WHistoria kolei na ziemiach polskich
WAustriackie Koleje Państwowe – wybudowane, w latach 1850-1857 i 1875-1906, w granicach Cesarstwa Austriackiego koleje państwowe o łącznej długości 2 884,6 km.
WHistoria kolei w Bydgoszczy rozpoczyna się w 1851, kiedy włączono Bydgoszcz w plany związane z budową kolei na wschodnich terenach państwa pruskiego. Spowodowało to powstanie koniunktury gospodarczej i stało się jednym z czynników przyszłego rozwoju ekonomicznego.
WElektryczne Koleje Dojazdowe S.A. – spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie działająca w latach 1922–1947.
WGalicyjska Kolej Transwersalna – państwowa linia kolejowa, otwarta w 1884 w Galicji w Austro-Węgrzech. Przebiega równoleżnikowo z zachodu na wschód przez górskie obszary Karpat, równolegle do oddanej w roku 1851 drogi 28. Jej łączna długość wynosiła około 800 km. Linia kolejowa przecięła doliny najważniejszych rzek karpackich, stąd jej nazwa, od łacińskiego trans versalis – poprzeczna.
WGeneralna Dyrekcja Kolei Wschodniej – organ administracyjny, będący najwyższym szczeblem zarządzania nie-prywatnymi kolejami w Generalnym Gubernatorstwie w okresie od 1939 do 1945 r.
WGórnośląskie Koleje Wąskotorowe – publiczna sieć kolei wąskotorowych o prześwicie toru 785 mm służąca głównie do transportu surowców i półproduktów między zakładami przemysłowymi Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.
WKolej Górnośląska – prywatna kolej w Prusach założona w celu wybudowania linii kolejowej łączącej Wrocław z Górnym Śląskiem, która została oddana do użytku 3 października 1846. W późniejszym okresie Towarzystwo Kolei Górnośląskiej zbudowało i przejęło w użytkowanie dziesiątki innych linii kolejowych, stając się przed nacjonalizacją kolei na terenie Prus i przejęciem jej linii przez pruskie koleje państwowe „KPEV” w 1883 roku jednym z największych przedsiębiorstw kolejowych w Europie.
WKolej Krakowsko-Górnośląska – kolej austro-węgierska w Galicji łącząca Kraków z Górnośląskim Zagłębiem Węglowym w Królestwie Prus w Cesarstwie Niemieckim i z Imperium Rosyjskim.
WKolej Lokalna Delatyn-Kołomyja-Stefanówka – kolej lokalna wybudowana w latach 1898–1899, w granicach Cesarstwa Austriackiego, o łącznej długości 112,62 km. Kolej składała się z jednego odcinka otwartego 18 listopada 1899.
WKolej Nadwiślańska – linia kolejowa otwarta 29 sierpnia 1877. Prowadziła od wówczas nadgranicznego miasta Mława przez Warszawę, Lublin i Chełm do Kowla. Linia liczyła 522 km toru o rozstawie rosyjskim (1524 mm), w 1887 r. pracowało na niej 2364 pracowników.
WKolej Północna – kolej wybudowana w granicach Cesarstwa Austrii, łącząca Wiedeń z Krakowem.
WKolej Prawego Brzegu Odry lub Kolej Prawoodrzańska – druga po Kolei Górnośląskiej linia kolejowa łącząca Wrocław z Górnym Śląskiem. Została zbudowana przez spółkę akcyjną Towarzystwo Kolei Prawego Brzegu Odry (Rechte–Oder–Ufer–Eisenbahn–Gesellschaft). Przebiega ona na trasie Wrocław – Oleśnica – Lasowice Małe Oleskie – Fosowskie – Tarnowskie Góry – Bytom – Chorzów – Siemianowice Śląskie – Katowice-Szopienice – Katowice-Murcki – Tychy – Pszczyna – Czechowice-Dziedzice. Została oddana do użytku w latach 1865-1872.
WKolej Prudnicko-Gogolińska – prywatna kolej w Prusach założona w celu wybudowania linii kolejowej łączącej Prudnik z Gogolinem, która została oddana do użytku 4 grudnia 1896.
WKolej Stargardzko-Poznańska – pierwsza linia kolejowa w Wielkopolsce powstała z inicjatywy Szczecina, który od 1843 miał połączenie z Berlinem, a od 1846 ze Stargardem.
WKolej średnicowa w Warszawie – kolejowa linia średnicowa w Warszawie; składa się z dwóch linii kolejowych łączących węzłowe stacje kolejowe Warszawa Wschodnia i Warszawa Zachodnia.
WKolej Warszawsko-Bydgoska – linia kolejowa, otwarta 4 grudnia 1862, długości 143 km, łącząca Łowicz (Warszawę) z Bydgoszczą (Berlinem) przez Kutno – Włocławek – Aleksandrów Kujawski. Po stronie pruskiej linia wiodła przez Toruń do Bydgoszczy, gdzie łączyła się z Pruską Koleją Wschodnią.
WKolej Warszawsko-Kaliska, Kolej Kaliska – kolej łącząca Warszawę z Kaliszem, wybudowana przez Towarzystwo Akcyjne Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej w latach 1900–1902, uruchomiona 15 listopada 1902 jako szerokotorowa (1524 mm).
WKolej Warszawsko-Petersburska – historyczna linia kolejowa łącząca Warszawę z Petersburgiem w Rosji. Była to druga linia kolejowa na ziemiach ówczesnego Królestwa Polskiego, otwarta w 1862 r.
WKolej Warszawsko-Terespolska – powstała jako trzecia linia kolejowa na ziemiach ówczesnego Królestwa Polskiego. Otwarta została w 1866 r. i łączyła Warszawę z Terespolem.
WKolej Warszawsko-Wiedeńska – linia kolejowa łącząca Warszawę z granicą zaboru austriackiego (Galicją). Była pierwszą linią kolejową na ziemiach ówczesnego Królestwa Polskiego i drugą w Imperium Rosyjskim. Pierwszy odcinek wybudowano w 1845 roku, a w 1912 została upaństwowiona przez władze rosyjskie.
WKolej Żelazna Lwów-Czerniowce-Jassy – wybudowana w latach 1864-1870 w granicach Cesarstwa Austriackiego i częściowo Rumunii kolej o łącznej długości 579,6 km. Składała się z 5 połączonych ze sobą linii o dość zróżnicowanej długości. Pierwszą, najdłuższą z nich otwarto we wrześniu 1866 r. Ostatnią uruchomiono cztery lata później, w listopadzie 1870 r.
WKołobrzeska Kolej Wąskotorowa – była kolej wąskotorowa na Pomorzu Zachodnim o długości 124 km torów i szerokości 1000 mm.
WPo II wojnie światowej PKP odziedziczyło odcinek kolejowy Sędzisław – Wałbrzych Główny – Jaworzyna Śląska. Odcinek ten został przed wojną przez Niemców zelektryfikowany napięciem 15 kV i 16⅔ Hz oraz wyposażony w sygnalizację świetlną. Poniżej przedstawiono przykładowe sygnalizatory. Liczba i rozmieszczenie komór świetlnych mogą się jednak różnić. Zazwyczaj semafory posiadały dwa światła czerwone, rzadziej jedno. Często spotykano semafory z trzema światłami zielonymi – jednym dla sygnału S2 i dwoma kolejnymi dla S3. Istniały także tarcze ostrzegawcze bez dolnego, lewego zielonego światła podające jedynie sygnały Ot1 i Ot3. Ostatnie poniemieckie sygnalizatory zostały w 1986 r. zamienione na sygnalizację PKP w Sędzisławiu.
WMichał Przyrembel – polski inżynier budownictwa wodnego i lądowego, radca stanu Królestwa Kongresowego.
WŚredzka Kolej Powiatowa – wąskotorowa linia kolejowa, łącząca pierwotnie Poznań ze Środą Wielkopolską, zachowana po dziś dzień w szczątkowej postaci.
WWschodniogalicyjskie Koleje Lokalne – wybudowana w granicach Cesarstwa Austriackiego kolej lokalna o łącznej długości 339,4 km. Składała się z 8, częściowo połączonych ze sobą 20–70 km linii. Pierwszą z nich, 72 km otwarto w końcu listopada 1896. Ostatnią, 24 km uruchomiono niespełna 2 lata później.
WZabytki kolejowe w Polsce – obiekty związane z transportem kolejowym wpisane do ewidencji zabytków.
WKazimierz Zembrzuski – inżynier mechanik, konstruktor; długoletni pedagog, profesor Politechniki Warszawskiej od 1936 roku; ekspert i konsultant przy Ministerstwie Komunikacji; członek PAN oraz komisji i Rad Naukowych różnych instytucji. Autor ekspertyz, opinii, prac naukowych i wielu publikacji. Laureat wielu nagród. Był twórcą pierwszych w Polsce, zaprojektowanych całkowicie samodzielnie, parowozów: w 1931 roku, wraz z zespołem którym kierował, zakończył projekt parowozu Pt31, a pięć lat później dwóch wersji parowozu Pm36 – o tradycyjnym kształcie oraz wersji nowoczesnej z aerodynamiczną obudową, który to parowóz został wyróżniony złotym medalem na Światowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu, w 1937 roku.