WBiogeografia wysp – część ekologii dotycząca rozmieszczenia i liczebności gatunków na wyspach ekologicznych – obszarach z granicami, na których istnieje bariera ekologiczna utrudniająca migrację organizmów, co prowadzi do powstawania odizolowanych ekosystemów o strukturze zależnej od wielu czynników biotycznych i abiotycznych. W tym przypadku pojęcie „bariery ekologiczne” oznacza takie przeszkody utrudniające przemieszczanie się organizmów, jak łańcuchy górskie, szerokie pasy wody dla zwierząt lądowych, duże obszary rolne i ogrodzone sady, tereny zabudowane i autostrady. W ekologii o pojawieniu się bariery ekologicznej mówi się również w przypadku wystąpienia innych czynników powodujących izolację rozrodczą, takich jak zanik kontaktów w wyniku przyjęcia przez grupy organizmów jednego gatunku różnych strategii ekologicznych. Klasycznymi przykładami wysp ekologicznych są wyspy oceaniczne o zróżnicowanej powierzchni i różnej odległości od innych wysp i kontynentu.
WDyspersja, rozprzestrzenianie się – proces przemieszczania się organizmów w stosunku do obszaru zajętego przez populację lub poza organizm macierzysty.
WEkoregion lub region ekologiczny jest stosunkowo dużym obszarem biogeograficznym, który wyróżnia się wyjątkowym charakterem ekologii, klimatu, geomorfologii, gleb, hydrologii, flory i fauny.
WEndemit – takson unikatowy dla danego miejsca albo regionu, występujący na ograniczonym obszarze, niestwierdzany poza nim naturalnie. W zależności od przyjmowanego kryterium endemitem może być takson o zasięgu mniejszym od określonej powierzchni lub takson, którego zasięg zawarty jest w granicach określonego obszaru geograficznego lub typu siedliska.
WEndemity karkonoskie – endemiczne taksony występujące wyłącznie na terenie Karkonoszy i nigdzie poza nimi nie spotykane w stanie naturalnym. Spośród roślin naczyniowych należą do nich m. in.:biedrzeniec mniejszy skalny (Pimpinella saxifraga subsp. rupestris), podgatunek biedrzeńca mniejszego, dzwonek karkonoski (Campanula bohemica), gnidosz sudecki (Pedicularis sudetica), jarząb sudecki (Sorbus sudetica), skalnica darniowa bazaltowa (Saxifraga moschata subsp. bazaltica), podgatunek skalnicy darniowej.
WEndemity tatrzańskie – endemiczne taksony występujące wyłącznie na terenie Tatr i nigdzie poza nimi nie spotykane w stanie naturalnym. Spośród roślin naczyniowych należą do nich:z rodzaju przywrotnik – opisano kilkadziesiąt gatunków endemicznych przywrotników występujących tylko w Tatrach. Większość reprezentują gatunki drobne należące do szerzej rozprzestrzenionych gatunków zbiorowych, a ich rozróżnienie wymaga dużego doświadczenia i specjalistycznej wiedzy, ponadto pozycja taksonomiczna części z nich jest dyskusyjna. Z tego rodzaju endemitami Tatrzańskimi są: Alchemilla acrostegia Plocek – występuje w rejonie Czerwonych Wierchów; Alchemilla amauroptera Plocek – gatunek znany tylko ze słowackich Tatr Bielskich podobnie jak gatunek następny; Alchemilla ambyloides Plocek; Alchemilla amicorum Pawł. – występuje w rejonie Czerwonych Wierchów; Alchemilla anceps Plocek – gatunek znany z Tatr Bielskich tak jak i następny; Alchemilla aspera Plocek; Alchemilla brachycodon Plocek – opisany ze słowackich Tatr; Alchemilla claviflora Plocek – występuje w polskiej części Czerwonych Wierchów; Alchemilla chalarodesma Plocek – opisany ze słowackich Tatr Bielskich; Alchemilla chilitricha Plocek – występuje z rejonie Siwego Wierchu w słowackich Tatrach Zachodnich; Alchemilla curtischista Plocek – opisany ze słowackich Tatr Bielskich, tak samo jak następny gatunek; Alchemilla deccurens Plocek; Alchemilla dostali Plocek – gatunek opisano z Osobitej w słowackich Tatrach Zachodnich; Alchemilla erythropoides Pawł. – wykazany ze słowackich Tatr Zachodnich; Alchemilla eugenii Pawł. – występuje w rejonie Czerwonych Wierchów; Alchemilla exaperta Plocek – znany z Tatr Bielskich; Alchemilla gievontica Pawł. – stanowiska tego gatunku zlokalizowane są wyłącznie po polskiej stronie Tatr w rejonie Giewontu; Alchemilla gymnopoda Plocek – Tatry Bielskie; Alchemilla hyperptycha Plocek – gatunek znany ze słowackich Tatr Wysokich ; Alchemilla jasiewiczii Pawł. – polskie Tatry Wysokie; Alchemilla kosiarensis Plocek – Tatry Bielskie; Alchemilla kulczynskii Pawł. – gatunek z rejonu Czerwonych Wierchów tak samo jak gatunek następny; Alchemilla ladislai Pawł.; Alchemilla lorata Plocek – znany z Tatr Bielskich; Alchemilla marginata Plocek – występuje w rejonie słowackich Tatr Wysokich, podobnie jak gatunek następny; Alchemilla megalodonta Plocek; Alchemilla moncophila Plocek – ten i dwa następne gatunki odnaleziono w Tatrach Bielskich; Alchemilla multiloba Plocek; Alchemilla obesa Plocek; Alchemilla oculmarina Pawł. – odnotowany w Tatrach Wysokich; Alchemilla pseudothmari Pawł. – dotychczas wykazany tylko z polskich Tatr Zachodnich; Alchemilla rhodocycla Plocek – gatunek występuje w rejonie Siwego Wierchu na Słowacji; Alchemilla rhodocycla Plocek – znany z Tatr Bielskich tak samo jak gatunek następny; Alchemilla sejuncta Plocek; Alchemilla sokolowskii Pawł. – występuje w rejonie Czerwonych Wierchów po stronie Polskiej; Alchemilla stenoleuca Plocek – znany z Tatr Bielskich tak samo jak następny gatunek; Alchemilla superata Plocek; Alchemilla tacikii Plocek – Tatry Wysokie; Alchemilla thaumasia Plocek – Tatry Bielskie; Alchemilla versipiloides Pawł. – gatunek występujący na Czerwonych Wierchach; Alchemilla tatricola Pawł. – ten i następny gatunek znany z polskiej strony Tatr; Alchemilla zmudae Pawł. piaskowiec Arenaria tenella Kit. – gatunek bywa ujmowany jako synonim piaskowca orzęsionego, lub jego podgatunek i w zależności od przyjętej konwencji jest lub nie endemitem. warzucha tatrzańska - gatunek ma stanowiska w wysokich partiach całych Tatr, jednak po polskiej stronie znany jest tylko z kilku leżących w Tatrach Wysokich. świetlik – Gatunek ograniczony do rejonu Czerwonych Wierchów. rodzaj jastrzębiec jest w Tatrach reprezentowany przez wiele gatunków w tym kilka endemicznych. Podobnie jak w przypadku przywrotników większość jest gatunkami drobnymi i należy do gatunków zbiorowych. Status poszczególnych taksonów jest zmienny, a oznaczanie roślin z tego rodzaju nastręcza wielu problemów. Do endemitów tatrzańskich zaliczane są: Hieracium krivanense Schljako - występuje w Tatrach Wysokich, podobnie jak gatunek kolejny; Hieracium mlinicae Chrtek f. et Mráz; Hieracium palenicae Rech. f. et Zahn - gatunek znany ze słowackich Tatr Zachodnich; Hieracium slovacum Chrtek f - gatunek znany z Tatr Bielskich; Hieracium subsinuatum Borbás - wykazany ze słowackich Tatr Zachodnich. złocieniec alpejski podgatunek tatrzański - Kliment podaje go również z Tatr Niżnych i w takim wypadku podgatunek tego złocieńca należy uznać za subendemit tatrzański, ewentualnie endemit zachodniokarpacki. mak tatrzański podgatunek typowy - w takim ujęciu taksonomicznym jest endemitem Tatrzańskim. wiechlina granitowa. Występuje dość często w Tatrach Wysokich, rzadziej w Tatrach Zachodnich. wiechlina szlachetna. Bardzo rzadka, jedyne znane jej stanowiska znajdują się w okolicy Morskiego Oka. wiechlina - gatunek znany z Osobitej w słowackich Tatrach Zachodnich. jaskier - dotychczas gatunek wykazano tylko w słowackich Tatrach Wyskoich. skalnica darniowa - Kliment podaje ten podgatunek również z Tatr Niżnych, w takim wypadku skalnica jest subendemitem tatrzańskim, lub endemitem zachodniokarpackim. mniszek - gatunek wykazano wyłącznie w rejonie Tatr Wysokich. rutewka mniejsza.
WFauna Portoryka jest podobna do fauny innych wysp. Nietoperze są jedynymi rodzimymi ssakami lądowymi, które nadal istnieją w Portoryko. Wszystkie inne gatunki ssaków, takie jak koty, kozy, owce i mangustowate zostały wprowadzone przez ludzi. Na wyspie zamieszkuje 349 gatunków ptaków. Ssaki morskie to delfiny, manatowate i wieloryby. Według IUCN, w 2002 było 21 gatunków zagrożonych w Portoryko: dwa ssaki, osiem ptaków, osiem gadów i trzy płazy.
WGatunek pierścieniowy – pojęcie wprowadzone do oddania złożonych rodzajów krzyżowania się blisko spokrewnionych populacji, tworzących specyficzny ciąg.
WGeobotanika – dział botaniki zajmujący się wzajemnymi stosunkami między roślinami i środowiskiem geograficznym. Obejmuje: florystykę, geografię roślin, ekologię roślin i fitosocjologię. Termin „geobotanika” bywa także używany jako synonim geografii roślin lub fitosocjologii.
WIndo-Pacyfik – region biogeograficzny wód morskich obejmujący tropikalne wody Oceanu Indyjskiego i zachodnio-środkową część Pacyfiku. Obszar ten swym zasięgiem nie obejmuje strefy wód umiarkowanych oraz zimnych polarnych. Rozciąga się od wschodnich wybrzeży Afryki po Oceanię.
WMotyle dzienne występujące w Azerbejdżanie – lista 230 gatunków, które występują bądź występowały w niedalekiej przeszłości na terenie Azerbejdżanu.
WOrganizmy antarktyczne – gatunki roślin i zwierząt przystosowane do skrajnych warunków panujących w Antarktyce. Z kręgowców występują tu tylko ptaki i ssaki, ze stawonogów – nieliczne roztocze, muchówki i owady bezskrzydłe. Z roślin mchy i jedynie 2 gatunki roślin naczyniowych: śmiałek antarktyczny i kolobant antarktyczny. Od XX w. na wyspach Antarktyki występują sporadycznie inne gatunki roślin zawleczone przez człowieka (antropofity), zwłaszcza wiechlina roczna. Poza tym występują tu porosty i glony.
WRelikt – termin biogeograficzny używany na określenie współczesnych organizmów, zarówno roślinnych, jak i zwierzęcych, mających w przeszłości szerszy zasięg geograficzny, lecz obecnie żyjących na terenie znacznie mniejszym. Zmniejszenie zasięgu może świadczyć o tendencji gatunku do wymierania.
WSubendemit – gatunek organizmu, który występuje głównie w określonej strefie geograficznej lub okolicy, jednak przekracza nieco swym zasięgiem ten teren i w mniejszej ilości osobników lub na niewielkiej liczbie stanowisk można go spotkać w bliskich okolicach swojego głównego obszaru występowania.
WZasięg, areał, obszar występowania – obszar, na którym regularnie występują osobniki danego taksonu. Zasięg wyższej kategorii systematycznej w hierarchii systemu klasyfikacyjnego obejmuje zasięgi kategorii niższego rzędu. Także obszar występowania innych zjawisk lub tworów biologicznych. Linia ograniczająca obszar występowania taksonu lub zjawiska to kres lub granica zasięgu.