WMarzanowate (Rubiaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych należąca do rzędu goryczkowców. Liczy ponad 13,1 tys. gatunków z 611 rodzajów, rosnących głównie w obszarach tropikalnych i subtropikalnych. Największe zróżnicowanie na Madagaskarze i w Andach. W Polsce występują przedstawiciele czterech rodzajów: marzanka (Asperula), przytulia (Galium), przytulinka (Cruciata) i rolnica (Sherardia). Do najważniejszych roślin użytkowych z tej rodziny należy szereg gatunków kawowca (Coffea). Liczni przedstawiciele zawierają silnie działające alkaloidy i znajdują zastosowanie jako rośliny lecznicze. Przykładem jest chinowiec lekarski, którego kora jest surowcem do otrzymywania chininy. Inne rośliny użytkowe i ozdobne z tej rodziny to m.in. przedstawiciele rodzajów: ipekakuana (Cephaelis), gardenia (Gardenia), iksora (Ixora), Morinda, Psychotria, marzana (Rubia), czepota (Uncaria).
WAdina – rodzaj roślin z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Obejmuje 3 gatunki występujące we wschodniej Azji.
WCatesbaea spinosa – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych. Występowanie: endemicznie Kuba i Bahamy. W uprawie na niektórych wyspach karaibskich i Bahamach. Preferuje suche, piaszczyste stanowiska nadmorskie.
WChinowiec, drzewo chinowe – rodzaj roślin z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Obejmuje ponad 40 – 60 tropikalnych gatunków, występujących w stanie dzikim w Andach. Niektóre gatunki obecnie są uprawiane w strefie międzyzwrotnikowej, m.in. na wyspach: Cejlon, Jawa, Jamajka, a także w Indiach, Australii, Nowej Gwinei i Afryce.
WCinchonoideae – podrodzina w obrębie rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Obejmuje ok. 1,5 tys. gatunków występujących głównie w strefie równikowej, zwłaszcza na kontynentach amerykańskich.
WCzepota gambir – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych. Rodzimy obszar występowania to Malezja i Indonezja, ale uprawiana jest również w wielu innych krajach o odpowiednim klimacie.
WCzepota puszysta, zwana też zwyczajowo vilcacora i kocim pazurem – gatunek pnącza należący do rodziny marzanowatych. Pochodzi z północnej i zachodniej części Ameryki Południowej, Środkowej i Karaibów.
WGardenia – rodzaj roślin z rodziny marzanowatych. Należy do niego około 200 gatunków pochodzących głównie z tropikalnych obszarów Azji i południowej Afryki. Nazwa pochodzi od nazwiska przyrodnika Alexandra Gardena (1730-1791) i została nadana przez Karola Linneusza.
WGardenia jaśminowata – gatunek ozdobnego, niewielkiego, wiecznie zielonego krzewu z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Pochodzi z lasów laurolistnych Chin, Japonii, Wietnamu i Tajwanu. Nazwa rodzajowa upamiętnia Aleksandra Gardena – botanika z Charleston w stanie Karolina (USA), żyjącego w XVII wieku.
WGardenia tahitańska – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych. Występuje na wyspach południowego Pacyfiku. Narodowy kwiat Tahiti, gdzie znany jest jako tiare tahiti. Kwiat gardenii stanowi godło zarówno Tahiti, jak i Wysp Cooka, znajduje się także w logo tahitańskich linii lotniczych Air Tahiti Nui. Pierwszy opis botaniczny tego gatunku sporządził Georg Forster, przyrodnik biorący udział w drugiej wyprawie Jamesa Cooka. Roślina znajduje zastosowanie ze względu na swe walory ozdobne, jak i kosmetyczne.
WGuzikowiec zachodni – krzew należący do rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Występuje w Ameryce Północnej i Wschodniej, w USA, Kanadzie i Meksyku.
WIksora (Ixora) – rodzaj roślin należących do rodziny marzanowatych. Należy do niego około 400 gatunków. Gatunkiem typowym jest Ixora coccinea L.
WIksora szkarłatna – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Pochodzi z Indii, jest uprawiany w wielu krajach świata jako roślina ozdobna. Nazwa polska jest spolszczeniem i tłumaczeniem nazwy łacińskiej.
WIpekakuana prawdziwa, zwana też wymiotnicą prawdziwą – gatunek wiecznie zielonego półkrzewu należący do rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Występuje w stanie dzikim w Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej.
WIxoroideae – podrodzina w obrębie rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Obejmuje ok. 1,5 tys. gatunków występujących głównie w strefie równikowej, zwłaszcza na kontynentach amerykańskich.
WKadamba – gatunek drzewa z rodziny marzanowatych. Powszechnie występuje na Subkontynencie Indyjskim, rośnie również w Azji Południowo-Wschodniej i południowej części Chin.
WKawa arabska – gatunek roślin z rodziny marzanowatych, zwany też kawowym drzewem lub kawowym krzewem. Pochodzi z Etiopii, Mozambiku i obszaru Wielkich Jezior afrykańskich.
WKawa kongijska, robusta – gatunek kawy wywodzący się z Afryki, ale uprawiany również w innych regionach świata o ciepłym klimacie.
WKawa liberyjska – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych. Pochodzi z terenów Afryki. Jest uprawiany w Afryce, na Cejlonie, na Jawie, Madagaskarze.
WKawowiec, kawa – rodzaj wiecznie zielonych krzewów i drzew z rodziny marzanowatych. Obejmuje 104 gatunki. W większości pochodzą one z terenu Afryki, niektóre tylko z Azji. Niektóre z nich są uprawiane.
WKozłówka długoszyjkowa – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju kozłówka z rodziny marzanowatych. Ta najbliżej spokrewniona z rozpowszechnioną rolnicą pospolitą roślina ma reliktowy, niewielki zasięg w rejonie Kaukazu oraz w północnym Iranie. Rośnie tam w lasach liściastych. Nazwa naukowa rodzaju Phuopsis pochodzi od podobieństwa gatunku do Valeriana phu. Roślina rozpowszechniona została w uprawie jako ozdobna. Zalecana jest do ogrodów skalnych i na rabaty bylinowe.
WLista gatunków z rodzaju Palicourea – lista gatunków rodzaju roślin należącego do rodziny marzanowatych. Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 339 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejnych 6 taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych).
WMarzana barwierska, m. farbiarska – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). W zależności od regionu Polski, marzana barwierska znana jest pod wieloma oryginalnymi nazwami: barwica, brocz, czerwone korzenie, czerwony gryk, knap, krap, marzanka, marzann, marzawu, marzanna, marzka, reta.
WMarzanka – rodzaj roślin należący do rodziny marzanowatych. Należy do niego około 200 gatunków. Występują one od północnej Afryki i Europy, poprzez Azję Środkową i południowo-zachodnią po Australię i Nową Zelandię, z największym zróżnicowaniem we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i w południowo-zachodniej Azji. Do polskiej flory należą dwa gatunki rodzime: marzanka barwierska i marzanka pagórkowa, kilka innych gatunków jest uprawianych i niektóre przejściowo dziczeją. Część przedstawicieli tego rodzaju jest uprawiana jako rośliny ozdobne, zwłaszcza w ogrodach skalnych.
WMarzanka barwierska – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych.
WMarzanka pagórkowa – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych.
WMorinda – rodzaj roślin należących do rodziny marzanowatych. Należy do niego kilka gatunków.
WMorwa indyjska (noni) – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych. Pochodzi z Azji i Australii, ale została szeroko rozprzestrzeniona, głównie w strefie międzyzwrotnikowej. Jest tradycyjną rośliną leczniczą na Polinezji. Wykorzystywana jest jako lecznicza i barwierska.
WPrzytulia – rodzaj roślin z rodziny marzanowatych. Należy do niego ponad 600 gatunków. Rośliny szeroko rozprzestrzenione na świecie, zwłaszcza w strefie zwrotnikowej i umiarkowanej, ale też arktycznej, w tropikach występują głównie na obszarach górskich. 145 gatunków występuje w Europie, 100 w Turcji. W Polsce 21 gatunków z tego rodzaju występuje jako taksony rodzime, trzy dalsze są zadomowionymi antropofitami, kilka przejściowo dziczeje.
WPrzytulia bagienna – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. Jest pospolity na całym obszarze Polski.
WPrzytulia błotna – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. W Polsce jest pospolity.
WPrzytulia czepna – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. Ogólnoświatowy chwast. W Polsce występuje pospolicie na całym terenie.
WPrzytulia hercyńska – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny marzanowatych. Jako gatunek rodzimy rośnie w Europie i na Azorach. Ponadto został zawleczony do Ameryki Północnej. W Polsce występuje w Karkonoszach i na Pomorzu.
WPrzytulia krakowska – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych.
WPrzytulia lepczyca – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny marzanowatych. Występuje w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej sięgając po Kaukaz i Azję Mniejszą. W Polsce południowo-wschodniej i południowej gatunek rozpowszechniony, zanika jednak w kierunku zachodnim i ku północy stając się rzadki na Dolnym Śląsku, w Wielkopolsce i na Mazurach, a dalej na zachód i północ rośnie tylko zawlekany. Występuje na brzegach wód, w wilgotnych zaroślach i w lasach łęgowych.
WPrzytulia leśna – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny marzanowatych. W Polsce osiąga wschodnią granicę zasięgu, występuje w zachodniej połowie kraju.
WPrzytulia okrągłolistna – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. Występuje w południowej i środkowej Europie, na Kaukazie, w Azji Mniejszej oraz w Afryce. W Polsce gatunek występuje w rozproszeniu w południowej i centralnej części kraju; w górach sięga po regiel dolny. W Karpatach jest pospolity, ale rzadki w Bieszczadach. Gatunek osiąga w Polsce północną granicę zasięgu.
WPrzytulia pospolita – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny marzanowatych. Znana też jako przytulia zwyczajna, przytulia łąkowa. Prawdopodobnie jest kenofitem, gatunkiem zawleczonym i zwykle nie jest odróżniany od przytulii białej. Występuje w Europie, Afryce Północnej, na Kaukazie i Zachodniej Syberii, rozprzestrzenie się też gdzieniegdzie w innych rejonach.
WPrzytulia północna – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny marzanowatych (Rubiaceae). W Polsce jest pospolity. Najłatwiejsza do rozpoznania spośród występujących w Polsce przytulii.
WPrzytulia stepowa – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych.
WPrzytulia szorstkoowockowa, przytulia drobna – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych.
WPrzytulia trójdzielna – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. Występuje w Ameryce Północnej, Azji. W Polsce gatunek rzadki, prawdopodobnie tylko zawlekany. Spotykany nad jeziorem Kisajno koło Giżycka.
WPrzytulia trójrożna – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. Występuje w Azji i Europie. Rozprzestrzenia się również na innych obszarach o klimacie umiarkowanym. W Polsce występuje tylko czasami na południu, jako gatunek zawlekany.
WPrzytulia właściwa – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny marzanowatych. Znany też jako przytulia żółta. Jest szeroko rozprzestrzeniony w Europie, Azji i Afryce Północnej. W Polsce jest pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich.
WPrzytulia wonna, marzanka wonna – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny marzanowatych. Występuje w Europie i Azji, na obszarach o klimacie suboceanicznym. Rozprzestrzenia się także w innych rejonach świata o klimacie umiarkowanym. W Polsce jest dość pospolita na całym niżu.
WPrzytulinka, przytulia, krucjata – rodzaj roślin z rodziny marzanowatych. Obejmuje 10 gatunków.
WPrzytulinka krzyżowa, przytulia krzyżowa – gatunek roślin z rodziny marzanowatych. W Polsce występuje głównie w południowej i wschodniej części kraju.
WPrzytulinka wiosenna, przytulia wiosenna, krucjata wiosenna – gatunek roślin z rodziny marzanowatych.
WPsychotria viridis znana też jako chacruna – gatunek krzewu z rodziny marzanowatych. W Polsce znajduje się na liście środków zakazanych w grupie I-N obok środków takich jak heroina.
WRolnica pospolita, r. polna – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju rolnica z rodziny marzanowatych. Występuje niemal w całej Europie, w regionie Kaukazu, w Azji Mniejszej i na Bliskim Wschodzie, sięgając po Iran. Poza tym gatunek zawleczony na inne kontynenty. W Polsce gatunek rozpowszechniony w południowej części kraju na obszarach podgórskich i na wyżynach oraz na Dolnym Śląsku, poza tym bardzo rzadko, ma nieliczne, rozproszone stanowiska w całym kraju. W Polsce ma status archeofita.
WRubioideae – podrodzina w obrębie rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Obejmuje ok. 7,6 tys. gatunków występujących na całym świecie poza obszarami polarnymi. Należą tu drzewa, krzewy, pnącza, ale dominują rośliny zielne. W odróżnieniu od pozostałych dwóch podrodzin marzanowatych, w tym wypadku w komórkach niemal wszystkich przedstawicieli obecne są rafidy.
WUrophyllum – rodzaj roślin z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Obejmuje od 119 do ok. 150 gatunków. Rośliny te występują w południowej Azji.