43 Logistyka

Logistyka – proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta. Działania logistyczne mogą obejmować : obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji, kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części, lokalizację zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę zwrotów, gospodarowanie odpadami, transport i składowanie.

Dezintermediacja („odpośredniczenie”) – w ekonomii, usunięcie pośredników z łańcucha dostaw: „wycinanie pośrednika”. W miejsce rozwijania tradycyjnych kanałów dystrybucji, które zawierają pewne rodzaje pośrednictwa, obecnie spółki mogą obsługiwać każdego klienta w sposób bezpośredni – np. przez Internet. Głównym celem tego typu rozwiązań jest ograniczanie kosztów.

DSV A/S – duńskie przedsiębiorstwo logistyczne.

Duży pojemnik do przewozu luzem – standaryzowany przenośny plastikowy zbiornik umieszczony w metalowym koszu na palecie, służący do przewożenia i czasowego przechowywania płynów.

Dyspozytornia to pomieszczenie lub budynek wyposażone w środki łączności, monitoringu lub urządzenia sterownicze, z którego centralnie kieruje się, przykładowo:ruchem pojazdów, np. pociągów, samochodów, pracą zakładu, np. kopalni, pogotowia ratunkowego, rozdziałem energii elektrycznej.

Fumigacja (późn. łac. fumigatio – dymienie z łac. fumigatus od fumigare – dymić, kadzić) – zwalczanie szkodników (np. owadów i gryzoni) za pomocą substancji chemicznych w formie dymu, pary lub gazu. Substancje te zwane są fumigantami. Do niedawna powszechnie stosowanym fumigatorem był bromek metylu (CH3Br), który obecnie jest zastępowany innymi substancjami ze względu na powodowanie efektu cieplarnianego. Główną zaletą fumigacji jest wysoka skuteczność w zwalczaniu szkodników drewna oraz neutralność procesu dla odkażanego materiału. Najczęściej stosowanym fumigatorem jest fosforowodór.

GS1 to organizacja not-for-profit zajmująca się opracowywaniem i utrzymywaniem globalnych standardów zapewniających efektywną komunikację biznesową. Najbardziej znanym z tych standardów jest kod kreskowy, symbol nadrukowany na produktach, który można skanować elektronicznie. Kody kreskowe GS1 posiada już ponad 100 milionów produktów i są one skanowane ponad sześć miliardów razy dziennie.

International Standard Payload Rack została zaadaptowana do programu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) w ramach zwiększania integracji i wymienialności komponentów, a także aby umożliwić jak największą współpracę naukowców pracujących w ramach różnych programów badawczych. Na pokładzie ISS znajduje się 37 gniazd na ISPR zawierające ładunki badawcze. Gniazda te zawierają komplet złącz, zapewniających takie same warunki niezależnie od miejsca instalacji. W niektórych miejscach dodatkowo zainstalowano niestandardowe złącza, aby spełnić wymagania konkretnych ładunków.

Kanban – opracowana w latach pięćdziesiątych w Japonii metoda sterowania produkcją. Słowo kanban w wolnym tłumaczeniu można w poniższym przypadku oddać jako „spis widoczny”. W pierwotnym znaczeniu – w języku japońskim – oznacza: szyld, tabliczkę z napisem informującym, billboard.

Kolejka – grupa ludzi czekających na coś.

Kontener – skrzynia, zazwyczaj metalowa, o zunifikowanych wymiarach i konstrukcji, służąca do przewozu drobnicy.

Lista kontrolna, wykaz kontrolnywykaz czynności przygotowywany dla skomplikowanych zadań w celu zapewnienia właściwej (optymalnej) kolejności i niepominięcia żadnego istotnego etapu postępowania. wykaz czynności kontrolnych dla porównania stanu istniejącego ze stanem wzorcowym, opisanym tą listą, często z oceną stopnia zgodności

Logistyka dystrybucji – obejmuje przepływ towarów z magazynu wyrobów gotowych producenta bezpośrednio lub przez pośredników do odbiorców końcowych (konsumentów).

Ładunek, anglicyzm cargo – oznacza wszystkie towary, które zwykle umieszcza się w tej części lub na tej części pojazdu, która przeznaczona jest do przewozu ładunku, i które nie są na stałe zamocowane do pojazdu, w tym przedmioty umieszczone w nośnikach ładunku, na przykład w skrzyniach, nadwoziach wymiennych lub w kontenerach umieszczonych na pojazdach.

Magazyn – część składowa infrastruktury magazynowej.

Magazynowanie (przechowalnictwo) – czynności związane z czasowym gromadzeniem zapasów dóbr materialnych, ich składowaniem we właściwych warunkach oraz przekazywaniem odbiorcom. Konieczność magazynowania wynika m.in. z faktu, że czas produkcji poszczególnych dóbr nie pokrywa się z czasem ich konsumpcji. Różnice te są łagodzone przez odpowiednie gromadzenie zapasów w odpowiednich magazynach, w których oprócz gromadzenia towarów wykonywane są również inne zadania, jak np. ewidencjonowanie, kompletacja, komisjonowanie asortymentów, paczkowanie, czy też porcjowanie. Jest to działalność, w skład której wchodzą związane z przechowywaniem zapasów zadania ekonomiczne, środki oraz czynności techniczne i organizacyjne.

Naczepa – pojazd bez napędu przeznaczony do transportu rzeczy, bez przedniej osi, zaprojektowany tak, że część naczepy wraz z ładunkiem spoczywa na tylnej osi ciągnika siodłowego tworząc wspólnie pojazd członowy.

Nadwozie wymienne, BDF – wymienna część pojazdu ciężarowego służąca do transportu towarów. Nadwozia wymienne są zgodne z normami i można je łączyć lub rozłączać bez użycia specjalnych technicznych środków pomocy. Są one stosowane głównie w transporcie kombinowanym (drogi/kolej).

W żegludze przez obsługę portową rozumie się usługi wykonywane w porcie wodnym na rzecz statków wodnych używających portu.

Olimpiada Logistyczna – olimpiada szkolna sprawdzająca wiedzę logistyczną uczniów. Organizowana jest przez Wyższą szkołę Logistyki w Poznaniu. Skierowana jest do uczniów szkół średnich i policealnych uczących się zawodów: technik spedytor i technik logistyk. Funkcjonuje w oparciu o rozporządzenie Ministerstwo Edukacji Narodowej z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad.

Opakowanie – wytwór o określonej konstrukcji, którego zadaniem jest zabezpieczenie towaru lub otoczenia w trakcie transportu i przechowywania. Pełni on często funkcję narzędzia marketingowego, pobudzającego swoim estetycznym wyglądem oraz przekazem marketingowym do nabycia towaru. Często opakowanie pełni więc rolę „cichego sprzedawcy”.

Paleta – podniesiona platforma, przeznaczona do przenoszenia i składowania towarów. Palety są zazwyczaj zrobione z drewna i mają standardowe wymiary: 1000 × 1200 mm (ISO) oraz 800 × 1200 mm (CEN).

Paskowacz; Paskownica; Bandownica - przyrząd służący do zabezpieczania towaru podczas transportu lub magazynowania, poprzez spięcie go opaską wykonaną z taśmy polipropylenowej. Dobór szerokości polipropylenowej taśmy spinającej powinien być uzależniony od masy spinanego towaru. Ze względu na sposób łączenia taśmy wyróżniamy następujące rodzaje paskownic:paskownica termiczna: łączy taśmę na sztywno, w sposób stały poprzez zgrzewanie. Paskownice tego rodzaju są urządzeniami stacjonarnymi wymagającymi zasilania elektrycznego.paskownica na zapinki metalowe: łączy taśmę na sztywno, w sposób stały poprzez zaciśnięcie na taśmie zapinki wykonanej z metalu. Rozmiar zapinki jest o 1mm większy od rozmiaru taśmy – przykładowo zapinki 13 mm stosuje się do spinania taśm 12 mm. Paskownice tego typu są przeważnie urządzeniami ręcznymi.paskownica na zapinki druciane: umożliwia rozpięcie opaski bez niszczenia jej, oraz ponowne zapięcie opaski. Zwiększona elastyczność tego typu zapięcia sprawia, iż często jest on preferowany przy zabezpieczaniu towarów "pracujących" czyli przemieszczających się względem siebie czy zmieniających swoją objętość. Paskownice do zapinek drucianych mają najprostszą konstrukcję – umożliwiają jedynie napięcie taśmy.

Plandeka – płachta materiału o stosunkowo dużych rozmiarach chroniąca towar przed przemoknięciem. Wykonana jest z tkaniny gumowanej lub nasączonej substancją hydrofobową. Przykładem takiej tkaniny jest brezent.

Podest ruchomy załadowczy, winda załadowcza, winda samochodowa – platforma przyczepiana z tyłu pojazdu dostawczego lub ciężarowego służąca do podnoszenia ładunku w celu jego załadunku, lub rozładunku. Winda załadowcza zamontowana na pojeździe staje się jego integralną częścią. Wszystkie windy załadowcze podlegają dozorowi technicznemu UDT. Napęd klapy załadowczej najczęściej jest hydrauliczny.

Problem marszrutyzacji – problem decyzyjny polegający na wyznaczeniu optymalnych tras przewozowych dla pewnej ściśle określonej liczby środków transportu, której zadaniem jest obsłużenie zbioru klientów znajdujących się w różnych punktach przy zachowaniu ograniczeń. Kryterium optymalizacji jest całkowity koszt transportu. Istnieją również rozwinięcia problemu uwzględniające więcej niż jedno kryterium optymalizacji. Problem marszrutyzacji należy do podstawowej problematyki zarządzania operacyjnego flotą środków transportu.

Rampa przeładunkowa – konstrukcja przeznaczona do kompensowania różnicy wysokości między platformą ładunkową pojazdu ciężarowego, a np. posadzką magazynu. Dzięki rampom przeładunkowym zapewniony jest szybki i łatwy podjazd wózków widłowych do platformy ładunkowej pojazdu. Wyróżnia się m.in. rampy kolejowe i samochodowe.

Regał magazynowy – urządzenie o budowie przestrzennej wielopoziomowej, przeznaczone do składowania zapasów na ich elementach konstrukcyjnych

RFID – technologia, która wykorzystuje fale radiowe do przesyłania danych oraz zasilania elektronicznego układu stanowiącego etykietę obiektu przez czytnik, w celu identyfikacji obiektu. Technika umożliwia odczyt, a czasami także zapis układu RFID. W zależności od konstrukcji umożliwia odczyt etykiet z odległości do kilkudziesięciu centymetrów lub kilku metrów od anteny czytnika. System odczytu umożliwia identyfikację wielu etykiet znajdujących się jednocześnie w polu odczytu.

Self storage – najem powierzchni w specjalnie do tego przygotowanym magazynie samoobsługowym.

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Logistyki i Magazynowania – instytut badawczy należący do sieci instytutów badawczo-rozwojowych przy Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii.

Silos – budowla przeznaczona do składowania materiałów sypkich.

Skip – rodzaj stalowego nadwozia wymiennego otwartego u góry, przeznaczonego na różne frakcje odpadów posegregowanych oraz zmieszanych, także gruz budowlany powstający przy rozbiórce lub wyburzaniu konstrukcji głównie betonowych. Skip transportowany jest za pomocą specjalnie do tego zaprojektowanych hakowców lub bramowców.

Suchy port – obiekt bez dostępu do wody, połączony bezpośrednio z portem wodnym koleją, ewentualnie drogą. Ulokowany jest w niewielkiej odległości od portu wodnego. Ładunki z suchego portu transportowane są w głąb lądu.

Sztauer – wykwalifikowany robotnik portowy, zajmujący się załadunkiem towarów drobnicowych na statek, jego rozmieszczaniem w ładowniach i wyładowywaniem. Prace te to sztauowanie i rozsztauowanie.

Tankowanie – uzupełnianie zbiorników pojazdów mechanicznych paliwem i innymi materiałami pędnymi. Odbywa się to przy użyciu odpowiedniego sprzętu zależnego od rodzaju pojazdu, paliwa, czasu napełniania itp.

Terminal cargo – wydzielona część portu lotniczego lub morskiego świadcząca usługi załadunku, wyładunku i magazynowania towarów przesyłanych drogą lotniczą lub morską.

Terminal kontenerowy – obiekt, w którym kontenery są przeładowywane z różnych środków transportu w celu dalszego transportu. Przeładunek może odbywać się między statkami kontenerowymi oraz pojazdami lądowymi, w takim przypadku mamy do czynienia z morskim terminalem kontenerowym. Przeładunek może również odbywać się między pojazdami lądowymi, zwykle z pociągu i ciągników siodłowych, w tym przypadku terminal opisany jest jako lądowy terminal kontenerowy. Morskie terminale kontenerowe zazwyczaj są częścią większego portu i znajdują się w dużych miastach lub w ich pobliżu. Uwarunkowane jest to koniecznością zapewnienia dobrego dojazdu kolejowego oraz drogowego. Terminale kontenerowe, zarówno morskie jak i lądowe, zapewniają zwykle również place składowe przeznaczone do przechowywania kontenerów zarówno załadowanych jak i pustych. Załadowane kontenery są przechowywane przez stosunkowo krótki czas, gdyż czekają na dalszy transport. Natomiast puste kontenery mogą być składowane przez dłuższy okres w zależności od planu ich ponownego użycia.

Terminal pasażerski – budynek lub zespół budynków, będących wydzieloną częścią portu lotniczego lub morskiego przeznaczoną do obsługi ruchu pasażerskiego i świadczącą usługi na rzecz przybywających i opuszczających port pasażerów.

TEU – jednostka pojemności używana często w odniesieniu do portów i statków. Jest ona równoważna objętości kontenera o długości 20 stóp.

Wyższa Szkoła Logistyki (WSL) – pierwsza w Polsce niepubliczna uczelnia logistyczna utworzona z inicjatywy Instytutu Logistyki i Magazynowania oraz Centrum Edukacji Logistycznej w Poznaniu. Uczelnia prowadzi nauczanie w zakresie szeroko pojętej logistyki i zarządzania, na studiach I i II stopnia. Ofertę kształcenia uzupełniają studia podyplomowe, w tym program MBA in Logistics & Supply Chain Management.

Zasobnik (bunkier) – budowla przeznaczona do krótkotrwałego składowania i przechowywania określonych materiałów sypkich. Zasobnik składa się z konstrukcji wsporczej, która przenosi wydzieloną ścianami komorę, przeznaczoną do przechowywania materiału. Typowe zasobniki są ładowane od góry przez odpowiednio ukształtowany otwór wlotowy, a wyładunek następuje od dołu; typowym rozwiązaniem jest kosz lub lej zsypowy. Materiałami składowanymi w tego typu budowlach są materiały sypkie, masowe, takie jak np. cement, nawozy sztuczne, węgiel, kruszywo, cukier, ziarna zbóż itp. Komorę takich budowli kształtuje się w postaci cylindrycznej lub pryzmatycznej, a w rzucie poziomym przekrój ma kształt prostokątny lub kołowy. Spotyka się baterie (zestawy) zasobników, jako jeden większy zbiornik o wielu niezależnych komorach.

Żuraw przeładunkowy (przenośny) HDS – rodzaj dźwignicy przenośnej z urządzeniem ładunkowym, mobilna wersja żurawia stacjonarnego, najczęściej montowanego na autach ciężarowych umożliwiając sprawny załadunek, lub rozładunek towaru. Żurawie przeładunkowe podlegają dozorowi technicznemu UDT.