WKruszce – przestarzały termin odnoszący się do rud jakiegokolwiek minerału. Obecnie funkcjonujący głównie w zwrotach odnoszących się do metali szlachetnych. W ekonomii stosowane jest pojęcie pieniądza kruszcowego, oznaczające środek płatniczy (pieniądz) związany z masą określonego metalu; z czasem, dla uniknięcia konieczności każdorazowego ważenia, na sztukach kruszcu zaczęto wybijać symbole oznaczające ich wartość. Kruszcem w tym znaczeniu były początkowo różne dostępne metale i minerały, z czasem zasób stosowanych kruszców ograniczono do metali szlachetnych.
WAnglezyt – rzadki minerał z grupy siarczanów. Po raz pierwszy znaleziony na wyspie Anglesey, położonej u wybrzeży Walii, stąd nazwa. Wcześniej był znany jako efekt rozkładu galeny. Przeobraża się w cerusyt.
WAnnabergit – bardzo rzadki minerał z gromady arsenianów. Jego nazwa pochodzi od kopalni kruszców Annaberg znajdującej się w Saksonii.
WAntleryt – bardzo rzadki minerał z grupy siarczanów.
WArgentyt – rzadki minerał z grupy siarczków, rozpowszechniony tylko w niektórych rejonach Ziemi.
WBizmutynit – minerał z gromady siarczków. Jest minerałem średniotemperaturowych hydrotermalnych żył kruszcowych. Nazwa pochodzi od składu chemicznego minerału.
WBornit – minerał z gromady siarczków. Jest minerałem rzadkim, rozpowszechnionym tylko w niektórych regionach Ziemi. Minerał hydrotermalnych żył kruszcowych, zwykle występuje w asocjacji z chalkopirytem jako produkt odmieszania roztworu stałego, z galeną, sfalerytem i pirytem. Znany z wielu złóż miedzi, powszechny szczególnie w strefie cementacyjnej złóż siarczków Cu. Pospolity w łupkach miedzionośnych cechsztynu, tu w asocjacji z tetraedrytem, chalkozynem, pirytem, kowelinem.
WBoulangeryt – minerał z gromady siarkosoli. Jest minerałem rozpowszechniony o wiele bardziej niż przypuszczano we wcześniejszych latach. Mianem sprężonej lub zgorzelinowej rudy określa się spilśnione masy antymonitu, boulangerytu, jamesonitu i innych minerałów. Można go znaleźć w większości rud ołowiu. Najstarsze znalezisko pochodzi z Molières we Francji. Znaleziono tam duże ilości krystalicznych skupień o włóknistym przełamie. Ładne kryształy spotykane są bardzo rzadko, najczęstsze są skupienia drobnoziarniste i włókniste, surowe zbite masy.
WBraunit – rzadki minerał z gromady krzemianów, tlenokrzemian manganu o wzorze Mn2+Mn3+6SiO4O20 (tlenek manganu(III)). Jego nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego badacza K. Brauna.
WBrochantyt – minerał z gromady siarczanów. Należy do grupy minerałów rzadkich.
WCerusyt – rzadki minerał z grupy węglanów.
WChalkopiryt (piryt miedziowy) – minerał z gromady siarczków, którego głównym składnikiem jest mieszany siarczek miedzi(II) i żelaza(II) (CuFeS2). Jest minerałem pospolitym i bardzo szeroko rozpowszechnionym.
WChalkozyn – minerał z grupy siarczków.
WChromit – minerał z grupy tlenków, zaliczany do grupy spineli chromowych.
WCynober, cynabaryt – stosunkowo rzadki minerał z gromady siarczków składający się z siarczku rtęci. Jest najczęściej eksploatowaną rudą rtęci. Ze względu na fakt, iż rtęć jest pierwiastkiem bardzo łatwo uruchamialnym i mobilnym w geochemicznym środowisku, złoża cynobru są nietrwałe i zdarzało się, iż znikały w ciągu kilku dni ze złoża na skutek wypłukania przez krążące w górotworze roztwory hydrotermalne.
WDyskrazyt – minerał z grupy antymonków. Nazwa pochodzi od gr. δυσκράσις (diskrasis) = „zły stop”.
WElektrum, elektron – minerał z grupy pierwiastków rodzimych będący stopem złota i srebra, z niewielką ilością miedzi oraz żelaza. Także otrzymywany sztucznie stop złota i srebra.
WFerberyt – minerał z gromady wolframianów. Jest odmianą wolframitu, zawierającą w sobie najwięcej żelaza. Razem z wolframitem i hübnerytem tworzy szereg izomorficzny ferberyt- hübneryt.
WGalena – minerał z gromady siarczków. Jest minerałem pospolitym i szeroko rozpowszechnionym, pod względem chemicznym jest to siarczek ołowiu(II). Nazwa pochodzi od łac. galena = ruda ołowiu.
WGalman – górnicze określenie utlenionych rud cynku, przeważnie mieszaniny smithsonitu i hemimorfitu (kalaminu).
WGoethyt (getyt) – pospolity i szeroko rozpowszechniony minerał. Jego nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego poety J.W. Goethego.
WHematyt – pospolity minerał, tlenek żelaza(III).
WHübneryt – minerał z gromady wolframianów. Jest odmianą wolframitu, zawierającą w sobie najwięcej manganu. Razem z wolframitem i ferberytem tworzy szereg izomorficzny ferberyt- hübneryt. Nazwa pochodzi od dziewiętnastowiecznego niemieckiego inżyniera Adolfa Hübnera.
WIlmenit – minerał zaliczany do gromady tlenków. Nazwa minerału pochodzi od gór Ilmeńskich w pasmie Uralu w Rosji, gdzie występuje.
WKermesyt – błyszcz antymonu, blenda antymonu. Minerał z gromady siarczków,; tlenosiarczek antymonu. Ma piękną wiśniową barwę, która z czasem ciemnieje. Nazwa pochodzi z języka perskiego: quarmizq = czerwony. Jest minerałem rzadkim, występuje tylko w niektórych rejonach Ziemi. Dawniej był znany pod nazwami:czerwony błyszcz igiełkowy pirostybnit pirantymonit blenda antymonowa.
WKowelin – minerał z gromady siarczków. Rozpowszechniony, ale występujący w niewielkich ilościach.
WKrenneryt – jest minerałem rzadkim, jest tellurkiem złota zawierającym stosunkowo niewielkie ilości srebra. Wzór AuTe2 zmienia się w przedziale (Au0,8, Ag0,2)Te2.
WKrzyworoskie Zagłębie Rud Żelaza – strefa złożowa rud żelaza leżąca we wschodniej Ukrainie, w większości na terenie obwodu dniepropetrowskiego, z głównym centrum w rejonie miasta Krzywy Róg.
WLandsbergit – naturalny stop srebra i rtęci. Występuje często w złożach cynobru, rtęci i srebra, np. w regionach wzgórza Moschellandsberg w Nadrenii-Palatynacie, Sali w Szwecji, Konsbergu w Norwegii i Szlany na Węgrzech. W Polsce śladowe ilości tego minerału stwierdzono w dolnośląkich cechsztyńskich łupkach miedzionośnych. Często występują ładne kryształy w układzie regularnym w kształcie sześcianów lub oktaedrów. Spotyka się również skupiska ziarniste, masywne i naloty.
WLimonit – bardzo drobnoziarnista lub skrytokrystaliczna mieszanina minerałów, kiedyś uważana za odrębny minerał. Według dzisiejszych podziałów jest to rodzaj skały. Substancja bardzo pospolita, rozpowszechniona i spotykana w miejscach występowania goethytu.
WMagnetyt – minerał z gromady tlenków, zaliczany do grupy spineli (żelazowych). Należy do minerałów pospolitych.
WManganit – minerał z grupy tlenowodorotlenków. Należy do minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi. Nazwa pochodzi od składu chemicznego tego minerału.
WMartyt – mineralna odmiana hematytu występująca w formie pseudomorfoz po magnetycie. Często jest składnikiem rud żelaza i podlega eksploatacji.
WMolibdenit – minerał z gromady siarczków. Należy do grupy minerałów rzadkich.
WNikielin (kupfernickel) – minerał, z gromady arsenków. Należy do minerałów bardzo rzadkich. Współwystępuje z annabergitem i arsenopirytem.
WPetzyt – minerał z gromady tellurków. Stanowi mieszaninę tellurku srebra i złota [Ag3AuTe2].
WPirargyryt – minerał z gromady siarkosoli. Podobnie jak proustyt, jest kruszcem srebra. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
WPollucyt (pollux) – minerał z gromady krzemianów. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
WPowellit – minerał z gromady molibdenianów. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich, spotykany w niektórych rejonach ziemi.
WProustyt (prustyt) – minerał z gromady siarkosoli. Jest kruszcem srebra. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
WRealgar – minerał z gromady siarczków. Należy do grupy minerałów rzadkich. Zbudowany jest z tetrasiarczku tetraarsenu, As4S4.
WRuda darniowa, rudawiec – wytrącenia uwodnionych tlenków żelaza, które wraz z domieszką koloidalnej krzemionki, frakcji ilastej czy fosforanów spajają okruchy mineralne i szczątki organiczne, tworząc w profilu glebowym różnej wielkości czarnobrunatne bryły lub trudne do przebicia warstwy. Rudy darniowe tworzą się w obniżeniach terenu. Połączone jest to z wahaniami zwierciadła wody gruntowej, zasobnej w rozpuszczalne związki żelaza. Rudawiec może znacząco utrudniać rozwój systemu korzeniowego roślin i głęboką uprawę gleby.
WRudawiec – warstwa osadu lub poziom glebowy powstały poprzez wytrącenia uwodnionych tlenków żelaza. Rudawiec występuje w obrębie profilu glebowego i przyjmuje formę scementowanych, rdzawych brył, soczewek lub warstw. Stanowi on przeszkodę mechaniczną i chemiczną dla rozwoju korzeni roślin.
WRudy żelaza na Ziemi – rudy występujące na Ziemi, w których głównym surowcem mineralnym są minerały żelaza, podstawowy surowiec w hutnictwie żelaza.
WRudy żelaza w Polsce – rudy, w których głównym surowcem mineralnym są minerały żelaza, pozyskiwane na terenie obecnej Polski na potrzeby hutnictwie żelaza, budownictwa, a od XIX w. także jako oczyszczające sorbenty w przemyśle.
WSfaleryt – minerał z gromady siarczków. Bardzo pospolity i szeroko rozpowszechniony.
WSferosyderyt – skała osadowa, zbudowana głównie z syderytu, z domieszkami kalcytu, manganu, magnezu oraz mieszaniny minerałów ilasto-piaszczystych.
WSkutterudyt – minerał z gromady arsenków. należy do grupy minerałów rzadkich. Nazwa pochodzi od Skutterud w Norwegii, gdzie minerał ten został stwierdzony.
WStannin – minerał z gromady siarczków. Nazwa pochodzi od składu chemicznego: łac. stannum – cyna. Kryształy mają pokrój czworościanów oraz zbliżonych do sześcianów postaci. Najczęściej jednak występuje w zbitych i drobnokrystalicznych agregatach. Struktura stanninu podobna jest do struktury chalkopirytu, gdzie pozycje Fe i Cu obsadzają miedź, żelazo i cyna Sn. Rozpoznać go można łatwo w polerowanych zgładach gdzie bardzo często wykrusza się pozostawiając trójkątne wykruszenia. Trawiony kwasem azotowym wydziela SnO2 (kasyteryt w postaci osadu) oraz siarkę jako niebieskawy roztwór.
WSylvanit – minerał występujący w niskotemperaturowych i wysokotemperaturowych żyłach kruszców, m.in. w żyłach złotonośnych w Rumunii, gdzie występuje w typowych skupieniach hieroglificznych. Występuje także w Kalifornii i Kolorado (USA), Kanadzie i Kalgoorlie w Australii.
WSzelit – minerał z gromady wolframianów. Jest minerałem rzadkim. Nazwa minerału pochodzi od nazwiska szwedzkiego chemika Carla Scheelego, który odkrył, że jest to sól kwasu wolframowego.
WToryt jest rzadkim krzemianem toru, który krystalizuje w układzie tetragonalnym. Jest izomorficzny z cyrkonem i hafnonem. Jest najpowszechniejszym minerałem toru i niemal zawsze jest silnie promieniotwórczy. Toryt został odkryty w 1828 roku na norweskiej wyspie Lovo, przez pastora i mineraloga Hansa Thrane Esmarka, który wysłał pierwszą próbkę minerału do swojego ojca, Jensa Esmarka, będącego profesorem mineralogii i geologii. Nazwa minerału, nadana w 1829 roku, odzwierciedla jego dużą zawartość toru.
WUllmannit – minerał należący do gromady siarkosoli antymonowych. Jak większość antymonowych minerałów kruszcowych, powstaje on w wyniku niskotemperaturowych procesów hydrotermalnych.
WWanadynit (vanadynit) – minerał z gromady wanadanów. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich, tylko lokalnie tworzy duże wystąpienia.
WWillemit – minerał z gromady krzemianów, jest minerałem bardzo rzadkim.
WWolframit – minerał z gromady wolframianów, jeden z najważniejszych minerałów wolframu. Należy do minerałów rozpowszechnionych tylko w niektórych regionach Ziemi.
WWstęgowe rudy żelaziste, wstęgowe formacje żelaziste, żelazista formacja wstęgowa – skały osadowe o charakterystycznym warstwowaniu lub laminacji, zawierające co najmniej 15% żelaza. Składają się z tlenków, siarczków lub węglanów żelaza przedzielonych cienkimi warstewkami czertów. Rudy te tworzą największe światowe złoża rud żelaza o znaczeniu gospodarczym i w drugiej połowie XX w. oraz w XXI w. są głównym źródłem wydobycia rud żelaza
WWulfenit – minerał z gromady molibdenianów. Należy do grupy minerałów rzadkich.
WWurcyt (wurtzyt) – minerał z gromady siarczków. Należy do grupy minerałów rzadkich – występuje znacznie rzadziej niż sfaleryt.