46 Ekologia roślin

Allelopatia – szkodliwy lub korzystny wpływ substancji chemicznych wydzielanych przez rośliny lub grzyby danego gatunku lub pochodzących z rozkładu tych roślin lub grzybów. Allelopatia odnosi się głównie do substancji chemicznych wydzielanych do podłoża, które wpływają na wzrost innych organizmów w bezpośrednim otoczeniu, głównie roślin i bakterii. Substancje mogą pobudzać lub hamować kiełkowanie, a także wzrost i rozwój innych gatunków roślin żyjących w bliskim sąsiedztwie lub zajmujących bezpośrednio po nich to samo miejsce.

Antropofit – gatunek lub inny takson roślin obcego pochodzenia na danym terenie. Antropofity występują zarówno na siedliskach wtórnych, sztucznych, powstałych w wyniku działalności człowieka, jak i na siedliskach półnaturalnych i naturalnych. Stopień zadomowienia się antropofitu może zmieniać się w czasie, np. gatunek zadomowiony początkowo na siedliskach antropogenicznych może z czasem przenikać do siedlisk półnaturalnych i naturalnych.

Apofit – gatunek roślin synantropijnych miejscowego pochodzenia, który występuje na siedliskach sztucznych (antropogenicznych) powstałych w wyniku działalności człowieka. Apofity stanowią część flory gatunków rodzimych. Niektórym roślinom łatwo przychodzi zajmowanie siedlisk sztucznych, stworzonych przez człowieka, gdyż naturalnie zajmowały w przyrodzie siedliska o zbliżonych własnościach. Tak np. podbiał pospolity Tussilago farfara rosnący na kamieniskach nadrzecznych bez trudu zajmuje stworzone w wyniku działalności człowieka nasypy kolejowe, wykopy placów budowy, pola uprawne, hałdy przemysłowe. Do apofitów należą również np. perz właściwy Elymus repens, trzcinnik piaskowy Calamagrostis epigejos. Niektóre apofity z kolei zajmują siedliska antropogeniczne odmienne od tych występujących w naturze, np. hałdy górnicze, wyrobiska, tereny silnie skażone.

Archeofit – gatunek rośliny obcego pochodzenia (antropofit), który przybył na dany obszar z innych rejonów geograficznych w czasach wczesnohistorycznych lub przedhistorycznych i występuje najczęściej w siedliskach synantropijnych.

Butwienie – proces rozkładu w glebie materii organicznej pochodzącej ze szczątków roślinnych i zwierzęcych. W jego efekcie ok. 50–70% tych szczątków może ulec mineralizacji. Zachodzi w warunkach tlenowych (aerobowych) – w przeciwieństwie do gnicia następującego w warunkach beztlenowych (anaerobowych). Proces ma charakter enzymatyczny i następuje w wyniku działalności saprotroficznych bakterii i grzybów. Butwienie dotyczy głównie materiału roślinnego, podczas gdy białka i węglowodany ulegają głównie rozpadowi gnilnemu i fermentacji.

Crown shyness, canopy shyness, canopy disengagement, intercrown spacing – zjawisko występujące wśród niektórych gatunków drzew, charakteryzujące się tym, że korony pojedynczych osobników się nie dotykają, tworząc gęsty baldachim poprzedzielany przypominającymi kanały przerwami. Fenomen ten jest najczęstszy wśród drzew jednego gatunku, ale zdarza się również wśród drzew należących do różnych gatunków.

Efemerofit – gatunek roślin obcego pochodzenia, który przypadkowo został zawleczony i – zwykle przejściowo – występuje we florze danego kraju lub obszaru. Stosunkowo często efemerofity pojawiają się wokół miejsc przeładunku towarów, np. wokół portów, dworców kolejowych lub innych stacji przeładunkowych, a także wokół szkółek ogrodniczych i ogrodów botanicznych, w których uprawia się gatunki obce. Efemerofity zwykle nie mają możliwości przejścia całego cyklu rozwojowego w klimacie, jakim się znalazły, dlatego w krótkim czasie zanikają.

Epekofit – gatunek roślin obcego pochodzenia, który przybył z innych rejonów geograficznych w ostatnich czasach i występuje w siedliskach ruderalnych i segetalnych. Za graniczną datę przyjmuje się XV w.. Epekofity albo zostały przez człowieka celowo introdukowane, albo zostały przypadkowo zawleczone, albo też rozprzestrzeniły się samorzutnie za pomocą wiatru (anemochoria), czy zwierząt (zoochoria). Bardzo dużą rolę w rozprzestrzenianiu się roślin na inne obszary geograficzne odgrywa człowiek. Z ogromnej ilości gatunków roślin obcych uprawianych jako rośliny uprawne niektóre przypadkowo rozprzestrzeniły się w naturalnych lub synantropijnych siedliskach, inne przypadkowo zostały zawleczone wraz z transportem towarów. Większość z nich pochodzi z podobnej strefy klimatycznej.

Ergazjofigofit – gatunek rośliny uprawnej obcego pochodzenia, który przejściowo dziczeje. Ergazjofigofity zwykle pojawiają się w siedliskach naturalnych lub półnaturalnych wokół terenów upraw danego gatunku, ale nie udaje im się trwale zadomowić. Gatunki te zwykle nie mają szans na przejście całego cyklu rozwojowego w określonych warunkach klimatycznych i w krótkim czasie zanikają ze stanowisk spontanicznych. Nielicznym jednak, czy to w wyniku skrzyżowania z rodzimymi gatunkami, czy też korzystnych dla nich zmian w środowisku, udaje się czasami trwale zaaklimatyzować.

Flora – ogół gatunków roślin występujących na określonym obszarze.

Gatunek nitrofilny, gatunek azotolubny, gatunek saletrowy, nitrofil, nitrofit – gatunek, który do swojego prawidłowego rozwoju wymaga podłoża bogatego w związki azotu.

Gatunek inwazyjny – gatunek allochtoniczny o znacznej ekspansywności, który rozprzestrzenia się naturalnie lub z udziałem człowieka i stanowi zagrożenie dla fauny i flory danego ekosystemu, konkurując z gatunkami autochtonicznymi o niszę ekologiczną, a także przyczyniając się do wyginięcia gatunków miejscowych.

Genet, osobnik genetyczny, sekset – pojedyncza roślina powstała z jednej zygoty.

Geobotanika – dział botaniki zajmujący się wzajemnymi stosunkami między roślinami i środowiskiem geograficznym. Obejmuje: florystykę, geografię roślin, ekologię roślin i fitosocjologię. Termin „geobotanika” bywa także używany jako synonim geografii roślin lub fitosocjologii.

Geofity cebulowe – jedna z form życiowych roślin – geofitów obejmująca rośliny, których pączki odnawiające znajdują się w podziemnych cebulach, w nich też gromadzą się zapasy pokarmowe, niezbędne do przetrwania niesprzyjającego wegetacji okresu zimowego lub suszy. Na zimę u roślin tych obumiera cały pęd nadziemny. Na wiosnę lub podczas okresu deszczowego, korzystając ze zgromadzonych w cebuli zapasów pokarmowych odradza się nowy pęd nadziemny.

Hemiagriofit – roślina obcego pochodzenia (antropofit), która zdołała trwale się zadomowić na siedliskach półnaturalnych. Hemiagriofity są jedną z trzech grup metafitów.

Holoagriofit – roślina obcego pochodzenia (antropofit), która zdołała trwale się zadomowić na siedliskach naturalnych. Holoagriofity są jedną z trzech grup metafitów. Czasami holoagriofity nazywane są agriofitami.

Kenofit lub neofit – gatunek roślin obcego pochodzenia (antropofit), nienależący do flory rodzimej, który zadomowił się w ostatnich czasach. Za graniczną datę przyjmuje się odkrycie Ameryki, które zapoczątkowało migrację gatunków na niespotykaną dawniej skalę. Gatunki zadomowione wcześniej określane są nazwą archeofitów.

Klasyfikacja roślin synantropijnych – sposób podziału roślin synantropijnych ze względu na ich różnorodne pochodzenie, intencjonalność wprowadzenia, sposób i historię rozprzestrzeniania się (wędrówki), stopień zadomowienia się, rodzaje zajmowanych siedlisk itd. Klasyfikacja ta nadal jest przedmiotem dyskusji i istnieje wiele jej koncepcji. Pozycja danego gatunku synantropijnego w systemie klasyfikacyjnym może zmieniać się w czasie, np. stopień zadomowienia się gatunku może zmieniać się w czasie.

Litofit, roślina naskalna – roślina, glon lub porost, rosnące na skałach. Pierwszymi kolonistami skał są glony i porosty. Działając na skały destrukcyjnie za pomocą substancji chemicznych i mechanicznie za pomocą plech, powodują powstawanie zwietrzeliny skalnej, szczelin i niewielkich zasobów próchnicy. To umożliwia kolonizację skał przez mszaki i rośliny naczyniowe.

Makrofitowy Indeks Rzeczny – jeden z biologicznych wskaźników jakości wód stosowany w biomonitoringu wód płynących, opracowywany na podstawie występowania wybranych makrofitów potraktowanych jako gatunki wskaźnikowe. Określenie MIR jest elementem procedury MMOR. Analogicznym wskaźnikiem stosowanym do oceny śródlądowych wód stojących jest Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego. MIR jest użyteczny przy określaniu stanu troficznego, natomiast nie jest stosowany do wskazywania degradacji stanu ekologicznego innego typu.

Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego, Makrofitowy Wskaźnik Stanu Ekologicznego, – jeden z biologicznych wskaźników jakości wód stosowany w biomonitoringu śródlądowych wód stojących, opracowywany na podstawie występowania zbiorowisk roślin wodnych, których bogactwo jest miarą stanu ekologicznego. Wskaźnikiem stosowanym do oceny śródlądowych wód płynących opartym na występowaniu makrofitów jest Makrofitowy Indeks Rzeczny. Głównymi twórczyniami metody oceny jezior na podstawie wskaźnika ESMI są Hanna Ciecierska i Agnieszka Kolada, a u jego podstawy leży metoda makrofitoindykacji opracowana przez Mariana Rejewskiego, która określa bioróżnorodność na poziomie zbiorowisk roślinnych fitolitoralu tworzonych przez makrofity.

Mikoryza erikoidalna – rodzaj mikoryzy stanowiący symbiozę mutualistyczną między roślinami z rodziny wrzosowatych Ericaceae i kilkoma liniami rozwojowymi grzybów. Umożliwia zasiedlanie przez rośliny wrzosowate siedlisk kwaśnych i ubogich w substancje odżywcze. Zegar molekularny świadczy o tym, że symbioza ta powstała około 140 milionów lat temu.

Myko-heterotrofy, dawniej rośliny saprofityczne – rośliny, które część lub wszystkie substancje pokarmowe pobierają z grzybów, na których pasożytują. Rośliny te zwykle nie przeprowadzają fotosyntezy i nie mają barwników fotosyntetycznych.

Mykoryza (mycorrhiza) – powszechnie występujące zjawisko polegające na współżyciu korzeni lub nasion roślin naczyniowych z grzybami. Większość przypadków mykoryzy dotyczy relacji mutualistycznej, w nielicznych przypadkach zależność przesuwa się w kierunku wykorzystywania grzyba.

Oreofit, orofit – roślina wysokogórska. Nazwą tą określa się gatunki roślin, które główne centrum swojego występowania mają w górach powyżej górnej granicy lasu. Rośliny te posiadają szereg przystosowań, umożliwiających im przetrwanie w trudnych warunkach wysokogórskich. W Tatrach do oreofitów należą m.in. takie gatunki, jak: kuklik rozesłany, pierwiosnek maleńki, różeniec górski, wierzba zielna.

Pnącze, roślina pnąca – forma życiowa roślin o długiej, wiotkiej łodydze, wymagającej podpory, by mogła się wspinać do góry, do światła. W strefie umiarkowanej pnącza występują rzadko, w tropikalnych lasach są częste, w tym liczne o zdrewniałych łodygach – tzw. liany, które wykorzystując drzewa jako podpory oszczędzają konieczność wytwarzania silnych i grubych pni by wydostać się z ciemnego dna lasu tropikalnego ku słońcu. Pnącza dzięki oszczędzaniu na wzroście pędu na grubość bardzo szybko rosną na długość. Niektóre z nich potrafią się przyczepić nawet do gładkiego muru.

Polikormon – struktura roślinna składająca się z wielu osobników strukturalnych (ramet), które są połączone żywymi stolonami. Polikormon powstaje z jednego organizmu macierzystego. Od macierzystego osobnika strukturalnego odrastają kolejne potomne osobniki strukturalne pozostające z nim w związku, tworząc modularnego osobnika genetycznego (genet). Struktura polikormonu może być skomplikowana, a on może zajmować znaczne powierzchnie. Ponieważ kolejne ramety powstają przez odpączkowywanie, wszystkie są identyczne genetycznie. Poszczególne ramety są wyposażone we własny pęd i korzenie, w związku z czym nawet po przerwaniu łączności z organizmem macierzystym mogą się rozwijać, tworząc nowe polikormony. Wszystkie takie osobniki strukturalne pochodzące od jednej zygoty, niezależnie od tego, czy zachowują połączenie z organizmem macierzystym, pozostają jednym osobnikiem genetycznym (klonem). Struktura polikormonu może być różna – poszczególne osobniki strukturalne mogą rosnąć dość luźno, a ich źdźbła czy rozety być połączone długimi rozłogami albo mogą tworzyć wielopędowe zbite kępy.

Półkrzew, podkrzew – rośliny mające charakter przejściowy między krzewami a roślinami zielnymi. Tylko dolna część ich pędu jest zdrewniała, podczas gdy górna pozostaje zielna. Wraz z końcem okresu wegetacyjnego zamierają tylko części zielne. W klasyfikacji Raunkiæra półkrzewy zaliczane są do chamefitów. Ich wysokość zazwyczaj nie przekracza 1 m.

Próchnienie – suchy proces gnilny powodujący rozkład tkanek wywoływany głównie przez grzyby. Próchnienie powoduje np. rozkładanie drewna, rozkład liści w ściółce. W wyniku rozkładu powstaje próchno.

Punkt trwałego więdnięcia, współczynnik trwałego więdnięcia, PTW, PWP – zawartość wody w glebie, przy której rośliny trwale więdną. Więdnięcie to ustępuje jedynie, gdy zawartość wody w glebie wzrośnie. Jeśli susza jest długotrwała, prowadzi do śmierci rośliny. Wartość PWP jest zależna od gatunku rośliny i właściwości fizycznych gleby. Dla różnych typów ekologicznych roślin mieści się w granicach od -1 do -4 MPa. Trwałe więdnięcie następuje, gdy potencjał wody w glebie jest niższy od potencjału w roślinie i woda nie może być dalej pobierana.

Rameta, ramet, weget – pojedynczy, zakorzeniony pęd będący fragmentem modułowego organizmu roślinnego rozprzestrzeniającego się wegetatywnie (klonalnie). Organizm taki jest pojedynczym osobnikiem genetycznym (genetem). Wszystkie ramety stanowiące jeden genet, mimo iż wyglądają jak odrębne rośliny, stanowią pod względem morfologicznym i fizjologicznym jedną całość. Ramety tworzone są przez rośliny rozprzestrzeniające się za pomocą rozłogów np. truskawka, konwalia majowa, turzyca piaskowa. Oddzielające się od rośliny macierzystej ramety mogą służyć jako rozmnóżki. Istnienie dwóch kategorii osobników – genetycznych (genetów) i strukturalnych (ramet) – ma swoje konsekwencje w badaniach demograficznych, gdyż poszczególne ramety, mimo że będące elementami jednego genetu, jak zooidy są elementami kolonii, mogą być zliczane jako odrębne osobniki.

Roślina geokarpiczna – roślina, której owoce dojrzewają pod ziemią.

Roślina ruderalna – roślina zasiedlająca podłoża zmienione przez człowieka, szczególnie środowiska miejskie np. budynki i ich sąsiedztwa, drogi i przydroża, tereny kolejowe, parkingi i place, porty, wysypiska odpadów, hałdy i tereny przemysłowe. Często są to rośliny lubiące gleby bogate w sole mineralne i związki azotowe. Zwykle rośliny ruderalne dominują na przekształconym terenie przez kilka lat, stopniowo tracąc swoją pozycję na korzyść roślin typowych dla danego ekosystemu, chyba że wierzchnia warstwa gleby została całkowicie zniszczona lub wymieniona. Przeprowadzono wiele badań naukowych roślinności ruderalnej. Pozwoliły one na ustalenie specyficznego jej składu gatunkowego w różnego typu siedliskach ruderalnych.

Roślina wapieniolubna, kalcyfit – rodzaj kalcyfilów, roślina, która najlepiej rozwija się na podłożu bogatym w jony wapnia, o pH znacznie powyżej 8. Rośliny te szczególnie często spotyka się na skałach wapiennych i glebach wapiennych, takich, jak rędziny kredowe i inne. Z reguły rośliny te są również roślinami zasadolubnymi. Wyróżnia się wśród nich rośliny umiarkowanie wapieniolubne, oraz wybitnie wapieniolubne. Gatunki roślin wapieniolubnych mogą być roślinami wskaźnikowymi gleb bogatych w wapń.

Rośliny bezzieleniowe – są to rośliny pasożytnicze będące pasożytami całkowitymi, które nie prowadzą fotosyntezy lecz wszystkie potrzebne do życia substancje organiczne czerpią z organizmu żywiciela. W odróżnieniu od półpasożytów, rośliny te w ogóle nie posiadają zielonego chlorofilu, który umożliwiałby fotosyntezę. Z reguły też rośliny te nie mają organy asymilacyjne – liście.

Rośliny cieniolubne, skiofity, rośliny cienioznośne – rośliny, które przystosowane są do życia w warunkach dużego zacienienia. Rośliny te źle rosną w pełnym słońcu i nie wytrzymują w tych warunkach konkurencji z innymi roślinami. Do roślin cieniolubnych zalicza się m.in.: szczawik zajęczy kopytnik pospolity, przylaszczka pospolita, marzanka wonna. Dużo roślin cieniolubnych rośnie w warstwie runa leśnego, gdzie z natury jest duże zacienienie spowodowane przez korony drzew. W rzeczywistości występowanie tych roślin w środowiskach zacienionych spowodowane jest w większym stopniu wilgotnością i brakiem konkurencji, niż światłem. Skiofity mają liście z reguły duże, cienkie, bez nalotu woskowego i włosków. Liczba aparatów szparkowych jest mniejsza, niż u heliofitów. Ich liście, a często i łodygi, są zwykle ciemnozielone, gdyż zawierają dużo chlorofilu. Fotosynteza zachodzi u nich najintensywniej przy średnim oświetleniu. W liściach miękisz gąbczasty jest luźny, tkanka przewodząca słabo rozwinięta. Niektóre rośliny są skiofilami tylko na niektórych etapach rozwojowych. Młode siewki wielu drzew leśnych są wybitnymi skiofilami, w późniejszym natomiast okresie, gdy stają się drzewem, mogą rosnąć w pełnym słońcu. W porównaniu z roślinami lądowymi skiofitami są również glony, zwłaszcza bentoniczne, gdyż woda, w której żyją rozprasza światło. Wiele glonów żyjących w głębszych warstwach toni wodnej do wychwytywania energii słonecznej używa dodatkowych barwników fotosyntetycznych, w celu wykorzystania światła niepochłanianego przez chlorofil, przez co przybiera inną niż zielona barwę.

Rośliny galmanowe – rośliny rosnące na glebach cechujących się dużą zawartością związków cynku i ołowiu, zwanych glebami galmanowymi. Obok innych roślin tolerujących wysokie stężenia metali ciężkich należą do metalofitów. Przykładami roślin galmanowych są: fiołek kalaminowy, zawciąg pospolity, tobołki alpejskie.

Rośliny kompasowe - rośliny siedlisk silnie nasłonecznionych, których strategią obronną przed nadmiernym naświetleniem i nagrzaniem jest plagiofototropiczny ruch liści. W efekcie tego ruchu (tropizmu) blaszki liściowe ustawiają się w porze najsilniejszego nasłonecznienia pionowo i równolegle do kierunku padania promieni słonecznych tj. w osi północ-południe. Pozwala to roślinom korzystać ze stosunkowo słabego światła od wschodu i zachodu oraz unikać silnego promieniowania słonecznego w porze jego największej aktywności. Przykładami roślin kompasowych są: sałata kompasowa, wrotycz pospolity, drzewa z rodzaju eukaliptus.

Rośliny kwasolubne, acydofity, rośliny acydofilne – rośliny, które optymalne warunki do swojego rozwoju znajdują na podłożu kwaśnym, którego pH jest znacznie poniżej 7. Stanowią grupę acydofitów. Do roślin kwasolubnych należą np. borówki, żurawiny, turzyce. W naszej florze acydofity związane są głównie z kwaśnymi torfowiskami, ubogimi, kwaśnymi siedliskami leśnymi (borówki), wrzosowiskami oraz ubogimi glebami.

Rośliny mięsożerne, znane też pod mniej precyzyjną nazwą jako rośliny owadożerne – grupa ekologiczna roślin, której przedstawiciele wabią i chwytają zwierzęta za pomocą różnie przystosowanych w tym celu liści pułapkowych oraz odżywiają się pokarmem zwierzęcym. Ofiarami są najczęściej owady, pajęczaki, niewielkie skorupiaki. W naturze rośliny mięsożerne występują głównie w siedliskach, które są wyjątkowo niekorzystne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju dla innych gatunków roślin, np. w szczelinach skał, na terenach piaszczystych, torfowiskach wysokich i przejściowych oraz w wodach oligotroficznych.

Rośliny światłolubne, heliofity, rośliny światłożądne – rośliny wymagające do swojego rozwoju dużej ilości światła. Rośliny te mogą się prawidłowo rozwijać tylko w środowisku o pełnym nasłonecznieniu. W zacienionych miejscach rozwijają się słabo, lub giną.

Rośliny zasadolubne, bazyfile, rośliny bazyfilne – rośliny, które optymalne warunki do swojego rozwoju znajdują na podłożu zasadowym, którego pH > 7. Wymagania w stosunku do odczynu gleby są różne dla różnych gatunków. Czasem różnice te występują nawet wśród gatunków tego samego rodzaju, jak np. Rhododendron, gdzie Rh. ferrugineum ma optymalny odczyn przy pH 5,5, natomiast Rh. hirsutum przy pH 7,3. Przykładem zbiorowiska roślinnego wymagającego zasadowego odczynu gleby są fitocenozy zespołu marzycy czarniawej Schoenetum nigricantis, występujące na torfowiskach nakredowych.

Ryzosfera – przestrzeń obejmująca powierzchnię korzenia, otaczającą go glebę oraz komórki kory. Jest to strefa intensywnej działalności mikrobiologicznej i relacji między rośliną, glebą a mikroorganizmami. Różni się składem od innych części gleby i wpływa na obieg azotu. Stymuluje rozwój bakterii, zarówno pod względem ilości, jak i zróżnicowania, natomiast wpływa ograniczająco na zróżnicowanie grzybów. W ryzosferze obserwuje się znacznie wyższą zawartość substratów pierwotnych, które dostarczane są przez wydzieliny korzeniowe. Zaobserwować tu można zwiększone tempo bioremediacji organicznych zanieczyszczeń.

Sieci mikoryzowe – sieć pośrednich połączeń pomiędzy roślinami z udziałem grzybów mikoryzowych. Połączenia takie występują we wszystkich ważniejszych ekosystemach lądowych. Strzępki grzybni umożliwiają wymianę szeregu substancji chemicznych pomiędzy elementami sieci. Przenoszone mogą być: związki węgla, sole mineralne, woda, substancje sygnałowe oraz allelopatiny. Sieci mikoryzowe łączą rośliny autotroficzne, myko-heterotrofy oraz częściowe myko-heterotrofy. Połączenie różnorodnych organizmów przez strzępki grzybów ułatwia im przetrwanie i wzrost, zapewniając różnorodnej gatunkowo grupie wspólną stabilność w zmieniających się warunkach środowiska. Około 75% badanych gatunków roślin korzysta z sieci mikoryzowych.

System Raunkiaera – powszechnie stosowany system klasyfikacji form życiowych roślin, stworzony przez duńskiego botanika Christena Raunkiæra w 1905 roku. Jest to przykład klasyfikacji niesystematycznej. Raunkiaer dzieli rośliny według sposobu, w jaki przeżywają niekorzystną porę roku, szczególną rolę przypisując rozmieszczeniu i ochronie pąków spoczynkowych. Wyróżniono w oparciu o te kryteria takie typy form życiowych:Fanerofity (jawnopączkowe) – są to trwałe rośliny, przeważnie o pędach zdrewniałych z zimotrwałymi pąkami odnawiającymi, umieszczonymi wyżej niż 50 cm nad powierzchnią podłoża. Wśród nich można wyróżnić megafanerofity, czyli drzewa, oraz nanofanerofity, czyli krzewy, wyróżnia się również epifity. Chamefity (niskopączkowe) – należą tu krzewinki o pędach zdrewniałych i trwałe rośliny zielne o pąkach umieszczonych na pędach nie wyżej niż 50 cm nad podłożem, chronionych zwykle przez pokrywę śnieżną. Hemikryptofity (naziemnopączkowe) – to przede wszystkim byliny, których pąki zimujące, umieszczone na pędach przy powierzchni gleby, chronione są przez żywe lub obumarłe liście i pokrywę śnieżną. Kryptofity (skrytopączkowe) – są to rośliny mające pąki odnawiające osadzone na ukrytych w glebie, błocie lub wodzie organach spichrzowych, np. bulwach, kłączach, rozłogach i cebulach. Rośliny wykształcające podziemne kłącza, rozłogi, bulwy lub cebule (geofity) mogą zakwitać bardzo wcześnie, przed wytworzeniem pełnego ocienienia przez drzewa. Rośliny wodne, które są całkowicie zanurzone w wodzie, reprezentują grupę hydrofitów. Rośliny wieloletnie wyrastające ponad wodę zalicza się do helofitów. Terofity – to rośliny jednoroczne przeżywające niesprzyjającą porę roku w postaci nasion. Rośliny te swą ontogenezę zamykają w jednym okresie wegetacyjnym.