35 Karnozaury

Karnozaury (Carnosauria) – grupa dużych dinozaurów mięsożernych występujących od jury do późnej kredy. Była ona różnie definiowana – niegdyś do karnozaurów wliczano wszystkie duże teropody, nie zważając na różnice w ich budowie. Niektórzy klasyfikowali w tej grupie nawet przedstawicieli Crurotarsi, takich jak teratozaur, czy ornitozuch. Dopiero badania prowadzone w latach 1980–1990 wykazały, że nie są one ze sobą blisko spokrewnione i istnieje między nimi dużo różnic. Obecnie tyranozaury uznaje się za celurozaury, megalozaury za bazalne tetanury a ceratozaury za prymitywniejsze awerostry. Obecnie uważa się ją za grupę dinozaurów, którym bliżej do gatunku Allosaurus fragillis niż do Passer domesticus. Pod względem definicji jest ona równa następującym grupom: Allosauria, Allosauroidea oraz Yangchuanosauria. Ostatnio odkryto bardzo duże karnozaury takie jak giganotozaur czy tyranotytan, należące do największych znanych teropodów. Pod względem rozmiarów karnozaury ustępują tylko megalozauroidom, do których należy spinozaur – największy znany teropod. Charakterystycznymi cechami karnozaurów są: duże oczy, długa wąska czaszka oraz kość udowa będąca dłuższa niż piszczel. Ich mózgi przypominały budową mózgi aligatorów. Karnozaury łącznie z celurozaurami należą do grupy Avetheropoda, obejmującej ostatniego wspólnego przodka gatunków Allosaurus fragillis i Passer domesticus i wszystkich jego potomków.

Aerosteon – rodzaj teropoda z rodziny Neovenatoridae żyjącego 84 mln lat temu na terenie współczesnej Argentyny. Szczątki jego przedstawicieli odnaleziono po raz pierwszy w 1996 w prowincji Mendoza. Cechą charakterystyczną dinozaurów należących do tego rodzaju był układ oddechowy bardzo podobny do ptasiego. Jego nazwa oznacza „powietrzna kość” – pochodzi od greckich słów aeros („powietrze”) i osteon („kość”). Obejmuje jeden gatunek – Aerosteon riocoloradensis.

Akrokantozaur (Acrocanthosaurus) – rodzaj teropoda z grupy allozauroidów (Allosauroidea) żyjącego na obecnych terenach Ameryki Północnej w połowie okresu kredowego, około 125–100 milionów lat temu. Jak większość znanych rodzajów dinozaurów, Acrocanthosaurus jest taksonem monotypowym, czyli obejmującym jeden gatunek – Acrocanthosaurus atokensis. Jego skamieniałości odnajdowano głównie w stanach Oklahoma i Teksas w Stanach Zjednoczonych, jednak zęby przypisywane akrokantozaurowi znaleziono również w położonym dalej na wschód stanie Maryland.

Allozaur (Allosaurus) – rodzaj dużego teropoda z rodziny allozaurów (Allosauridae) żyjącego w późnej jurze, 155–145 mln lat temu. Nazwa Allosaurus, oznaczająca „inny jaszczur”, pochodzi od greckich słów αλλος/allos oraz σαυρος/sauros („jaszczur”). Pierwsze szczątki z pewnością należące do przedstawicieli tego rodzaju zostały opisane w 1877 roku przez Othniela Charlesa Marsha. Jako jeden z pierwszych dobrze poznanych teropodów przez długi czas wzbudzał zainteresowanie kręgów pozapaleontologicznych i był dinozaurem często pojawiającym się w filmach fabularnych i dokumentalnych.

Allozauroidy (Allosauroidea) – nadrodzina drapieżnych dinozaurów z grupy karnozaurów (Carnosauria); obejmuje ona rodziny allozaurów, karcharodontozaurów, sinraptorów oraz niezaklasyfikowane bliżej rodzaje dinozaurów.

Allozaury – rodzina dinozaurów drapieżnych z podrzędu Theropoda. Żyły w późnej jurze na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej i Europy.

Antrodem (Antrodemus) − duży teropod blisko spokrewniony z allozaurem, uważany nieraz za jeden z jego gatunków.

Asfaltovenator – rodzaj wymarłego dinozaura, teropoda z grupy tetanurów i prawdopodobnie nadrodziny allozauroidów.

Australovenator – rodzaj teropoda z rodziny Neovenatoridae. Został opisany przez Scotta Hocknulla i współpracowników w oparciu o dziewięć zębów, lewą kość zębową, żebra grzbietowe i brzuszne oraz kilkanaście kości kończyn wydobytych z datowanych na najpóźniejszy alb lub przełom cenomanu i turonu osadów formacji Winton w Australii, około 60 km na północny zachód od Winton w stanie Queensland. Australovenator był średniej wielkości allozauroidem, osiągającym rozmiary zbliżone do fukuiraptora. Izolowana kość skokowa pochodząca z wczesnej kredy Australii, zidentyfikowana wcześniej jako należąca do Allosaurus sp., została przez Hocknulla i współpracowników uznana za reprezentującą w rzeczywistości Australovenator sp. Jednak nie wszyscy naukowcy zgadzają się z taką identyfikacją. Roger B.J. Benson, Matthew Carrano i Stephen Brusatte (2010) zgodzili się, że ta kość skokowa należy do teropoda należącego do opisanego przez nich kladu Megaraptora i tym samym blisko spokrewnionego z australowenatorem, lecz ich zdaniem nie można wykluczyć, że mogła ona należeć do teropoda z odrębnego rodzaju; natomiast według Agnolina i współpracowników (2010) ta kość skokowa należała do teropoda z nadrodziny Abelisauroidea. Obecność szczątków australowenatora w datowanych na alb osadach potwierdza występowanie w tym okresie na terenach dzisiejszej Australii allozauroidów spokrewnionych z karcharodontozaurem.

Beklespinaks – dwunożny, mięsożerny, teropod z nadrodziny allozauroidów (Allosauroidea). Jego znaczenie nazwy – kolce Becklesa . Żył w epoce wczesnej kredy na terenach współczesnej Europy. Długość ciała ok. 8 m, wysokość ok. 4 m, masa ok. 1,5 t. Jego szczątki znaleziono w Anglii.

Carcharodontosauria – klad teropodów z grupy allozauroidów (Allosauroidea). Obejmuje rodziny karcharodontozaurów (Carcharodontosauridae) i Neovenatoridae. Według definicji filogenetycznej przedstawionej w 2010 roku przez Bensona i współpracowników należą do niej wszystkie zwierzęta bliżej spokrewnione z Carcharodontosaurus saharicus i Neovenator salerii niż z Allosaurus fragilis lub Sinraptor dongi. Do tak definiowanych Carcharodontosauria należą w przybliżeniu te same taksony co do Carcharodontosauridae w definicji Sereno z 1998 roku lub Holtza i współpracowników z 2004 roku. Według Bensona i in. (2010) bliżej spokrewnionych z neowenatorem niż z pozostałymi karcharodontozaurami jest co najmniej kilka innych taksonów, takich jak Aerosteon i Megaraptor. Zdaniem autorów grupa ta na tyle różni się od innych Carcharodontosauridae, że zasadne jest nadanie jej rangi odrębnej rodziny, którą nazwali Neovenatoridae. Przedefiniowali też Carcharodontosauridae tak, by nie obejmowały Neovenatoridae.

Concavenator – rodzaj teropoda z rodziny karcharodontozaurów (Carcharodontosauridae) żyjącego we wczesnej kredzie na terenach współczesnej Europy. Guzki obecne na kości łokciowej mogą stanowić miejsce przyczepu protopiór, co w razie potwierdzenia oznaczałoby, że Concavenator jest najdalej spokrewnionym z ptakami ze znanych pierzastych teropodów.

Eokarcharia (Eocarcharia) – rodzaj teropoda z grupy allozauroidów (Allosauroidea) żyjącego na terenie dzisiejszej Sahary około 112 milionów lat temu. Skamieniałości eokarcharii odkryła ekspedycja paleontologiczna do Nigru paleontologów Uniwersytetu w Chicago pod kierownictwem Paula Sereno. Od innych allozauroidów eokarcharię odróżniają m.in. trzy małe otwory w kości szczękowej i owalny guz nad okiem. Gatunek typowy rodzaju, Eocarcharia dinops, został opisany przez Paula Sereno i Stephena Brusattego na łamach „Acta Palaeontologica Polonica” w 2008 roku.

Epanterias – rodzaj dużego teropoda z grupy allozauroidów. Według niektórych naukowców może on być dużym osobnikiem allozaura. W nowszych publikacjach rodzaj Epanterias jest synonimizowany z Allosaurus.

Erektopus (Erectopus) – dwunożny, mięsożerny dinozaur z grupy allozauroidów (Allosauroidea). Jego nazwa znaczy wyprostowana stopa.

Fukuiraptor – rodzaj teropoda z rodziny Neovenatoridae żyjącego we wczesnej kredzie na obecnych terenach Azji. Jego skamieniałości odkryto w datowanych na apt osadach formacji Kitadani na terenie prefektury Fukui w Japonii. Początkowo uznano je za należące do olbrzymiego dromeozauryda, jednak w 2000 roku, gdy Yoichi Azuma i Philip J. Currie nazwali rodzaj Fukuiraptor, stwierdzono, iż jest to karnozaur, a nie celurozaur. Holotyp obejmuje fragmenty czaszki, kręgosłupa oraz kończyn przednich i tylnych (FPDM-V97122). Należały one prawdopodobnie do osobnika młodocianego, którego długość oszacowano na 4,2 m, a masę na 175 kg. Azuma i Currie stwierdzili, że w chwili śmierci osobnik ten był bliski osiągnięcia dojrzałości. Później z tego samego stanowiska wydobyto również szczątki kilku kolejnych osobników – wszystkie były mniejsze niż holotyp. Niektóre ich kości były trzykrotnie krótsze od odpowiadających im kości holotypu.

Giganotozaur (Giganotosaurus) – rodzaj dinozaura z podrzędu teropodów, żyjącego na terenach współczesnej Argentyny we wczesnym cenomanie, od około 99,6 do 97 milionów lat temu. Holotyp odkryto w patagońskich skałach formacji Candeleros w 1993, zachował się w 70%, nazwano go G. carolinii w 1995. Nazwa rodzajowa znaczy wielkiego południowego jaszczura, podczas gdy epitet gatunkowy honoruje odkrywcę nazwiskiem Rubén D. Carolini. Odkryte wcześniej kość zębową, zęby i ślady również przypisano do tego taksonu. Przyciąga on zainteresowanie jako przedmiot debaty nad maksymalnymi rozmiarami teropodów.

Jangczuanozaur (Yangchuanosaurus) – rodzaj dinozaura z rodziny sinraptorów, umieszczanej w nadrodzinie allozauroidów. Wyróżnia się 2 lub 3 gatunki, mierzące 8 i 7 m długości, przez pewien czas w rodzaju tym umieszczano jeszcze gatunek zaliczany obecnie do pokrewnego sinraptora. Zwierzę miało potężną czaszkę o dwóch parach okien przedoczodołowych, liczne zęby. Miednica cechowała się między innymi dużym otworem zasłonionym. Kość piszczelowa nieznacznie tylko ustępowała rozmiarami kości udowej. Kończyny przednie były znacznie mniejsze od tylnych. Dinozaur żył w jurze późnej na terenie dzisiejszej chińskiej prowincji Syczuan, od powiatu której bierze on swą nazwę rodzajową. Wchodzi w skład tzw. zespołu fauny mamenchizaura, występującej w skałach formacji Shaximiao. Wymieniony rodzaj zauropoda mógł stanowić jego pożywienie.

Karcharodontozaur (Carcharodontosaurus) – rodzaj teropoda z rodziny Carcharodontosauridae. Jego nazwa oznacza "jaszczur o zębach rekina".

Karcharodontozaury – rodzina dużych teropodów z grupy tetanurów. Została ustanowiona w 1931 przez Ernsta Stromera. Obecnie stanowi jedną z podgrup karnozaurów. Obejmuje ona jedne z największych mięsożerców wszech czasów: giganotozaura, mapuzaura, karcharodontozaura i tyranotytana. Wszystkie te teropody dorównywały rozmiarami tyranozaurowi, a niektóre nawet go przewyższały.

Mapuzaur (Mapusaurus) – rodzaj dinozaura reprezentowany przez jeden gatunek, Mapusaurus roseae, to duży późnokredowy karnozaur z grupy karcharodontozaurów, który żył na terenie obecnej Argentyny. Szacuje się, że mógł mierzyć 12,5 metra i ważyć 5 ton. Pierwsze jego skamieniałości odkryto w 1997 roku i już wtedy trafił na czołówki gazet ze względu na to, że znaleziono szczątki kilku osobników obok siebie, co mogło wskazywać na stadny tryb życia tych i spokrewnionych z nimi, innych teropodów. Wydaje się jednak, że bardziej prawdopodobnym może być, że możemy mieć do czynienia z tzw. pułapką tafonomiczną. Kolejne okazy wykopywano w tym samym miejscu do 2001 roku. Najbliższym krewniakiem mapuzaura wydaje się giganotozaur – zaliczono je wspólnie do podrodziny Giganotosaurinae.

Megaraptor – rodzaj dużego teropoda z rodziny Neovenatoridae żyjącego w późnej kredzie na obecnych terenach Ameryki Południowej i być może Australii. Został opisany w 1998 roku przez argentyńskiego paleontologa Fernando Emilio Novasa w oparciu o kilka kości kończyn pochodzących z górnokredowych osadów formacji Río Neuquén w argentyńskiej prowincji Neuquén. Najbardziej charakterystyczną z odnalezionych skamieniałości był pazur mierzący około 34 cm długości – Novas oszacował, że długość kompletnego, pokrytego rogową pochwą szponu przekraczała 40 cm. Długość całego zwierzęcia paleontolog ocenił na około 8 m, a takson wstępnie zaklasyfikował do grupy celurozaurów, wskazując na podobieństwo pazura megaraptora do szponów występujących na stopach deinonychozaurów oraz proporcji III kości śródstopia. W 2004 roku opisano bardziej kompletny szkielet pochodzący z datowanych na górny turon lub dolny koniak osadów formacji Portezuelo w prowincji Neuquén. Okaz ten obejmuje kręg szyjny, dwa kręgi ogonowe z łukami naczyniowymi, łopatkę, kości krucze, kości kończyn przednich – w tym kompletną dłoń – oraz IV kość śródstopia. Jorge Calvo i współpracownicy wskazali na podobieństwa anatomiczne megaraptora i bazalnych tetanurów, takich jak karcharodontozaury, Baryonyx i Torvosaurus, jednak stwierdzili, że budowa kończyn przednich odróżnia go od wszystkich tych teropodów. Kolejny okaz odkryto na stanowisku Futalognko, około 80 km na północ od formacji Portezuelo. Obejmuje on niemal kompletne ramię megaraptora, dowodzące, że kości interpretowane początkowo przez Novasa jako stopa zwierzęcia, w rzeczywistości należały do jego dłoni. Wskazuje też, że Megaraptor nie jest celurozaurem, lecz bazalnym tetanurem, u którego – podobnie jak u niektórych spinozaurów – wykształcił się długi, zakrzywiony pazur na dłoni. Pierwsza analiza kladystyczna, w której uwzględniono megaraptora, została przeprowadzona w 2007 roku przez Nathana Smitha i współpracowników – według niej Megaraptor jest przedstawicielem Carcharodontosauridae bliżej spokrewnionym z giganotozaurem i karcharodontozaurem niż z tyranotytanem lub sinraptorem. W 1989 roku w Australii odkryto niemal kompletną kość łokciową, którą Smith i współpracownicy w 2008 roku wstępnie przypisali do rodzaju Megaraptor. W przeprowadzonej przez nich analizie Megaraptor zajmuje na drzewie filogenetycznym pozycję bliższą jego podstawy – jest zaawansowanym przedstawicielem megalozauroidów (spinozauroidów). Badania Rogera Bensona i współpracowników z 2009 roku wsparły jednak hipotezę o bliższym pokrewieństwie megaraptora z karcharodontozaurami niż ze spinozaurami, sugerując, że jest on przedstawicielem kladów Neovenatoridae – stanowiącego grupę siostrzaną Carcharodontosauridae – i Megaraptora, a jego najbliższym krewnym jest Australovenator. Porfiri, dos Santos i Calvo na podstawie podobieństw w budowie dłoni megaraptora i karcharodontozauryda Mapusaurus spekulowali, że anatomia czaszki tych dwóch teropodów również mogła być zbliżona. Odkrycie szczątków kilku osobników w jednym miejscu pozwoliło im stwierdzić, że Megaraptor, podobnie jak mapuzaur, prawdopodobnie prowadził stadny tryb życia i mógł polować w grupach. Benson i współpracownicy sugerują, że przedstawiciele grupy Megaraptora – do której należy również Megaraptor – mogli być w ekosystemach odpowiednikami celurozaurów, co pozwalało im współwystępować z dużymi karcharodontozaurami i abelizaurami.

Metriakantozaur – teropod z rodziny sinraptorów (Sinraptoridae); jego nazwa znaczy „jaszczur o umiarkowanie długich kolcach”.

Neovenatoridae – rodzina teropodów z grupy allozauroidów (Allosauroidea). Została nazwana w 2010 roku przez Rogera Bensona, Matthew Carrano i Stephena Brusatte. Według ich definicji Neovenatoridae to klad obejmujący wszystkie allozauroidy bliżej spokrewnione z Neovenator salerii niż z Carcharodontosaurus saharicus, Allosaurus fragilis lub Sinraptor dongi. Do tak definiowanych Neovenatoridae należy siedem znanych obecnie rodzajów teropodów – Neovenator, Aerosteon, Megaraptor, Orkoraptor, Australovenator, Fukuiraptor i Chilantaisaurus; Agnolín i współpracownicy (2010) do wchodzącego w skład Neovenatoridae kladu Megaraptora zaliczyli także australijski rodzaj Rapator. Pozycja filogenetyczna większości spośród tych taksonów budziła kontrowersje – Megaraptor i Orkoraptor zostały początkowo uznane za potencjalne celurozaury, Neovenator za allozauryda, Australovenator za karcharodontozauryda, zaś Aerosteon wstępnie za karcharodontozauryda, a następnie allozauroida o niepewnym pokrewieństwie. Benson i współpracownicy stwierdzają, że wiele cech uznawanych dawniej za wyjątkowe dla tych taksonów w rzeczywistości występowało powszechniej i stanowi cechy wspólne nierozpoznanego wcześniej kladu teropodów. Cechy te dotyczą morfologicznych adaptacji kręgów oraz kończyn. Wiele spośród nich występowało także u celurozaurów, co wpływało na błędy w klasyfikowaniu taksonów. Przeprowadzona przez Bensona i współpracowników analiza kladystyczna potwierdziła monofiletyzm Neovenatoridae. Taksonem siostrzanym wobec Neovenatoridae są Carcharodontosauridae, a kladowi obejmującemu te dwie grupy nadano nazwę Carcharodontosauria. Według analizy najbardziej bazalnymi przedstawicielami Neovenatoridae są Neovenator i Chilantaisaurus. Stanowią one sukcesywnie coraz bliższe grupy zewnętrzne kladu Megaraptora, obejmującego pozostałe Neovenatoridae. Natomiast z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Novasa i współpracowników (2013) wynika, że tak rozumiane Neovenatoridae byłyby polifiletyczne; analiza potwierdziła bliskie pokrewieństwo Neovenator z Carcharodontosauridae, ale zarazem wskazała, że Megaraptor, Aerosteon, Orkoraptor, Australovenator oraz Fukuiraptor są celurozaurami blisko spokrewnionymi z tyranozaurami. Ponadto Novas i współpracownicy (2012) sklasyfikowali Chilantaisaurus jako celurozaura o niepewnej pozycji filogenetycznej.Kladogram Neovenatoridae według Bensona, Carrano i Brusattego (2010)

Neowenator (Neovenator) – rodzaj teropoda z rodziny Neovenatoridae żyjącego we wczesnej kredzie na obecnych terenach Europy. Został opisany w 1996 roku przez Stevena Hutta, Davida Martilla i Michaela Barkera w oparciu o niemal kompletny szkielet nieobejmujący kości kończyn przednich i tylnej części czaszki. Skamieniałości te pochodzą z datowanych na barrem osadów formacji Wessex na brytyjskiej wyspie Wight. Początkowo opisano go jako pierwszego europejskiego przedstawiciela rodziny allozaurów. Liczne cechy anatomiczne wskazują jednak, że Neovenator był bliżej spokrewniony z przedstawicielami karcharodontozaurów niż z allozaurem. Wiele analiz kladystycznych sugeruje, że jest najbardziej bazalnym znanym przedstawicielem Carcharodontosauridae. W 2010 roku Roger Benson, Matthew Carrano i Stephen Brusatte doszli do wniosku, że cechy uznawane wcześniej za autapomorfie neowenatora w rzeczywistości są wspólne dla większej grupy teropodów – taksonu siostrzanego karcharodontozaurów – której nadali nazwę Neovenatoridae. Według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez autorów Neovenator jest najbardziej bazalnym przedstawicielem kladu Neovenatoridae.

Sauroniops – rodzaj teropoda z rodziny karcharodontozaurów żyjącego w późnej kredzie (cenoman) na terenach dzisiejszej Afryki. Gatunkiem typowym jest S. pachytholus, którego holotypem jest prawie kompletna lewa kość czołowa oznaczona MPM2594, odkryta w osadach formacji Ifezouane na terenie prowincji Ar–Raszidija w Maroku.

Shaochilong – rodzaj teropoda z rodziny karcharodontozaurów (Carcharodontosauridae) żyjącego w późnej kredzie na obecnych terenach Azji. Został opisany w 1964 przez Hu jako Chilaintasaurus maortuensis i zaklasyfikowany do rodziny megalozaurów (Megalosauridae) – używanej wówczas przez badaczy jako takson obejmujący różne grupy teropodów, takie jak allozauroidy, tyranozauroidy i maniraptory – uważane obecnie za bliżej ze sobą niespokrewnione. Niektórzy autorzy nie zgadzali się z decyzją Hu o zaliczeniu C. maortuensis do rodzaju Chilantaisaurus, gdyż znacząco różnił się on od gatunku typowego, Chilantaisaurus tashuikouensis. W 2009 roku Stephen Brusatte i współpracownicy ponownie zbadali szczątki C. maortuensis i nadali im nową nazwę rodzajową Shaochilong – pochodzącą od chińskich słów shaochi oraz long („smok”). Według ich analiz Shaochilong jest przedstawicielem Carcharodontosauridae – jeśli hipoteza ta jest trafna, byłby to pierwszy niewątpliwy karcharodontozauryd z obecnych terenów Azji.

Siats – rodzaj dinozaura z grupy teropodów żyjącego na początku późnej kredy (cenoman) na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest Siats meekerorum, którego holotypem jest odkryty w osadach ogniwa Mussentuchit formacji Cedar Mountain w amerykańskim stanie Utah niekompletny szkielet niedojrzałego osobnika z zachowaną częścią kręgów, kości miednicy i kości kończyn tylnych, oznaczony FMNH PR 2716.

Sinraptor (Sinraptor) – teropod z rodziny sinraptorów (Sinraptoridae).

Sinraptory (Sinraptoridae) – rodzina dinozaurów z grupy karnozaurów (Carnosauria)

Tyranotytan – dinozaur opisany po raz pierwszy w 2005 roku przez Fernando E. Novasa, Silvina de Valais, Pata Vickers-Richa i Toma Richa.

Veterupristisaurus – rodzaj dużego teropoda żyjącego w późnej jurze na terenach dzisiejszej Afryki. Gatunkiem typowym jest V. milneri, którego holotypem jest środkowy kręg ogonowy MB R 1938 odkryty w osadach formacji Tendaguru w Tanzanii; dodatkowo do przedstawiciela tego gatunku należą dwa częściowo zrośnięte środkowe kręgi ogonowe MB R 2166, odkryte w tej samej okolicy co holotyp. Kręg MB R 1938 ma 123 mm długości, jest więc dłuższy od odpowiadających mu kręgów ogonowych w szkielecie torwozaura i neowenatora, za to krótszy od kręgów akrokantozaura ; porównania z tymi teropodami pozwalają oszacować całkowitą długość ciała V. milneri na 8,5–10 m. Na podstawie znanych kości Veterupristisaurus nie można stwierdzić, czy należały one do osobnika dorosłego, czy też dojrzewającego.

Wakinozaur – dinozaur z rodziny allozaurów (Allosauridae).

Waldoraptor – dinozaur z grupy karnozaurów (Carnosauria).

Zaurofaganaks (Saurophaganax) – rodzaj teropoda z rodziny allozaurów (Allosauridae).