk IV Wielki – król Nawarry od 1572 i Francji od 1589 r., pierwszy z dynastii Burbonów, najmłodszej gałęzi Kapetyngów.

Hugo (II) Magnus – król Franków w latach 1017-1025 jako koregent swojego ojca Roberta II Pobożnego. Jako że nie objął samodzielnych rządów, nie jest liczony jako władca w poczcie królów.

Hugo Kapet – hrabia Paryża, Orleanu, Senlis i Dreux, książę Franków, w 987 wybrany na króla Franków. Syn Hugona Wielkiego, z dynastii Robertynów, oraz Jadwigi Saskiej, córki Henryka I, króla Niemiec.

Jan I Pogrobowiec – król Francji i Nawarry przez kilka dni 1316 roku.

Jan II Dobry – hrabia Andegawenii, książę Normandii od 1332 r., hrabia Poitiers od 1344 r., książę Gujenny od 1345 r., król Francji od 1350 r. i, wreszcie, książę Burgundii od 1361 r. Należał do dynastii Walezjuszów. Był synem Filipa VI i Joanny Kulawej, córki księcia Burgundii Roberta II.

Karloman II – król Franków Zachodnich od 879 r., do 882 r. współrządził z bratem Ludwikiem III. Był młodszym synem króla Ludwika II Jąkały i jego pierwszej żony, Ansgardy Burgundzkiej, córki hrabiego Harduina.

Karol IV Piękny, Sprawiedliwy, fr. Charles IV le Bel, – hrabia La Marche 1314–1322, król Francji i Nawarry 1322–1328. Pochodził z dynastii Kapetyngów.

Karol IX – książę Orleanu jako Karol Maksymilian, później król Francji 1560–1574 z dynastii Walezjuszów. Był synem króla Henryka II i Katarzyny Medycejskiej, młodszym bratem Franciszka II (1559-1560), po którego śmierci objął tron francuski, i starszym bratem Henryka III (1574-1589). Na jego panowanie przypada początek wojen religijnych we Francji oraz niechlubna noc św. Bartłomieja.

Karol III Otyły lub Gruby, łac. Carolus Pinguis – od 881 cesarz rzymski, od 884 król zachodniofrankijski z dynastii Karolingów niemieckich.

Karol V Mądry – regent w latach 1356–1360, a następnie król Francji w latach 1364–1380, z dynastii Walezjuszów. Syn Jana II Dobrego i Bonny Luksemburskiej.

Karol VI Szalony – król Francji w latach 1380 – 1422 z dynastii Walezjuszów. Był synem króla Karola V Mądrego i Joanny de Burbon.

Karol VII, zwany Zwycięskim – król Francji w latach 1422-1461, z dynastii Walezjuszów. Syn Karola VI Szalonego i Izabeli Wittelsbach, córki Stefana III, księcia Bawarii. Brat dwóch królowych Anglii: Izabeli i Katarzyny.

Karol VIII – król Francji od 1483, syn Ludwika XI (1423–1483), z dynastii Walezjuszów i Karoliny Sabaudzkiej.

Karol X Filip – hrabia d'Artois, król Francji od 1824 do 1830. Brat Ludwika XVI i Ludwika XVIII, z dynastii Burbonów oraz Madame Klotyldy i Madame Elżbiety

Książę krwi – stosowane od XVI w. określenie francuskich książąt z dynastii panującej, obejmujące wszystkie rody wywodzące się w linii męskiej od św. Ludwika, i z tej racji mające prawo do sukcesji Korony w razie wygaśnięcia głównej linii królewskiej. Stąd też drugie określenie – "książęta lilii". Także korona rangowa książąt krwi ozdobiona była kwiatami lilii, umieszczonymi na przemian z fleuronami. Najbliżsi spadkobiercy suwerena używali tytułu książąt krwi królewskiej i korony ozdobionej tylko kwiatami lilii.

Ludwik Filip I – król Francuzów, ostatni monarcha Francji z rodu Burbonów. Panował w latach 1830–1848.

Ludwik II Jąkała, franc. Louis le Bègue – od 877 r. król zachodniofrankijski, syn Karola II Łysego (823-877), z dynastii Karolingów francuskich, oraz Ermentrudy, córki Odona I, hrabiego Orleanu.

Ludwik IV Zamorski – król zachodniofrankijski w latach 936-954, syn Karola III Prostaka, z dynastii Karolingów francuskich.

Ludwik IX Święty – król Francji od 1226, syn Ludwika VIII z dynastii Kapetyngów, święty Kościoła katolickiego. Był organizatorem i uczestnikiem VI i VII wyprawy krzyżowej. Z uwagi na pozycję Ludwika IX na kontynencie europejskim, angielski kronikarz, Mateusz Paris, nazwał go „królem ziemskich królów”.

Ludwik V Gnuśny – król zachodnich Franków (Francji) 986-987, ostatni władca z dynastii Karolingów.

Ludwik VI Gruby – Król Franków (Francji) w latach 1108-1137, następnie w 1108 w Orleanie; hrabia Vexin. Syn Filipa I z dynastii Kapetyngów.

Ludwik VII Młody – król Francji od 1131. Początkowo koregent ojca. Samodzielny władca w latach 1137–1180. Syn Ludwika VI, króla Francji z dynastii Kapetyngów, i Adelajdy z Maurienne, córki Humberta II Grubego, hrabiego Sabaudii.

Ludwik VIII Lew – król Francji w latach 1223-1226. Syn Filipa II Augusta z dynastii Kapetyngów i Izabelli z Hainaut.

Ludwik X Kłótnik, le Hutin – hrabia Szampanii i król Nawarry 1305–1316 oraz Francji 1314–1316. Był synem króla Filipa IV Pięknego z dynastii Kapetyngów i Joanny I z Nawarry. Po śmierci matki w 1305 r. odziedziczył Nawarrę. Po śmierci ojca w 1314 roku objął tron francuski i koronował się w Reims.

Ludwik XI – król Francji od 1461, syn Karola VII z dynastii Walezjuszów i Marii Andegaweńskiej, gonfaloniere papieski.

Ludwik XII – książę Orleanu, później w latach 1498–1515 król Francji. Był wnukiem księcia Ludwika Orleańskiego i prawnukiem Karola V, z dynastii Walezjuszów.

Ludwik XIII, zw. Sprawiedliwym – król Francji i Nawarry od 1610, syn Henryka IV z dynastii Burbonów. W chwili śmierci ojca miał tylko 9 lat, więc do czasu pełnoletniości realne rządy regencyjne sprawowała jego matka, Maria Medycejska. Panowanie Ludwika XIII przebiegało w cieniu rządów kardynała Richelieu, który stał się właściwym twórcą systemu rządów absolutnych i którego historycy uważają za główną postać tego panowania.

Ludwik XIV Wielki, Król Słońce – król Francji i Nawarry w latach 1643–1715, syn Ludwika XIII, z dynastii Burbonów.

Ludwik XV, zw. Ukochanym – król Francji i Nawarry od 1715, gdy zmarł jego pradziadek Ludwik XIV, z dynastii Burbonów.

Ludwik XVI, Ludwik Ostatni, fr. Louis August de Bourbon, Obywatel Louis Capet – książę de Berry, następnie delfin de Viennois, ostatecznie król Francji i Nawarry od 1774 do 1791, potem król Francuzów do 1792.

Ludwik XVIII – król Francji od 1814 r. Właściwie: Ludwik Stanisław Ksawery Burbon – hrabia Prowansji i par Francji, następnie także książę Andegawenii, d'Alençon, Brunoy, hrabia Maine, Perche, Senonches, następnie także król Francji i Nawarry, wolnomularz, inicjowany do loży Trois-Frères à l'Orient de la Cour.

Napoléon Bonaparte – francuski mąż stanu, dowódca wojskowy i przywódca polityczny, jako Napoleon I cesarz Francuzów i głowa I Cesarstwa Francuskiego w latach 1804–1814 oraz w roku 1815, wcześniej Pierwszy Konsul Republiki Francuskiej 1799–1804, prezydent (1802–1805), a następnie król Włoch (1805–1814), protektor Związku Reńskiego (1806–1813), a przez to faktyczny zwierzchnik Księstwa Warszawskiego. Uważany za najwybitniejszego dowódcę wojskowego w historii, a także za jedną z najważniejszych postaci w historii Francji i świata. Okres wojen napoleońskich wywarł wpływ niemal w całej Europie.

Robert II Pobożny – król Franków (Francji) w latach od 996, książę Burgundii od 1001. Syn Hugona Kapeta. Pochodził z dynastii Kapetyngów.

Rudolf I Burgundzki (również znany jako Radulf, Ralph, czy Raoul – książę burgundzki w latach 921-923, król zachodniofrankijski w latach 923-936.