
Ksantyna (2,6-dihydroksypuryna) – organiczny związek chemiczny, jedna z zasad purynowych, bezpośredni prekursor kwasu moczowego. Metylowymi pochodnymi ksantyny są kofeina, teobromina i teofilina, natomiast pochodna deoksygenowana w pozycji 2 to hipoksantyna (2-deoksyksantyna). Reszta ksantyny stanowi zasadę heterocykliczną w nukleozydzie ksantozynie.

Aminofilina – lek składający się z mieszaniny 2 składników – teofiliny, która jest substancją czynną, oraz etylenodwuaminy, która jest rozpuszczalnikiem, ok. 20-krotnie zwiększającym rozpuszczalność. Za działanie terapeutyczne odpowiada teofilina, choć niektórzy autorzy twierdzą, iż etylenodiamina wzmacnia działanie teofiliny. Aminofilinę można podawać zarówno dożylnie, jak i domięśniowo. Stężenie terapeutyczne aminofiliny w surowicy krwi wynosi 10–20 μg/ml.

Bamifilina – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy ksantyn, stosowany w leczeniu astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, rozszerzający oskrzela poprzez zmniejszenie napięcia mięśni gładkich.

Dimenhydrynat – złożony organiczny związek chemiczny, sól difenhydramoniowa 8-chloroteofiliny. Stosowany jako lek przeciwhistaminowy; wykazuje działanie przeciwwymiotne i antycholinergiczne. Stosowany głównie jako środek przeciwko chorobie lokomocyjnej w celu zapobiegania nudnościom i wymiotom.

Diprofilina – lek rozszerzający mięśnie gładkie oskrzeli i naczyń krwionośnych. Obniża ciśnienie tętnicze i żylne krwi. Zwiększa siłę skurczu serca oraz przyspiesza jego akcję. Działa moczopędnie.

Fenetylina – organiczny związek chemiczny stosowany jako lek z grupy stymulantów. Jest objęty Konwencją o substancjach psychotropowych z 1971 roku. W Polsce jest w grupie IV-P Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Hipoksantyna – organiczny związek chemiczny z grupy zasad purynowych występujący w tkankach i płynach ustrojowych organizmów żywych. Hipoksantyna jest jednym z końcowych produktów przemian puryn i w dużych ilościach wydalana jest z moczem. Tworzy bezbarwne kryształy rozpuszczalne w gorącej wodzie, kwasach i zasadach.

Kofeina – organiczny związek chemiczny, alkaloid purynowy znajdujący się w ziarnach kawy i wielu innych surowcach roślinnych. Może również być otrzymywana syntetycznie. Została odkryta przez niemieckiego chemika Friedricha Ferdinanda Rungego w 1819 roku. W zależności od źródła nazywana jest także teiną, guaraniną i mateiną.

Linagliptyna – organiczny związek chemiczny z grupy inhibitorów dipeptydylopeptydazy 4. Stosowana w cukrzycy typu 2 w celu poprawy kontroli glikemii.

Pentoksyfilina – organiczny związek chemiczny, lek z grupy metyloksantyn.

Proksyfilina łac. proxyphyllinum – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, pochodna teofiliny, inhibitor fosfodiesterazy, stosowany jako lek rozszerzający oskrzela.

Reproterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny będący połączeniem orcyprenaliny i teofiliny. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o krótkim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2. Jest związkiem chiralnym, produkt farmaceutyczny jest mieszaniną racemiczną obu enancjomerów.

Teobromina (3,7-dimetyloksantyna) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów purynowych. Występuje naturalnie przede wszystkim w ziarnach kakao. W roślinach towarzyszy jej często kofeina, np. w herbacie i yerba mate. Gorzka czekolada zawiera około 10 gramów teobrominy na kilogram, a mleczna - około 5 gramów.

Teofilina (1,3-dimetyloksantyna) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów purynowych. Występuje naturalnie m.in. w ziarnach kakao, w liściach herbaty i yerba mate. Znajduje zastosowanie w leczeniu astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.

Teofilinian choliny, okstryfilina – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, sól cholinowa teofiliny, inhibitor fosfodiesterazy, stosowany jako lek rozszerzający oskrzela.