Niewolnictwo w Stanach ZjednoczonychW
Niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych

Niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych zostało zapoczątkowane na kontynencie północnoamerykańskim w początkach XVII wieku i trwało prawnie i obyczajowo aż do konstytucyjnego zniesienia niewolnictwa 6 grudnia 1865 roku. Niewolnictwo istniało we wszystkich koloniach angielskich aż do amerykańskiej wojny o niepodległość, po czym 13 stanów przejęło instytucję niewolnictwa i pracy przymusowej, a następnie rozszerzały niewolnictwo na przybywające terytoria i nowe stany.

13. poprawka do Konstytucji Stanów ZjednoczonychW
13. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych

13. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych dotyczy zniesienia niewolnictwa i robót przymusowych. Została uchwalona przez Kongres Stanów Zjednoczonych 31 stycznia 1865 i weszła w życie 18 grudnia 1865 roku.

Andrew ButlerW
Andrew Butler

Andrew Pickens Smith Butler – amerykański polityk, senator z Karoliny Południowej. Zwolennik i obrońca niewolnictwa.

Chata wuja TomaW
Chata wuja Toma

Chata wuja Toma − powieść Harriet Beecher Stowe, publikowana w odcinkach w latach 1851–1852 w tygodniku "The National Era", wydana w 1852 w Bostonie w wydawnictwie „John P. Jewett and Company”.

Debaty Lincoln–DouglasW
Debaty Lincoln–Douglas

Debaty Lincoln–Douglas – wydarzenie polityczne w historii Stanów Zjednoczonych, które miało miejsce pomiędzy sierpniem a październikiem 1858 roku.

JuneteenthW
Juneteenth

Juneteenth – Dzień Wyzwolenia, oficjalne święto w USA, obchodzone 19 czerwca, upamiętniające zniesienie niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych. Nazywane też Jubilee Day, Emancipation Day, Liberation Day i Freedom Day. Od 2021 Juneteenth jest uznawane jako oficjalne święto stanowe. Społeczności afroamerykańskie i działacze społeczni w USA starają się o uznanie Juneteenth jako święta państwowego w całym kraju. Etymologia nazwy święta to portmonteau, złożone z angielskich słów June (czerwiec) i nineteenth (dziewiętnasty).

Klauzula WilmotaW
Klauzula Wilmota

Klauzula Wilmota – propozycja ustawy w prawie amerykańskim, zakazująca niewolnictwa w terenach dołączonych do Unii w wyniku wojny z Meksykiem.

Kompromis MissouriW
Kompromis Missouri

Kompromis Missouri, wypracowany w 1820 roku układ pomiędzy stanami północnymi a południowymi. Polegał on na przyznaniu stanowi Missouri statusu niewolniczego w zamian za zgodę stanów południowych na to, by na terytoriach zachodnich granica niewolnictwa przebiegała wzdłuż równoleżnika 36°30’. Natomiast granica między stanami wolnymi a niewolniczymi na Wschodzie kontynentu została poprowadzona wzdłuż Linii Masona-Dixona oraz rzeki Ohio. Dodatkowo z terenu Massachusetts wyodrębniono nowy stan – Maine – w celu zachowania równowagi sił w Senacie pomiędzy stanami niewolniczymi i stanami niedopuszczającymi niewolnictwa.

Najazd Johna BrownaW
Najazd Johna Browna

Najazd Johna Browna – wydarzenie polityczne w historii Stanów Zjednoczonych, mające miejsce 16 października 1859 roku w Harpers Ferry.

Niewola kontraktowaW
Niewola kontraktowa

Niewola kontraktowa – forma kontraktu podpisanego pomiędzy dwoma osobami w którym jedna z nich jest zmuszona do pracy na rzecz drugiej w celu odpracowania długu. Jest to rodzaj transakcji barterowej, gdzie niewolnik kontraktowy odpracowuje bezpłatnie zaciągnięty dług u właściciela kontraktu. Sługa odpracowywał zwykle koszt transportu statkiem albo inną przysługę u beneficjenta.

Partia Wolnej ZiemiW
Partia Wolnej Ziemi

Partia Wolnej Ziemi, freesoilerzy – partia polityczna, działająca na terenie Stanów Zjednoczonych w latach 1848–1854.

Partia Wolności (Stany Zjednoczone)W
Partia Wolności (Stany Zjednoczone)

Partia Wolności – partia polityczna istniejąca i działająca w Stanach Zjednoczonych w latach 1840–1848.

Proklamacja EmancypacjiW
Proklamacja Emancypacji

Proklamacja Emancypacji to akt prawny wydany 22 września 1862 roku przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Abrahama Lincolna znoszący niewolnictwo na obszarach Skonfederowanych Stanów Ameryki.

Dred ScottW
Dred Scott

Dred Scott – niewolnik, który przed Sądem Najwyższym Stanów Zjednoczonych dochodził prawa do wolności.

Sprawa Dreda ScottaW
Sprawa Dreda Scotta

Sprawa Dreda Scotta – wydarzenie polityczne w historii Stanów Zjednoczonych, rozpoczęte w 1846 roku i zakończone wyrokiem Sądu Najwyższego jedenaście lat później.

Stany graniczne (wojna secesyjna)W
Stany graniczne (wojna secesyjna)

W kontekście wojny secesyjnej termin stany graniczne odnosi się do pięciu niewolniczych stanów: Delaware, Kentucky, Marylandu, Missouri i Wirginii Zachodniej, które graniczyły z wolnymi stanami i należały do Unii. Wszystkie poza Delaware graniczyły ze stanami, które wstąpiły do Konfederacji. W Kentucky i Missouri istniały obok siebie prounijne i prokonfederackie rządy. Wirginia Zachodnia powstała w roku 1863 z północno-zachodnich hrabstw Wirginii, które oderwały się od macierzystego stanu, nim ten jeszcze zgłosił akces do Konfederacji. Wprawdzie z każdego stanu niewolniczego po stronie Unii walczyły jakieś wojska, najbardziej dramatycznie przedstawiała się sytuacja w stanach granicznych, gdzie częstokroć członkowie tej samej rodziny walczyli po przeciwnych stronach.

Stany niewolniczeW
Stany niewolnicze

Stany niewolnicze – stany w USA, w których legalne było wykorzystywanie niewolniczej siły roboczej. Niewolnikami w tych stanach byli przede wszystkim czarnoskórzy Afrykanie uprowadzeni z rodzimego kontynentu lub ich potomkowie urodzeni w Ameryce. Niewolnictwo było jedną z przyczyn wybuchu wojny secesyjnej i zostało zdelegalizowane na mocy 13. poprawki do Konstytucji w roku 1865.

Underground RailroadW
Underground Railroad

Kolej Podziemna – umowny szlak ucieczki amerykańskich zbiegłych niewolników, Afroamerykanów, będącym w istocie siecią dróg, pomocnych domostw, organizacji i społeczności.

Złoty KrągW
Złoty Krąg

Złoty Krąg – niezrealizowany projekt, który zakładał przyłączenie Meksyku, Ameryki Środkowej, Karaibów oraz północnej części Ameryki Południowej do Stanów Zjednoczonych w celu powiększenia liczby stanów niewolniczych oraz wzrostu potęgi posiadaczy niewolników z południowych stanów. Pomysłodawcami projektu byli Rycerze Złotego Koła – sekretna organizacja opowiadająca się za utrzymaniem w USA niewolnictwa. Powstała ona w 1854, a jej założycielem był urodzony w Wirginii, ale mieszkający w Cincinnati lekarz – George W. L. Bickley. Złoty Krąg wiązał się z koncepcją Boskiego Przeznaczenia, zakładającą panowanie USA nad całą Ameryką Północną. W hiszpańskich koloniach takich jak Kuba, Portoryko, a także w Cesarstwie Brazylii niewolnictwo w dalszym ciągu funkcjonowało i był to wspólny element łączący część Ameryki Łacińskiej z południem Stanów Zjednoczonych. Oryginalnie także tereny północnych stanów miały być włączone do projektu, ale sytuacja zmieniła się po nasileniu się abolicjonistycznej (antyniewolniczej) agitacji i wybuchu wojny secesyjnej. Robert Rhett, nazywany również "ojcem secesji", powiedział kilka dni po wybraniu na prezydenta Abrahama Lincolna: