W

Kultura minojska, kultura kreteńska – jedna z najstarszych cywilizacji epoki brązu w obszarze Morza Śródziemnego. Odkryta i poznana dokładniej na początku XX wieku dzięki pracom wykopaliskowym prowadzonym przez archeologa Arthura Evansa w Knossos. Zaczęła kształtować się około 3000 r. p.n.e. na wyspie Krecie, szczyt rozwoju osiągnęła w tzw. okresie młodszych pałaców.

W

Ariadna – w mitologii greckiej córka króla Krety Minosa i Pazyfae, która pomogła Tezeuszowi wydostać się z labiryntu. Kłębek nici, którą rozwijała, chodząc po Labiryncie, ułatwił mu znalezienie drogi powrotnej. Stąd popularny związek frazeologiczny – nić Ariadny.

W

Ashmolean Museum – pierwsze na świecie muzeum uniwersyteckie. Jest położone przy ulicy Beaumont St. w Oksfordzie. Jego pierwszy budynek powstał w latach 1678–1683 w celu eksponowania w nim zbiorów gabinetu osobliwości Eliasa Ashmole’a, przekazanych przez niego uniwersytetowi w Oxfordzie w 1677.

W

Dysk z Fajstos – gliniany dysk o średnicy około 16 cm i grubości około 1,2 cm, datowany na okres między 1650 a 1600 rokiem p.n.e. Odnaleziony został w 1908 roku w ruinach pałacu z czasów kultury minojskiej w Fajstos przez włoskiego archeologa Luigi Perniera. Obecnie jest eksponowany w Muzeum Archeologicznym w Heraklionie.

W

Arthur John Evans – brytyjski archeolog.

W

Fajstos – starożytne miasto na Krecie.

W

Gurnia – stanowisko archeologiczne na Krecie, w północno-wschodniej części wyspy.

W

Hagia Triada – archeologiczne wykopaliska starożytnej osady minojskiej na Krecie. Hagia Triada położona jest na zachodnim krańcu wydatnego grzbietu nadbrzeża, z Fajstos na wschodnim krańcu oraz równiny Mesara poniżej.

W

Kato Zakros – miejscowość kultury minojskiej położona na wschodnim wybrzeżu Krety. Przypuszcza się, że była jednym z czterech centrów administracyjnych kultury minojskiej. Jej położenie oraz dogodny port czyniły ją prawdopodobnie głównym ośrodkiem handlu ze wschodem.

W

Knossos, miejscowość na greckiej wyspie Krecie, położona około 6 km na południowy wschód od Heraklionu (Iraklion), u stóp gór Ida, w administracji zdecentralizowanej Kreta, w regionie Kreta, w jednostce regionalnej Heraklion, w gminie Heraklion. W 2011 roku liczyła 300 mieszkańców.

W

Kommós – stanowisko archeologiczne w południowej Krecie. Ślady osadnictwa od ok. 2100 p.n.e. Do I wieku p.n.e. jeden z portów starożytnego Fajstos.

W

Kreteńskie pismo hieroglificzne – najstarszy rodzaj pisma europejskiego, używanego między 2000 a 1200 p.n.e. przez ludność minojską na wyspie Krecie.

W

Książę wśród lilii – nazwa nadana datowanemu na XV wiek p.n.e. jednemu ze starożytnych minojskich fresków, odkrytych w pałacu w Knossos. Zarówno nazwa fresku, jak i znaczna część jego wyglądu, są wynikiem dosyć swobodnej współczesnej rekonstrukcji.

W

Malia (Mallia) – miasteczko położone na północnym wybrzeżu Krety, ok. 30 km na wschód od Heraklionu. Jedna z ważniejszych miejscowości wypoczynkowych Krety. Popularna szczególnie ze względu na piaszczystą plażę z wydmami.

W

Megaron – charakterystyczny typ budowli w starożytnej kulturze egejskiej, składowa, reprezentacyjna część pałaców mykeńskich i jednocześnie prototyp podstawowej formy starożytnych świątyń greckich. Służył celom reprezentacyjnym oraz kultowym.

W

Minos – w mitologii greckiej król i prawodawca Krety, sędzia zmarłych w Hadesie, heros.

W

Minotaur – postać z mitologii greckiej. Zazwyczaj przedstawiany jako człowiek z głową byka, jednak czasem w postaci istoty z torsem i głową człowieka, od pasa w dół zaś z ciałem byka.

W

Paryżanka – nazwa nadana przedstawiającemu postać kobiecą fragmentowi fresku z pałacu w Knossos. Datowane na połowę XV wieku p.n.e. malowidło znajduje się obecnie na ekspozycji w sali XV Muzeum Archeologicznego w Heraklionie.

W

Pismo linearne A – pismo używane w starożytnej Krecie; prawdopodobnie wywodzi się od najstarszego pisma tej cywilizacji, jakim było kreteńskie pismo hieroglificzne.

W

Sarkofag z Hagia Triada – ozdobiony malowidłami kamienny sarkofag mykeński, znajdujący się w sali XVI Muzeum Archeologicznego w Heraklionie.

W

Tauromachia – minojski fresk odkryty w pałacu w Knossos. Datowane na połowę XVI wieku p.n.e. malowidło znajduje się obecnie na ekspozycji w sali XIV Muzeum Archeologicznego w Heraklionie.

W

Tolos – określenie antycznej budowli o kilku różnych funkcjach i znaczeniach:kamienny grobowiec na planie koła lub zbliżonym do koła, przykryty pozornym sklepieniem kopułowym, sklepieniem płaskim lub też w ogóle pozbawiony jakiegokolwiek przykrycia. Mógł być zwykłym kopcem ziemnym usypanym nad pomieszczeniem zawierającym szczątki zmarłego lub zmarłych wraz z wyposażeniem grobowym, w architekturze antycznej budowla składająca się z okrągłego naosu otoczonego kolumnadą, kryta dachem stożkowym, o różnej funkcji.

W

Waza Żeńców – nazwa nadana starożytnemu minojskiemu naczyniu ozdobionemu reliefem figuralnym, odnalezionemu w 1902 roku w ruinach willi w Hagia Triada.

W

Wazy Kamares – gatunek ceramiki kreteńskiej, pozostający pod wpływem kultury minojskiej, wytwarzany głównie w warsztatach pałacowych w Knossos i Fajstos w XIX i XVIII wieku p.n.e.