Komisariat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście GdańskuW
Komisariat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku

Komisariat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku – urząd powołany do wykonywania uprawnień Polski wobec Gdańska zagwarantowanych traktatem wersalskim i innymi umowami międzynarodowymi, istniejący w latach 1920-1939. Na czele Komisariatu stał Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku.

Konstytucja Wolnego Miasta GdańskaW
Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska

Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska – akt prawny z 17 listopada 1920 regulujący ustrój polityczny i społeczno–ekonomiczny Wolnego Miasta Gdańska, w tym określający podstawowe prawa i obowiązki obywatelskie.

Podział administracyjny Wolnego Miasta GdańskaW
Podział administracyjny Wolnego Miasta Gdańska

Wolne Miasto Gdańsk, zgodnie z art. 67 i 68 Konstytucji WMG, dzieliło się na powiaty miejskie, wiejskie (Landkreise) i gminy (Gemeinden). Powiatów było 5, a gmin 267. Utworzono je z przyłączonych w całości lub w większości dawnych powiatów pruskich: Danziger Höhe i Danziger Niederung, a także niewielkich fragmentów powiatów: Berent (kościerskiego), Dirschau (tczewskiego), Elbing (elbląskiego), Karthaus (kartuskiego), Marienburg (malborskiego) i Neustadt (wejherowskiego).

Rezydentura Polski w GdańskuW
Rezydentura Polski w Gdańsku

Rezydentura Polska w Gdańsku – przedstawicielstwo władz Polski funkcjonujące, z przerwami, w latach 1524–1939.

Senat Wolnego Miasta GdańskaW
Senat Wolnego Miasta Gdańska

Senat – nazwa, jaką zgodnie z konstytucją Wolnego Miasta Gdańska nosił najwyższy organ zarządzający i wykonawczy Wolnego Miasta Gdańska w latach 1920–1939. Był to odpowiednik rządu, a „senatem” nazwano go przez analogię do podobnych instytucji wolnych miast hanzeatyckich: Hamburga, Bremy i Lubeki. Nazwa ta nawiązywała zarazem do historycznego określenia rady miejskiej Gdańska w języku łacińskim jako senatus gedanensis oraz do senatu Wolnego Miasta Gdańska z lat 1807–1813.

VolkstagW
Volkstag

Volkstag – parlament Wolnego Miasta Gdańska. Składał się początkowo ze 120, a następnie z 72 posłów wybieranych w pięcioprzymiotnikowych wyborach na okres 4 lat. Czynne prawo wyborcze przysługiwało obywatelom, którzy ukończyli 20 lat, bierne – 25 lat. Cechą szczególną Volkstagu było to, że obradował jako organ ciągły, a nie jak inne parlamenty w określonych zamykanych sesjach. Członkowie Volkstagu wybierali Senat, sprawujący władzę wykonawczą.

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1920 rokuW
Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1920 roku

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1920 roku – pierwsze wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku, przeprowadzone 16 maja 1920 roku do parlamentu noszącego nazwę Verfassungsgebende Versammlung, składającego się ze 120 posłów. Odbyły się jeszcze przed formalnym utworzeniem Wolnego Miasta Gdańska. Wolne Miasto Gdańsk zostało utworzone 15 listopada 1920 roku. Wybrane w wyborach Zgromadzenie Konstytucyjne przekształciło się 6 grudnia 1920 roku w Volkstag, kadencja trwała do 17 listopada 1923.

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1923 rokuW
Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1923 roku

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1923 roku – drugie w historii Wolnego Miasta Gdańska wybory do parlamentu – Volkstagu, składającego się ze 120 posłów, przeprowadzone 18 listopada 1923 roku. W ich wyniku większość zachowała Niemiecka Narodowa Partia Ludowa, jednak druga, Socjaldemokratyczna Partia Niemiec zwiększyła liczbę swoich mandatów z 21 do 30. Kadencja trwała od 1 stycznia 1924 roku do 3 grudnia 1927 roku.

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1927 rokuW
Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1927 roku

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1927 roku – trzecie w historii Wolnego Miasta Gdańska wybory do parlamentu – Volkstagu, składającego się ze 120 posłów, przeprowadzone 13 listopada 1927 roku. W ich wyniku większość mandatów zdobyła Socjaldemokratyczna Partia Niemiec. Kadencja trwała od 1 stycznia 1928 roku do 15 listopada 1930 roku.

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1930 rokuW
Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1930 roku

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1930 roku – czwarte w historii Wolnego Miasta Gdańska wybory do parlamentu – Volkstagu, przeprowadzone 16 listopada 1930 roku.

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1933 rokuW
Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1933 roku

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1933 roku – zostały przeprowadzone 28 maja po tym, jak w marcu tego roku prezydent Senatu Ernst Ziehm przedwcześnie rozwiązał Senat Wolnego Miasta Gdańska. Były to piąte (przedostatnie) wybory parlamentarne do Volkstagu. Wybory wygrało NSDAP, zdobywając 38 z 72 mandatów.

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1935 rokuW
Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1935 roku

Wybory parlamentarne w Wolnym Mieście Gdańsku w 1935 roku – ostatnie wybory w Wolnym Mieście Gdańsku, przeprowadzone 7 kwietnia 1935 roku.