WRutowate – rodzina roślin z rzędu mydleńcowców Sapindales. Obejmuje 161 rodzajów i 2085 gatunków, zamieszkujących strefy tropikalną i subtropikalną, rzadziej strefę umiarkowaną. W Polsce rosną tylko niektóre gatunki w uprawie. Największe znaczenie ekonomiczne w rodzinie ma rodzaj cytrus, którego wiele gatunków i wyhodowanych odmian to ważne rośliny owocowe, dostarczające nie tylko owoce spożywane w postaci świeżej, soków i wielu przetworów, ale także dostarczające produktów dla przemysłu perfumeryjnego i spożywczego – przypraw, konserwantów, olejków eterycznych. Roślinami przyprawowymi są przedstawiciele rodzaju ruta, żółtodrzew, Bergera koenigii. Olejki eteryczne z gatunku Boronia megastigma stosowane są w przemyśle perfumeryjnym, podobnie żywice roślin z rodzaju Amyris, które poza tym dostarczają wartościowego drewna opałowego. Szereg roślin drzewiastych cenionych jest ze względu na drewno, często wonne. Liczne rośliny z tej rodziny uprawiane są jako ozdobne, w warunkach klimatu umiarkowanego np. skimmia, ruta, parczelina, korkowiec, a w strefie międzyzwrotnikowej także: cytrusy, Boronia, Choisya, Cneorum, Correa, Diosma, Murraya, Tetradium, Toddalia, Triphasia i in.
WAcmadenia – rodzaj roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae). Obejmuje 33 gatunki występujące w południowej Afryce.
WAcradenia – rodzaj roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae). Obejmuje dwa gatunki występujące we wschodniej Australii i na Tasmanii. Acradenia frankliniae uprawiana jest jako niewielkie, ozdobne drzewo, którego walorem jest obfite kwitnienie.
WAcronychia – rodzaj roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae). Obejmuje ponad 50 gatunków występujących w Azji południowo-wschodniej oraz na wyspach Oceanii.
WAfraegle – rodzaj roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae). W zależności od ujęcia systematycznego opisywany jest jako takson obejmujący 4 gatunki lub jako takson monotypowy z jednym gatunkiem – Afraegle paniculata Engl. Są to cierniste krzewy i drzewa występujące w zachodniej Afryce. Uzyskuje się z nich jadalny olej.
WBukko brzozowe, gruszlin karbolistny, gruczlin – gatunek wiecznie zielonego krzewu dorastającego do 2 m wysokości.
WBergera koenigii – gatunek krzewu z rodziny rutowatych. Występuje w południowej Azji, na wyspie Cejlon, w Indiach.
WBukko (Agathosma) – rodzaj roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae). Obejmuje co najmniej 145 gatunków. Występują one w południowej Afryce, z największym zróżnicowaniem w południowo-zachodniej części Kraju Przylądkowego. Są to krzewy, często niewielkie i podobne do wrzosu – o niewielkich liściach. Zawierają olejki eteryczne i niektóre gatunki uprawiane są w celu pozyskania tzw. olejku bukko o działaniu moczopędnym. Do częściej uprawianych należy bukko brzozowe dostarczające nie tylko olejków o działaniu diuretycznym, ale także dodatku spożywczego o aromacie i smaku czarnej porzeczki. Roślina stosowana jest także przy leczeniu stanów zapalnych stawów.
WCytrokumkwat, citrofortunella – grupa istniejących i potencjalnych mieszańców międzyrodzajowych powstałych w wyniku skrzyżowania rodzaju kumkwat (Fortunella) i cytrus (Citrus). Rośliny te są wytrzymalsze i mniejsze niż inne cytrusy, wytwarzają małe kwaśne owoce i dobrze się sprawdzają jako rośliny ozdobne. Obecnie znany jest tylko jeden taki mieszaniec.
WCytranga – mieszaniec roślin z rodzaju cytrus. Powstał w wyniku skrzyżowania pomarańczy słodkiej i pomarańczy trójlistkowej. W wyniku krzyżówki powstaje roślina odporna na mróz, dająca owoce przypominające pomarańcze.
WCytron, cedrat – gatunek roślin wieloletnich z rodziny rutowatych. Prawdopodobnie pochodzi z podnóża Himalajów. Rozprzestrzeniony już w starożytności do Chin i Europy. Jest prawdopodobnie jednym z trzech gatunków rodzicielskich większości form uprawnych cytrusów.
WCytrus – rodzaj roślin z rodziny rutowatych. Wśród taksonomów trwają spory co do definiowania rodzaju, przy czym badania molekularne w XXI wieku wskazują raczej na potrzebę scalenia w ramach tego rodzaju kilku dawniej wyodrębnianych taksonów. Problemy w klasyfikacji rodzaju powoduje też łatwość z jaką należące tu gatunki mieszają się, zdolność do rozmnażania apomiktycznego oraz trwająca od tysięcy lat ich hodowla. Zalicza się tu co najmniej 20–25 gatunków występujących w Azji południowej, wschodniej i południowo-wschodniej, w Australii i wyspach południowo-zachodniego Pacyfiku. Gatunkiem typowym jest Citrus medica L. Owoce tych roślin zwane cytrusami uważane są za jedne z najważniejszych owoców tropikalnych i subtropikalnych. W dokumentach chińskich znajdują się dowody na ich uprawę już 2200 lat p.n.e., wiele gatunków na półkulę zachodnią trafiło dopiero w XIX i XX wieku.
WCytryna Meyera – gatunek rośliny z rodziny rutowatych (Rutaceae).
WCytryna zwyczajna Citrus limon (L.) Burm., nazywana też cytryną właściwą lub po prostu cytryną – gatunek roślin z rodziny rutowatych. Pochodzi z południowo-wschodnich Chin, lecz współcześnie nie występuje tam ani w stanie dzikim, ani nie jest tam uprawiana. Prawdopodobnie powstała w wyniku skrzyżowania limy z cytronem. Do Europy trafiła w średniowieczu.
WDyptam jesionolistny – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych. W wielu krajach, również w Polsce jest uprawiany jako roślina ozdobna.
WEwodia – rodzaj roślin należący do rodziny rutowatych. Gatunkiem typowym jest Euodia hortensis J. R. et J. G. A. Forster.
WFeronia słoniowa (Limonia acidissima L.) – gatunek drzewa z rodziny rutowatych. Jedyny gatunek z monotypowego rodzaju feronia (Limonia). Pochodzi z Azji południowej i południowo-wschodniej. Strefy mrozoodporności: 9-11.
WGrejpfrut – gatunek wiecznie zielonej rośliny z rodziny rutowatych. Grejpfruty prawdopodobnie są mieszańcem pomarańczy olbrzymiej z Archipelagu Malajskiego, z pomarańczą chińską, przy czym pomarańcze chińskie prawdopodobnie są także krzyżówkami, aczkolwiek dużo wcześniejszymi, tychże pomarańczy olbrzymich z mandarynkami. Grejpfruty sprowadzone zostały i zadomowione na wyspie Barbados w XVII w. przez kapitana Jamesa Shaddocka. Rejon Morza Karaibskiego stał się głównym obszarem ich uprawy. Obecnie roślina uprawiana jest w wielu krajach strefy podzwrotnikowej. Daje plon 300 ton z hektara.
WKalamondin – sztucznie otrzymany mieszaniec kwaśnej mandarynki z kumkwatem japońskim. Znany jest pod różnymi nazwami: kalamondynka, kwaśna pomarańcza, pomarańcza kalamondin, albo pomarańcza panamska. Na wyspach Pacyfiku nazywany jest calamansi. Wyhodowany został w południowo-wschodniej Azji.
WKazimira – rodzaj roślin należący do rodziny rutowatych. Obejmuje 10 gatunków. Rosną one w południowej części Ameryki Północnej, od Teksasu na północy po Kostarykę na południu. Występują zwykle na terenach wyżej położonych.
WKazimira jadalna, kazimierka jadalna – gatunek rośliny z rodziny rutowatych. Pochodzi z Meksyku, Kostaryki, Gwatemali i Hondurasu, jest też uprawiany w innych rejonach o ciepłym klimacie.
WKleiszcze, niedan (Aegle) – rodzaj roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae). Obejmuje 3 gatunki występujące w Azji południowo-wschodniej. Są to cierniste drzewa. Gatunek A. marmelos jest świętym drzewem w Hinduizmie o różnorakich zastosowaniach. Dostarcza wartościowego surowca drzewnego, z niedojrzałych owoców wytwarza się żółty barwnik, a z dojrzałych napoje, kwiaty służą do aromatyzowania wody, z kory pozyskuje się kauczuk.
WKleiszcze smakowite, syn. klejowiec jadalny – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych. Pochodzi z Półwyspu Indyjskiego i Indochin, jest uprawiany również w innych rejonach.
WKorkowiec – rodzaj drzew z rodziny rutowatych. W obrębie rodzaju wymieniano różną liczbę gatunków, ale po rewizji taksonomicznej ustalono ich liczbę na dwa. Rośliny te występują we wschodniej Azji od Wietnamu na południu, poprzez Chiny, Koreę, Japonię po Kraj Chabarowski na Rosyjskim Dalekim Wschodzie. Jako rośliny ozdobne zostały rozprzestrzenione w strefie umiarkowanej od ok. połowy XIX wieku, w wielu miejscach rozprzestrzeniając się jako rośliny introdukowane, w tym także inwazyjne (np. w Nowym Jorku, czy w południowo-wschodniej Europie. W przeszłości rodzaj był szerzej rozprzestrzeniony – jego skamieniałości znane są z wczesnego oligocenu z Ameryki Północnej, a od środkowego po pliocen z Europy. Drzewa te rosną w różnych lasach liściastych, w przypadku P. chinense także mieszanych, górskich i w niższych położeniach, P. amurense często w dolinach rzek.
WKorkowiec amurski – gatunek drzewa z rodziny rutowatych, pochodzący z wschodniej Rosji, północnych Chin, Korei, Mandżurii i Japonii. Jest uprawiany w wielu krajach Azji, Ameryki Północnej i Europy, również w Polsce.
WKumkwat Fortunella Swingle – rodzaj małego drzewa lub krzewu należący do rodziny rutowatych. Wywodzi się z Chin. Należy do niego 6 gatunków. Gatunkiem typowym jest Fortunella margarita (Loureiro) Swingle. Do Europy zostały one sprowadzone przez szkockiego zbieracza roślin Roberta Fortune'a (1813-1880). Kwiaty białe i pachnące, owoce małe, barwy pomarańczowej, pokryte cienką skórką.
WLeionema – rodzaj roślin z rodziny rutowatych. Obejmuje 22 gatunki występujące we wschodniej Australii (od Queensland po Tasmanię i Australię Południową oraz Nową Zelandię. Rodzaj opisany został w 1998 roku.
WLima, limona, limonka, limetka, limeta kwaśna – gatunek rośliny należącej do rodziny rutowatych. Przypuszczalnie pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej, powszechnie uprawiana w regionach tropikalnych i subtropikalnych. Najwięksi producenci: Indie, Meksyk, Argentyna, Brazylia.
WMandarynka – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny rutowatych (Rutaceae). Prawdopodobnie pochodzi z Azji Południowej, jest uprawiana w wielu rejonach świata o klimacie tropikalnym i subtropikalnym.
WMandarynka Satsuma, także pomarańcza Satsuma – gatunek drzewa z rodzaju cytrusów, w zależności od ujęcia systematycznego uważany za odrębny gatunek lub grupę odmian mandarynki. Owoce tych roślin są pozbawione nasion i łatwo się obierają. Rośliny pochodzą z Japonii.
WPapeda – gatunek rośliny z rodziny rutowatych (Ruteceae). Pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej. Owoce nazywane bywają potocznie „limonkami kaffir”, a liście – „liśćmi kaffiru”.
WParczelina – rodzaj roślin z rodziny rutowatych. Obejmuje kilka gatunków roślin występujących w Ameryce Północnej i Meksyku. Gatunkiem typowym jest Ptelea trifoliata L..
WParczelina trójlistkowa – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny rutowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej. Jest uprawiany w wielu krajach świata o klimacie umiarkowanym.
WPomarańcza – nazwa, jaką określa się niektóre gatunki roślin należące do rodzaju cytrus, zwykle o pomarańczowej skórce i włóknistym miąższu. Jest to nazwa tylko zwyczajowa, nie stanowi ona odrębnej jednostki taksonomicznej. Gatunki pomarańczy pochodzą z Chin i wschodniej Azji.
WPomarańcza bergamota – gatunek rośliny z rodziny rutowatych. Jej ojczyzna jest nieznana, przypuszcza się, że pochodzi z Indii. Uprawiana jest głównie we Włoszech.
WPomarańcza chińska, pomarańcza słodka – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny rutowatych. Pochodzenie nie jest znane, przypuszczalnie pochodzi z Chin.
WPomarańcza gorzka, pomarańcza kwaśna – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny rutowatych. Pochodzi z południowo-wschodniej Azji.
WPomarańcza olbrzymia, pomelo, pompela, szadok Citrus maxima Merr – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny rutowatych.
WPoncyria trójlistkowa, pomarańcza trójlistkowa – gatunek rośliny cytrusowej z rodziny rutowatych, występująca w Chinach.
WRuta – rodzaj roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae). Obejmuje ok. 8–11 gatunków występujących głównie w basenie Morza Śródziemnego – w południowej Europie i północnej Afryce oraz na suchych obszarach Azji. Na Wyspach Kanaryjskich rosną trzy gatunki półkrzewów z tego rodzaju. Niegdyś do rodzaju tego zaliczano dziesiątki gatunków z podrodzaju Haplophyllum, współcześnie wyodrębniane jako osobny rodzaj Haplophyllum A. Juss. Ruta zwyczajna jest znaną i popularną od starożytności rośliną zielarską, wykorzystywaną jako przyprawa i roślina lecznicza. Na południu Europy uprawiana jest także Ruta chalepensis
WRuta chalepensiss L. – gatunek rośliny z rodziny rutowatych (Rutaceae). Rośnie dziko w obszarze śródziemnomorskim: w Afryce Północnej, Europie Południowej i Azji Zachodniej. Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się w Etiopii, Somalii i Jemenie
WRuta zwyczajna – gatunek rośliny z rodziny rutowatych (Rutaceae).
WSkimmia (Skimmia) – rodzaj roślin z rodziny rutowatych. Obejmuje kilka gatunków krzewów występujących w cieplejszych regionach Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Gatunkiem typowym jest Skimmia japonica Thunb.. Nazwa botaniczna – skimmia – jest zlatynizowaną wersją japońskiego słowa Shikimi będącego nazwą anyżu.
WSkimmia japońska – gatunek rośliny z rodziny rutowatych. Jest gatunkiem typowym rodzaju skimmia. Występuje naturalnie w Japonii, Korei w Chinach i na Tajwanie.
WSkimmia Reevesa – gatunek rośliny z rodziny rutowatych. Występuje naturalnie w Chinach, na Tajwanie i Filipinach.
WSudachi – gatunek rośliny należącej do rodziny rutowatych. Przypuszczalnie krzyżówka Citrus ichagensis i Citrus reticulata var. austere.
WTangelo, tangerynka – mieszaniec mandarynki i grejpfruta. Może być uprawiane tylko w rejonach o ciepłym klimacie.
WEwodia hupejska, ewodia koreańska, ewodia Daniella – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych. Pochodzi z Azji (Mandżuria). W Polsce bywa uprawiany jako roślina ozdobna, znajduje się też w kolekcji niektórych ogrodów botanicznych.
WYuzu – niewielkie drzewo lub krzew należący do rodziny rutowatych. Pochodzi z Chin, został sprowadzony do Japonii i Korei w okresie dynastii Tang. Obecnie bardziej popularny w tych krajach niż w swojej ojczyźnie. Uwaga: we współczesnym języku chińskim termin 柚子 yòuzi odnosi się do pomelo, podczas gdy yuzu określa się jako 香橙 xiāngchéng.