34 Zbrodnie niemieckie w Kraju Warty

Akcja krzesińska – wydarzenia z nocy z 22 na 23 listopada 1941, do jakich doszło na poznańskich Krzesinach.

Dąbrówka – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Dopiewo.

Dębienko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Stęszew. W pobliżu miejscowości znajduje się Wielkopolski Park Narodowy.

Dziekanka – osiedle w zachodniej części Gniezna. Tereny rekreacyjne i sportowe. W dzielnicy mieszka ok. 500 osób. Przy ulicy Kostrzewskiego mieszczą się: Muzeum Początków Państwa Polskiego, I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie i Instytut Kultury Europejskiej w Gnieźnie. Od zachodu osiedle graniczy z dzielnicą Skiereszewo, od wschodu z dzielnicą Stare Miasto, od południa z dzielnicą Dalki i od północy z dzielnicą Piekary.

Fort VII w Poznaniu właściwie KL Posen – miejsce uwięzienia i kaźni Wielkopolan istniejące w czasie niemieckiej okupacji na terenie Fortu VII Twierdzy Poznań. Funkcjonujące w latach 1939–1944, kolejno jako obóz koncentracyjny, więzienie policyjne Gestapo oraz obóz przejściowy.

Miejsce Pamięci Narodowej na Dalkach – miejsce pamięci narodowej zlokalizowane w zachodniej części Gniezna, na Dalkach, w parku Uniwersytetu Ludowego.

Miejsce Pamięci Narodowej koło Grabiny – miejsce pamięci narodowej zlokalizowane na północ od Grabiny, w lesie na wschód od szosy gminnej z Grabiny do Michalinowa. Oznaczone drogowskazem.

Intelligenzaktion Litzmannstadt – kryptonim akcji eksterminacyjnej przeprowadzonej przez Niemców w latach 1939–1940 w rejonie Łodzi w ramach tzw. Intelligenzaktion.

Intelligenzaktion Posen – kryptonim regionalnej akcji specjalnej przeprowadzonej przez Niemców w okupowanej Polsce w ramach tak zwanej Intelligenzaktion będącej częścią wielkiego Generalnego Planu Wschodniego. Akcja ta wymierzona w polską elitę intelektualną mieszkającą w regionie poznańskim miała na celu jej całkowitą eliminację i była pierwszym krokiem do germanizacji tego regionu Polski po klęsce wrześniowej.

Obóz pracy dla Żydów w Puszczykowie – niemiecki nazistowski obóz pracy dla Żydów (mężczyzn), zlokalizowany na terenie Puszczykowa przy ul. Brata Józefa Zapłaty 2, w zagarniętym przez Niemców domu zakonnym Zgromadzenia Braci Serca Jezusowego.

Lager Elektro-Mühle – niemiecki nazistowski kobiecy obóz pracy dla Żydówek, działający od września 1941 do 5 października 1943, a zlokalizowany w Poznaniu przy ul. Gnieźnieńskiej 47.

Las Krążel lub Las Krężel – miejsce egzekucji przez oddział Sonderkommando i pochówku ludności żydowskiej z gmin Golina, Kleczew, Skulsk oraz getta w Zagórowie w latach 1940-1944.

Groby w Lasach Kobylnickich - zespół nekropolijny położony w kompleksie leśnym pomiędzy Kobylnikami, a Jaryszewem w gminie Obrzycko.

Lasy Rożnowskie – kompleksy leśne położone wokół Rożnowa w województwie wielkopolskim, w których w latach okupacji niemieckiej (1939-1945), wymordowano w masowych egzekucjach ok. 12 000 Polaków z województwa poznańskiego oraz Bydgoszczy.

Lućmierz-Las – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Zgierz.

Masakra w więzieniu na Radogoszczu – masowy mord dokonany przez Niemców na blisko 1500 Polakach przetrzymywanych w więzieniu policyjnym na łódzkim Radogoszczu. Do masakry doszło w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 r., na kilkadziesiąt godzin przed przejęciem Łodzi przez Armię Czerwoną.

Mord na Wzgórzach Morzewskich – masowa zbrodnia popełniona w czasie II wojny światowej przez funkcjonariuszy Gestapo na 40 osobach narodowości polskiej i 2 osobach narodowości niemieckiej na Wzgórzach Morzewskich, 7 listopada 1939 roku.

Więzienie Policji Bezpieczeństwa i Wychowawczy Obóz Pracy Poznań-Junikowo – działający podczas II wojny światowej niemiecki obóz karno-śledczy w Żabikowie, w którym więziono głównie przedstawicieli inteligencji z ziem polskich włączonych do III Rzeszy, członków organizacji konspiracyjnych, jeńców radzieckich, komunistów niemieckich, Świadków Jehowy, a także obywateli innych państw.

Obóz prewencyjny (izolacyjny) dla młodych Polaków Policji Bezpieczeństwa w Łodzi, również potocznie Kinder-KL Litzmannstadt – obóz utworzony na obszarze wydzielonym z łódzkiego getta, przeznaczony dla dzieci i młodzieży polskiej od 6 do 16 roku życia. Formalnie utworzony około połowy 1942, operacyjną działalność rozpoczął 11 grudnia 1942 roku. Funkcjonował do końca okupacji niemieckiej w Łodzi, do 19 stycznia 1945 roku.

Ośrodek zagłady Chełmno nad Nerem – niemiecki nazistowski ośrodek zagłady Żydów założony przez Niemców we wsi Chełmno nad Nerem. Funkcjonował od jesieni 1941 roku do kwietnia 1943 oraz krótko w 1944 roku. Główne miejsce masowej zagłady ludności żydowskiej z Kraju Warty oraz więźniów łódzkiego getta.

W Wielkopolsce w dniach 20–23 października 1939 odbyły się pierwsze masowe, publiczne egzekucje dokonane w ramach Operacji Tannenberg. Miejscem eksterminacji były: Śrem, Książ Wielkopolski, Kórnik, Mosina, Środa Wielkopolska, Kostrzyn, Gostyń, Poniec, Krobia, Kościan, Śmigiel, Leszno, Osieczna, oraz Włoszakowice i łącznie pochłonęły dwieście siedemdziesiąt pięć ofiar.

Pomnik Wypędzonych Wielkopolan przez Niemców w latach 1939 - 1945 – projektowany pomnik w Poznaniu, obecnie posiadający formę tablicy-steli, zlokalizowanej przy ul. Towarowej róg Powstańców Wielkopolskich, w Parku Karola Marcinkowskiego. Upamiętnia wysiedlenia Polaków z Kraju Warty przez okupanta niemieckiego w czasie II wojny światowej.

Obóz w Przyłęku – niemiecki nazistowski karny obóz pracy, który funkcjonował w nieistniejącej obecnie osadzie młyńskiej Bobrówka na terenie wsi Przyłęk.

Radegast – właściwie „stacja Marysin”. W okresie II wojny światowej łódzki Umschlagplatz. Obecnie oddział „Stacja Radegast” Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, przy al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12.

Obóz przejściowy w fabryce Michała Glazera – obóz przy ul. Krakowskiej 55 w Łodzi, utworzony przez łódzkie Gestapo ok. 9 listopada 1939 r. dla realizacji akcji represyjnej przeciwko inteligencji Łodzi i województwa łódzkiego, pod nazwą Intelligenzaktion Litzmannstadt.

Radogoszcz – męskie „Rozszerzone Więzienie Policyjne”, utworzone 1 lipca 1940 roku w fabryce włókienniczej Samuela Abbego, położonej u zbiegu obecnych ulic Zgierskiej i gen. J. Sowińskiego w Łodzi, na bazie zlokalizowanego w pobliżu obozu przejściowego w fabryce Michała Glazera przy obecnej ul. Liściastej, utworzonego w listopadzie 1939 roku. Miejsce największej niemieckiej zbrodni wojennej w styczniu 1945 r., dokonanej na obszarze Polski pomiędzy Bugiem a Odrą w końcowym okresie okupacji niemieckiej na tym obszarze, poprzez spalenie głównego budynku więziennego wraz z więźniami w liczbie około 1500 mężczyzn. Obecnie oddział Martyrologii „Radogoszcz” Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.

Miejsca pamięci narodowej nad jeziorem Rogozińskim – zespół dwóch miejsc pamięci narodowej, zlokalizowanych na zachodnim brzegu jeziora Rogozińskiego, na południowy wschód od Rogoźna w gminie Rogoźno. Są to od północy:

Miejsce Pamięci Narodowej w Ryczywole – miejsce pamięci narodowej zlokalizowane na północno-zachodnim skraju Ryczywołu, w lesie, na północ od drogi do Skrzetusza. Oznaczone drogowskazami.

Groby w Wypalankach – zespół pięciu mogił zbiorowych ofiar II wojny światowej na obszarze leśnym pomiędzy wsiami Dębienko i Wypalanki w powiecie poznańskim, na terenie północno-zachodniej części Wielkopolskiego Parku Narodowego.

Wysiedlenia Polaków z Kraju Warty – wysiedlenia Polaków oraz Żydów obywateli polskich z Wielkopolski okupowanej przez III Rzeszę nazywanej wówczas Krajem Warty będące częścią wielkiej akcji przesiedleńczej tzw. Generalsiedlungsplan dokonane przez Niemców w latach 1939–1941.

Wysiedlenia Polaków z rejencji łódzkiej – wysiedlenia Polaków oraz Żydów obywateli polskich z okupowanej ziemi łódzkiej przyłączonej do III Rzeszy w ramach Kraju Warty. Przesiedlenia były dokonywane przez Niemców w latach 1939–1944 jako część wielkiej akcji przesiedleńczej tzw. Generalsiedlungsplan.

Groby Zakrzewskie – zespół mogił ofiar drugiej wojny światowej na leśnym obszarze koło miejscowości Zakrzewo.

Zbrodnia w Lesie Skarszewskim – rozstrzelanie 56 członków antyhitlerowskiego podziemia na obszarze leśnym położonym między Skarszewem a Rożdżałami, niedaleko Kalisza w województwie wielkopolskim.

Zbrodnia Zgierska – publiczna egzekucja 100 Polaków przeprowadzona przez Niemców 20 marca 1942 roku na Placu Stodół w Zgierzu, największa na obszarze „Kraju Warty”.