
Teleskop kosmiczny – teleskop wyniesiony w przestrzeń kosmiczną w celu zwiększenia precyzji lub umożliwienia obserwacji w zakresie widma promieniowania zatrzymywanego przez atmosferę Ziemi. Ze względu na umiejscowienie można teleskopy te podzielić na:orbitalne, słoneczne - krążące wokół Słońca, w punkcie Lagrange’a - krążące wokół Słońca z taką samą prędkością kątową jak Ziemia, na powierzchni niewielkiego ciała niebieskiego pozbawionego atmosfery, np. Księżyca.

Astron – radziecki teleskop kosmiczny przeznaczony do obserwacji obiektów kosmicznych w zakresie promieniowania ultrafioletowego, rentgenowskiego oraz innych rodzajów promieniowania, wystrzelony w przestrzeń kosmiczną na pokładzie rakiety Proton K 23 marca 1983 roku. Zadaniem satelity było m.in. badanie i obserwacja procesów narodzin i śmierci gwiazd. Urządzenie zostało zaprojektowane przy współudziale naukowców z Krymskiego Obserwatorium Astrofizycznego, a także Marsylskiego Obserwatorium Astronomicznego i Stowarzyszenia naukowego im. Ławoczkina, było oparte w głównej mierze o projekty sond kosmicznych Wenera. Z próbnika międzyplanetarnego Wenera usunięto antenę łączności dalekosiężnej, silnik korekcyjny i zbiorniki paliwa, a w zamian zainstalowano butle ze sprężonym powietrzem do kierowania aparaturą obserwacyjną. Posiadał też aparaturę umożliwiającą wykrywanie ciężkich pierwiastków, między innymi rtęci i platyny, a również pierwiastków promieniotwórczych, co ma duże znaczenie dla zrozumienia mechanizmu przemieszczania się materii w gwiazdach i zachodzących tam procesów. Satelita zarejestrował występowanie w atmosferze niektórych gwiazd znacznej ilości ołowiu (gwiazda Kappa Cancri w gwiazdozbiorze Raka wykazała w swojej atmosferze około 100 razy więcej ołowiu niż Słońce. Astron stwierdził, że gwiazda Ro Leonis z gwiazdozbioru Lwa wysyła stale ze swego wnętrza strumień rozżarzonej materii z prędkością 500 km/s.

Astronomische Nederlandse Satelliet (ANS) – pierwszy holenderski sztuczny satelita, wystrzelony w 1974; satelita naukowy do obserwacji astronomicznych w zakresie promieniowania ultrafioletowego i rentgenowskiego.

Advanced Technology Large-Aperture Space Telescope (ATLAST) – projektowany teleskop kosmiczny o aperturze od 8 do 16,8 metra w zależności od koncepcji, która zostanie ostatecznie przyjęta. Propozycję budowy tego urządzenia przedstawił Space Telescope Science Institute, centrum operacji naukowych Kosmicznego Teleskopu Hubble’a (HST). ATLAST byłby prawdziwym następcą teleskopu Hubble’a, mającym możliwość uzyskiwania obrazów i danych spektroskopowych w zakresie ultrafioletu, światła widzialnego i podczerwieni, ale o znacznie lepszej rozdzielczości niż HST lub budowany Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST). Podobnie jak JWST, ATLAST ma być umieszczony w punkcie L2 układu Ziemia-Słońce.

Cosmic Background Explorer – pierwszy sztuczny satelita zbudowany specjalnie do badań kosmologicznych. Został wystrzelony przez NASA 18 listopada 1989 roku. Wyposażono go w przyrząd do wyszukiwania nieregularności mikrofalowego promieniowania tła.

Teleskop kosmiczny Comptona – teleskop kosmiczny wyniesiony na orbitę 5 kwietnia 1991 na pokładzie promu Atlantis w misji STS-37. Teleskop prowadził obserwacje w zakresie promieniowania gamma. Nosił imię Arthura Comptona, amerykańskiego fizyka, który odkrył nazwany jego imieniem efekt, polegający na rozpraszaniu promieniowania gamma na swobodnych lub słabo związanych w atomach elektronach.

COROT – wspólna misja francuskiej agencji kosmicznej CNES i Europejskiej Agencji Kosmicznej. Jej głównym celem było poszukiwanie planet pozasłonecznych znacznie większych od Ziemi, choć już nie gazowych gigantów, znajdujących się w małych odległościach od gwiazdy. Dodatkowo asterosejsmolodzy używali instrumentu do obserwowania oscylacji gwiazd o charakterze akustycznym.

EUVE – amerykański satelita badawczy wyniesiony na orbitę okołoziemską 7 czerwca 1992 roku w ramach programu Explorer. Przeznaczony został do obserwacji świecenia sfery niebieskiej oraz pojedynczych obiektów kosmicznych w skrajnym ultrafiolecie. Wyniesiony na orbitę z Przylądka Canaveral przez rakietę Delta II.

GLAST – kosmiczne obserwatorium promieniowania gamma, będące wspólnym przedsięwzięciem NASA, Departamentu Energii USA oraz agencji rządowych z Francji, Niemiec, Włoch, Japonii i Szwecji. Od 26 sierpnia 2008 oficjalną nazwą tego satelity jest Fermi GST, na cześć włoskiego fizyka Enrico Fermiego.

Galaxy Evolution Explorer (GALEX) – teleskop kosmiczny amerykańskiej agencji NASA przeznaczony do obserwacji kosmosu w zakresie promieniowania ultrafioletowego.

Granat – międzynarodowe obserwatorium astrofizyczne, skonstruowane w ZSRR we współpracy z Danią, Francją i Bułgarią. Granat został wystrzelony 1 grudnia 1989 roku na pokładzie radzieckiej rakiety Proton z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie. Satelita działał prawie 9 lat, a transmisja danych została zakończona w listopadzie 1998 roku. Spłonął w atmosferze ziemskiej 25 maja 1999.

Infrared Astronomical Satellite (IRAS) – pierwszy sztuczny satelita zbudowany specjalnie do badań promieniowania podczerwonego. Była to wspólna misja amerykańskiej agencji NASA, Wielkiej Brytanii i Holandii.

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba – budowany obecnie teleskop kosmiczny do obserwacji w podczerwieni. Ma być następcą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Projekt nadzorowany i w znacznej części finansowany przez NASA powstaje we współpracy z ESA oraz CSA. Został nazwany na cześć Jamesa Webba, drugiego administratora NASA.

Koło reakcyjne – typ koła zamachowego wykorzystywany dla zachowania ustalonej orientacji w przestrzeni, jako żyroskop. Koło reakcyjne działa na zasadzie zachowania momentu pędu.

Kosmiczne Obserwatorium Herschela (ang. Herschel Space Observatory), w skrócie nazywane Herschel – teleskop Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) przeznaczony do prowadzenia obserwacji astronomicznych w zakresie dalekiej podczerwieni i fal submilimetrowych. Obserwatorium zostało wyniesione 14 maja 2009 roku, wspólnie z satelitą Planck, na orbitę wokół punktu L2 układu Ziemia–Słońce, znajdującego się w odległości około 1,5 mln km od Ziemi. Obserwacje astronomiczne były prowadzone do 29 kwietnia 2013. Łączność z satelitą została zakończona 17 czerwca 2013.

Long Range Reconnaissance Imager – teleskop na pokładzie statku kosmicznego New Horizons do wykonywania zdjęć w wysokiej rozdzielczości. Podczas przelotu obok Jowisza, LORRI sfotografował gazowego olbrzyma oraz i jego księżyce, a następnie wykonał zdjęcia Plutona i jego księżyców. LORRI jest teleskopem zwierciadlanym Ritcheya-Chrétiena. Średnica zwierciadła głównego wynosi 20,8 cm. Zdjęcia są robione za pomocą matrycy CCD przechwytującej dane o rozdzielczości 1024 × 1024 pikseli. Jest teleskopowym obrazem panchromatycznym umieszczonym na pokładzie New Horizons i jest jednym z siedmiu głównych instrumentów naukowych tej sondy. Nie ma żadnych ruchomych części, zatem nakierowywanie teleskopu na konkretny obiekt następuje przez zmianę pozycji całej sondy. Ma wąskie pole widzenia, poniżej 1/3 stopnia.
Michajło Łomonosow – teleskop kosmiczny użytkowany przez Moskiewski Uniwersytet Państwowy, zbudowany przez moskiewską firmę WNIIEM, wykorzystywany do obserwacji rozbłysków promieniowania gamma oraz wysokoenergetycznego promieniowania kosmicznego. Teleskop ten jest jednym z czterech satelitów, wystrzelonych 28 kwietnia 2016 z kosmodromu Wostocznyj w obwodzie amurskim na wschodniej części Syberii. Nazwa satelity wywodzi się od rosyjskiego fizyka i chemika Michaiła Łomonosowa.

OAO 1 – amerykański teleskop kosmiczny należący do serii OAO. Pierwsze z trzech obserwatoriów kosmicznych tego typu, które znalazło się na orbicie. Z powodu awarii systemu zasilania w energię nie rozpoczął obserwacji astronomicznych.

Planck – misja satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), przeznaczonego do wykonania pomiarów anizotropii kosmicznego mikrofalowego promieniowania tła z wysoką zdolnością rozdzielczą. Satelita został wyniesiony, wspólnie z obserwatorium Herschela, przez rakietę nośną Ariane 5 ECA na orbitę wokół punktu L2 układu Ziemia – Słońce, znajdującego się w odległości około 1,5 mln km od Ziemi.
RadioAstron albo Spektr-R – rosyjski radioteleskop kosmiczny, wprowadzony na orbitę 18 lipca 2011. Ma średnicę anteny 10 m oraz masę 3295 kg. Znajduje się na orbicie okołoziemskiej z perycentrum 10 000 km i apocentrum 390 000 km.

Small Astronomy Satellite 2 – sztuczny satelita NASA należący do programu Explorer, drugi z serii małych satelitów do badań astronomicznych. Statek dostarczył pierwszych szczegółowych informacji o niebie w zakresie gamma. W trakcie trwającej około pół roku misji naukowej zbadano ok. 55% nieba, w tym większość płaszczyzny dysku Galaktyki.

Space Interferometry Mission (SIM) – anulowana misja kosmiczna agencji NASA, której celem miały być pomiary astrometryczne o dużej dokładności, w szczególności wykrywanie egzoplanet o wielkości Ziemi.

Kosmiczny Teleskop Spitzera – należący do NASA teleskop kosmiczny, przeznaczony do obserwacji kosmosu w zakresie promieniowania podczerwonego.

Suzaku – japoński teleskop kosmiczny używany do obserwacji z dziedziny astronomii rentgenowskiej, powstały w celu zastąpienia utraconego w 2000 roku teleskopu Astro-E. Wystrzelony w 2005 rakietą M-5-6 stał się piątym japońskim teleskopem rentgenowskim na orbicie okołoziemskiej. Nazwa teleskopu pochodzi od mitycznego chińskiego ptaka.

Swift – pierwsze satelitarne wielozakresowe orbitalne obserwatorium przeznaczone do badań rozbłysków promieniowania gamma. Kosmiczne obserwatorium Swift zostało wyniesione na niską okołoziemską orbitę rakietą Delta II 7320 w dniu 20 listopada 2004 przez NASA z kosmodromu na przylądku Cape Canaveral.

Terrestrial Planet Finder – anulowany projekt urządzenia zdolnego do wykrywania planet pozasłonecznych wielkością zbliżonych do Ziemi.

TRACE – teleskop kosmiczny NASA służący do badania związku pomiędzy polem magnetycznym Słońca a strukturami plazmy, na podstawie zdjęć wysokiej rozdzielczości i obserwacji fotosfery oraz obszarów przejściowych do korony słonecznej. Misja odbyła się w ramach programu Small Explorer (SMEX), stanowiącego część programu Explorer.

Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) – teleskop kosmiczny agencji NASA, zaprojektowany w celu wyszukiwania planet pozasłonecznych metodą tranzytu. Należy do Programu Explorer, jest następcą teleskopu Keplera. Projekt realizowany przez Massachusetts Institute of Technology przy wsparciu finansowym od Google. TESS jest jednym z projektów, obok NICER, wyselekcjonowanych spośród 22 propozycji projektowych zgłoszonych do realizacji w 2011 roku.

Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE) – pracujący w zakresie podczerwieni teleskop kosmiczny należący do NASA, który został wyniesiony w kosmos 14 grudnia 2009 roku.