WAlkohole aromatyczne – grupa organicznych związków chemicznych, alkoholi zbudowanych z układu aromatycznego i grupy hydroksyalkilowej, tj. grupy alkilowej z przyłączoną grupą hydroksylową, −OH. Różnią się tym od fenoli, że grupa −OH nie jest bezpośrednio połączona z pierścieniem. Najprostszym alkoholem aromatycznym jest fenylometanol.
WAdrenalina, epinefryna – organiczny związek chemiczny, hormon zwierzęcy i neuroprzekaźnik katecholaminowy wytwarzany przez gruczoły dokrewne pochodzące z grzebienia nerwowego i wydzielany na zakończeniach włókien współczulnego układu nerwowego.
WBambuterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy katecholamin, lek stosowany w leczeniu astmy oskrzelowej, prolek hydrolizowany w osoczu krwi do aktywnego leku terbutaliny, o długim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2.
WBametan – organiczny związek chemiczny, agonista receptorów β2-adrenergicznych w mięśniach gładkich naczyń krwionośnych, o działaniu wazodylatacyjnym. W lecznictwie stosowany w postaci siarczanu.
WBenzoina – organiczny związek chemiczny z grupy aromatycznych ketoalkoholi. Stosowany w środkach perfumeryjnych i zapachowych.
WAlkohol benzylowy, C6H5CH2OH – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi aromatycznych.
WBitolterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy chinolin. Prolek mający w swojej cząsteczce strukturę 3,4-diestru, który ulega hydrolizie do pochodnej katecholaminy o działaniu sympatykomimetycznym, o średnim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2.
WBromek oksyfenoniowy – organiczny związek chemiczny, lek rozkurczowy do stosowania doustnego, wykazujący obwodowe działanie cholinolityczne podobne do atropiny.
WBromek tiotropiowy (łac. Tiotropii bromidum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny o strukturze bromku czwartorzędowej soli amoniowej. Jest inhibitorem receptorów muskarynowych (M1–M5) i powoduje rozszerzenie oskrzeli. Stosuje się go jako lek wziewny w terapii przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Jego działanie utrzymuje się ponad 24 godziny, dlatego może być podawany raz na dobę. Dostępny jest pod nazwami handlowymi Spiriva, Srivasso i Braltus.
WBromoperydol, bromperidol, bromoperidol, bromperydol – organiczny związek chemiczny, pochodna butyrofenonu, stosowany jako lek przeciwpsychotyczny. Został opracowany przez Janssen Pharmaceutica w 1966 roku. Stosowany jest także w postaci długodziałającej (depot) jako dekanian bromoperydolu. Lek zarejestrowany jest w Niemczech, Włoszech, Argentynie, Danii, Luksemburgu, Belgii i Holandii. Badania na zwierzętach i wstępne badania kliniczne prowadzone na przełomie lat 70. i 80. XX wieku wykazały wysoką wartość bromoperydolu jako leku przeciwpsychotycznego – był oceniany jako lepszy niż haloperydol. Z przeglądu systematycznego badań klinicznych Cochrane Collaboration z roku 2012 wynika jednak, że dekanian bromoperydolu jest mniej skuteczny w leczeniu schizofrenii od dekanianu haloperydolu i flufenazyny.
WChinidyna – organiczny związek chemiczny, alkaloid otrzymywany z kory drzewa chinowego (Cinchona), otrzymywany także syntetycznie.
WChinina, C20H24N2O2 – organiczny związek chemiczny, alkaloid o gorzkim smaku, znajdujący się w korze drzewa chinowego rosnącego w Ameryce Południowej w Andach. Chinina była pierwszym skutecznym lekiem przeciw malarii. Została zastąpiona środkami o mniejszych działaniach ubocznych i stosuje się ją zazwyczaj w wypadku oporności na chlorochinę. Ponadto chinina posiada własności przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Jest wykorzystywana do nadawania smaku tonikowi.
W3-Chinuklidynobenzylan, BZ – organiczny związek chemiczny używany w charakterze bojowego środka trującego z grupy fenyloglikolanów. Stosowany przez USA w wojnie w Wietnamie.
WEA-3167 – organiczny związek chemiczny, psychotoksyczny bojowy środek trujący z grupy fenyloglikolanów. Jest to żółtawa, nielotna, bezwonna ciecz o bardzo dużej lepkości, praktycznie nierozpuszczalna w wodzie, a rozpuszczalna w alkoholu etylowym i chloroformie.
WEfedryna – organiczny związek chemiczny, alkaloid roślinny, pochodna fenyloetyloaminy. Stosowana jako stymulant, reduktor apetytu, środek zwiększający koncentrację i uwagę, lekarstwo na nieżyt nosa oraz do leczenia niedociśnienia związanego z narkozą. Występuje w roślinach z rodzaju przęśl oraz w cisie. Jest najczęściej dostępna w formie chlorowodorku i siarczanu.
WEzetymib – organiczny związek chemiczny, lek o działaniu hipolipemicznym.
WFenoperydyna – organiczny związek chemiczny stosowany jako syntetyczny lek opioidowy. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest w wykazie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
WFormoterol – organiczny związek chemiczny, lek rozszerzający oskrzela będący długodziałającym (>12 h) β2-mimetykiem. Podawany drogą wziewną zapobiega skurczowi oskrzeli. Stosowany w terapii astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc dwa razy na dobę. W Polsce występuje pod nazwami handlowymi: Atimos, Diffumax Easyhaler, Foradil, Forastmin, Oxis Turbuhaler, Oxodil, Zafiron jako preparat prosty oraz jako preparat złożony – Symbicort Turbuhaler z budezonidem, oraz Fostex z beklometazonem.
WAlkohol furfurylowy – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi heterocyklicznych, pochodna furanu. Jest to ciecz dobrze rozpuszczająca się w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych.
WHomatropina – organiczny związek chemiczny, ester alkoholu tropanowego i kwasu migdałowego. Półsyntetyczna pochodna atropiny o podobnym, lecz nieco słabszym i znacznie krótszym działaniu. Stosowana w postaci bromowodorku w okulistyce w stężeniach do 2%. Niekiedy doustnie jako lek spazmolityczny. Przy przedawkowaniu wywołuje cięższe objawy zatrucia niż atropina
Wβ-Hydroksyfentanyl – organiczny związek chemiczny, syntetyczny opioid, pochodna fentanylu, objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest na wykazach I-N i IV-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
W3-(4-Hydroksymetylobenzoilo)-1-pentyloindol – organiczny związek chemiczny, syntetyczny kanabinoid. W projekcie nowelizacji Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii proponowane jest włączenie go do grupy I-N. Nie jest objęty kontrolą międzynarodową.
Wβ-Hydroksy-3-metylofentanyl, ohmefentanyl – organiczny związek chemiczny, syntetyczny opioid objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest w grupach I-N i IV-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
WIndakaterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy pirydyn podstawionych grupą karbonylową mający w swojej strukturze pierścień benzenowy. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o długim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2.
WIzoetaryna – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy katecholamin. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o krótkim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2.
WIzoprenalina – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy katecholamin. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, działający najsilniej ze wszystkich katecholamin na receptory adrenergiczne.
WKarbuterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy katecholamin. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o krótkim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2.
WKatyna, D-norpseudoefedryna – organiczny związek chemiczny, stymulująca substancja psychoaktywna, pochodna fenyloetyloaminy. Jest to alkaloid występujący w roślinie kath. W budowie podobny do efedryny i amfetaminy. Jest jednym z izomerów strukturalnych fenylopropanolaminy. Skutki używania katyny są podobne do skutków używania amfetaminy.
WKwas migdałowy – organiczny związek chemiczny; aromatyczny hydroksykwas karboksylowy. Jest związkiem chiralnym i ma dwa enancjomery:
WMeflochina – organiczny związek chemiczny, przyjmowany doustnie środek przeciwko malarii, stosowany w celach profilaktycznych lub leczniczych. Meflochina dostępna jest w sprzedaży w postaci leku pod nazwą Lariam. Może wywoływać wiele niepożądanych skutków ubocznych, takich jak zawroty głowy, utrata równowagi, a u pewnej liczby osób także bezsenność, halucynacje i depresję.
WMontelukast – organiczny związek chemiczny, lek przeciwastmatyczny i przeciwalergiczny, należący do grupy leków przeciwleukotrienowych.
WNoradrenalina – organiczny związek chemiczny z grupy katecholamin. Neuroprzekaźnik wydzielany w części rdzeniowej nadnerczy oraz w miejscu sinawym, zwykle razem z adrenaliną.
WOksamnichina – organiczny związek chemiczny, lek stosowany w schistosomatozie wywołanej przez przywry Schistosoma mansoni.
WOksybutynina – organiczny związek chemiczny, lek antycholinergiczny używany głównie do leczenia problemów związanych z pęcherzem i oddawaniem moczu, tj. nietrzymanie moczu związane z nadreaktywnością mięśni wypieracza pęcherza moczowego.Na zachodzie stosowana także w leczeniu nadpotliwości. Jest związkiem chiralnym, produkt farmaceutyczny jest mieszaniną racemiczną obu enancjomerów.
WOlodaterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy benzoksazyn mający w swojej strukturze pierścień benzenowy. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o długim czasie działania trwającym ponad 24 godziny, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2.
WOrcyprenalina – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy pochodnych fenyloetyloaminy. Stosowana jako lek o działaniu sympatykomimetycznym.
WPipradrol – organiczny związek chemiczny, stymulująca substancja psychoaktywna. W latach 50. XX w. pipradrol używany był do leczenia otyłości, narkolepsji i ADHD. W latach 70. został wycofany ze spisu leków ze względu na duży potencjał nadużywania w celach rekreacyjnych. Obecnie używany jest jeszcze w niektórych krajach w Europie. Pipradrol ze względu na swój długi czas działania podawany był w jednej dawce rano.
WPirbuterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy katecholamin. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o krótkim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2.
WPirydoksyna (adermina) – organiczny związek chemiczny, pochodna pirydyny, jedna z form witaminy B6. W organizmie ulega przemianie do fosforanu pirydoksalu, aktywnej formy witaminy B6, wchodzącego w skład grup prostetycznych wielu enzymów niezbędnych w syntezie aminokwasów (np. tryptofanu), neuroprzekaźników (katecholamin, serotoniny, norepinefryny), sfingolipidów, kwasu 5-aminolewulinowego oraz metabolizmie białek (np. hemoglobiny), węglowodanów i tłuszczów.
WPodofilotoksyna – organiczny związek chemiczny, lek przeciwmitotyczny, który hamuje podział komórek w wyniku nieznanego mechanizmu działania. Silny efekt przeciwmitotyczny prowadzi do nekrozy komórek nabłonkowych. Podofilotoksyna otrzymywana jest z roślin z klasy iglastych i z rodziny berberysowatych. W porównaniu z podofiliną wykazuje większą skuteczność działania. Lek stosowany jest wyłącznie miejscowo. W wykonanych badaniach po aplikacji 0,05 ml 0,5% podofilotoksyny nie stwierdzono obecności leku w osoczu. 1–2 h po zastosowaniu dawki 0,1–1,5 ml stężenie w osoczu wynosi 1–17 ng/ml. T½ wynosi 1,0–4,5 h.
WProkaterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy chinolin. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o średnim czasie działania przy podaniu wziewnym oraz długim czasie działania przy podaniu doustnym, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2.
WPrydynol, pridinol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny zawierający dwie aromatyczne grupy fenylowe, grupę cykloheksyloaminową oraz grupę hydroksylową.
WPseudoefedryna – organiczny związek chemiczny, pochodna fenyloetyloaminy, syntetyczny analog występującej naturalnie efedryny. Jest substancją sympatykomimetyczną, powszechnie stosowaną w zapaleniach górnych dróg oddechowych w lekach bez recepty w postaci chlorowodorku lub siarczanu. Może być wyłącznym składnikiem terapeutycznym leku albo połączona z lekami przeciwhistaminowymi i przeciwbólowymi.
WPyritinol – organiczny związek chemiczny będący dimerem siarkowej pochodnej witaminy B6. Znajduje zastosowanie w leczeniu chorób układu nerwowego. Dostępny w postaci dichlorowodorku.
WReproterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny będący połączeniem orcyprenaliny i teofiliny. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o krótkim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2. Jest związkiem chiralnym, produkt farmaceutyczny jest mieszaniną racemiczną obu enancjomerów.
WRymiterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy piperydyn podstawionych grupą benzylową. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o krótkim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2.
WAlkohol salicylowy, saligenina – organiczny związek chemiczny będący zarówno alkoholem, jak i fenolem.
WSalmeterol – organiczny związek chemiczny, lek rozszerzający oskrzela stosowany w leczeniu i zapobieganiu obturacji oskrzeli.
WTerbutalina – organiczny związek chemiczny, krótko działający β2-mimetyk, stosowany w terapii astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc oraz jako lek tokolityczny w celu opóźnienia porodu przedwczesnego. Jest związkiem chiralnym, produkt farmaceutyczny jest mieszaniną racemiczną obu enancjomerów.
WTramadol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny stosowany jako przeciwbólowy syntetyczny lek opioidowy.
WTrifenylometanol – organiczny związek chemiczny, trzeciorzędowy alkohol aromatyczny. Jest to krystaliczne ciało stałe, nierozpuszczalne w wodzie i eterze naftowym, a rozpuszczalne w etanolu, acetonie, benzenie i eterze dietylowym. W reakcji z chlorkiem acetylu otrzymuje się z niego chlorek trytylu.
WTrifluperydol, trifluperidol – organiczny związek chemiczny, pochodna butyrofenonu, stosowany jako lek przeciwpsychotyczny. Został opracowany przez Janssen Pharmaceutica w 1959 roku. Ma działanie przeciwpsychotyczne silniejsze niż haloperydol, ale daje więcej niepożądanych skutków ubocznych, w tym późne dyskinezy. Stosowany był w zakresie dawek 0,25 do 15 mg na dobę. W latach 60. i 70. przeprowadzono kilka badań nad skutecznością trifluperydolu w leczeniu objawów schizofrenii, ale z powodu niewielkiej sprzedaży produkcja leku została wstrzymana.
WTriheksyfenidyl – organiczny związek chemiczny, lek cholinolityczny działaniem zbliżony do atropiny. Działa ośrodkowo i obwodowo, wpływa rozkurczowo na mięśnie gładkie, zwłaszcza przewodu pokarmowego, i znosi nadmierne napięcie mięśni poprzecznie prążkowanych. Jest związkiem chiralnym, produkt farmaceutyczny jest mieszaniną racemiczną obu enancjomerów.
WTulobuterol –– wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny z grupy fenyloetyloamin. Lek o działaniu sympatykomimetycznym, o długim czasie działania, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2, który może być podawany przezskórnie przy użyciu plastra transdermalnego.
WWilanterol – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, lek o działaniu sympatykomimetycznym, o długim czasie działania trwającym ponad 24 godziny, działający selektywnie na receptory adrenergiczne β2, stosowany w leczeniu astmy oskrzelowej oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.