26 Choroby oczu

Achromatopsja – rzadka, genetycznie uwarunkowana, wada widzenia, spowodowana chorobą siatkówki, objawiająca się:ślepotą barw oczopląsem światłowstrętem znacznym obniżeniem ostrości wzroku

Amblyopia, tzw. "leniwe oko" — osłabienie zdolności widzenia w jednym oku. Powstaje w następstwie zeza lub znacznych różnic mocy optycznej oczu. W tym ostatnim wypadku oko przekazujące lepszy obraz do mózgu staje się okiem dominującym.

Astygmatyzm lub niezborność – wada wzroku cechująca się zaburzoną symetrią obrotową oka. Elementy optyczne miarowego oka są symetryczne względem jego osi. Jeżeli oko ma większą szerokość niż wysokość, to soczewka i rogówka zamiast skupiać światło w okrągłym obszarze siatkówki, będzie tworzyć obraz rozmazany w jednym z kierunków. Pacjent z astygmatyzmem będzie widział obraz nieostro w pewnych obszarach pola widzenia z każdej odległości. Nawet dobre szkła nie są w stanie w pełni skorygować astygmatyzmu i dlatego osoba z astygmatyzmem ma problemy z wykorzystaniem przyrządów optycznych.

Choroba Coatsa – wrodzone, niedziedziczne, postępujące uszkodzenie naczyń krwionośnych siatkówki. Choroba może przypominać przebiegiem siatkówczaka. Schorzenie opisał jako pierwszy szkocki okulista George Coats w 1908 roku.

Coloboma – wada wrodzona o charakterze malformacji polegająca na rozszczepie różnych struktur anatomicznych oka. Istnieją takie patologie, jak:rozszczep tęczówki, rozszczep siatkówki, rozszczep soczewki, rozszczep nerwu wzrokowego, rozszczep powieki.

Entropion, entropium – podwinięcie powieki. Występuje u ludzi, a także jako dziedziczna przypadłość dotykająca psy dużych ras, mogąca spowodować długotrwałe drażnienie rogówki, w wyniku czego może dojść do jej uszkodzenia. Podobnie skutki niesie przypadłość zwana ektropion.

Gradówka – przewlekłe zapalenie gruczołu tarczkowego, objawiające się mało bolesnym zgrubieniem podobnym do nieprzechodzącego jęczmienia.

Jaglica – przewlekłe zapalenie rogówki i spojówek wywołane przez serotypy A, B, Ba i C Chlamydia trachomatis.

Jaskra – grupa chorób oczu prowadząca do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i komórek zwojowych siatkówki i co za tym idzie pogorszenia lub utraty wzroku.

Jęczmień, jęczmyk – torbielowata infekcja powieki, ropień powodowany przez zakażenie gronkowcowe, usytuowany na brzegu powieki, gruczołów przyrzęsowych i tarczkowych. Niedoleczony, powracający jęczmień może przerodzić się w gradówkę – wywołaną przez blokadę gruczołów łojowych.

Krótkowzroczność – jedna z najczęściej spotykanych wad refrakcyjnych wzroku polegająca na tym, że układ optyczny oka nieprawidłowo skupia promienie świetlne. Oko miarowe to takie, które bez żadnego napięcia mięśni, a więc bez akomodacji, skupia równoległe promienie światła dokładnie na siatkówce, czyli dla obiektu nieskończenie odległego na siatkówce pojawi się jego ostry obraz. W oku krótkowzrocznym równoległe promienie ogniskowane są przed siatkówką. Przy akomodacji promienie te ogniskowane są jeszcze bliżej, więc – przeciwnie do dalekowidza – krótkowidz nie może sobie pomóc napięciem mięśni ocznych. Jeśli jednak jest wystarczająco jasno to pomaga sobie mrużąc oczy, zmniejszając rozproszenie obrazu na siatkówce poprzez zwiększenie głębi ostrości. Nazwa krótkowzroczności „miopia” pochodzi z języka greckiego. Przy patrzeniu na bliskie odległości, krótkowidz stara się zmniejszyć odległość między oczami a oglądanym przedmiotem, aby ten znalazł się w zakresie ostrego widzenia.

Zespół Levy’ego-Hollistera in. zespół LADD – genetycznie uwarunkowany zespół wad wrodzonych, dziedziczony autosomalnie dominująco o zmiennej ekspresji i penetracji. Charakteryzuje się zaburzeniami w zakresie narządu łzowego, ślinianek, zniekształceniem małżowin usznych oraz dystalnych kości kończyn bez objawów niepełnosprawności intelektualnej.

Nadwzroczność – druga obok krótkowzroczności najczęściej spotykana wada refrakcyjna wzroku. Jest wynikiem zbyt małych rozmiarów przednio-tylnych oka w stosunku do jego siły łamiącej lub niewystarczającą siłą łamiącą układu optycznego oka w stosunku do jego długości.

Retinopatia barwnikowa, barwnikowe zwyrodnienie siatkówki – choroba rozpoczynająca się w okresie młodzieńczym, związana z odkładaniem się barwnika w siatkówce oka, z wtórnymi do tego procesu zaburzeniami krążenia w obrębie siatkówki i postępującym pogorszeniem wzroku, związanym ze zmianami zanikowymi siatkówki i utratą komórek siatkówki. Początkowo zmiany zanikowe dotyczą tylko fotoreceptorów i nabłonka barwnikowego siatkówki, a w późniejszych fazach choroby także komórek warstw wewnętrznych.

Retinopatia cukrzycowa – uszkodzenie naczyń krwionośnych siatkówki oka pojawiające się w przebiegu cukrzycy, zaliczane do mikroangiopatii cukrzycowej. Zmiany te rozwijają się wprost proporcjonalnie do czasu trwania choroby oraz jej typu. Po 20 latach cukrzycy stwierdza się u prawie wszystkich chorych na cukrzycę typu 1 oraz u 60% osób chorych na cukrzycę typu 2. Podstawowe znaczenie w patogenezie mają hiperglikemia i nadciśnienie tętnicze. Istotne są procesy prowadzące do nasilenia stresu oksydacyjnego i nadmierne wytwarzanie czynników wzrostu.

Skrzydlik – zmiana chorobowa oka polegająca na zgrubieniu spojówki gałkowej w obrębie szpary powiekowej, w kształcie trójkąta zwróconego wierzchołkiem do rogówki.

Stożek rogówki – degeneracyjna, niezapalna choroba rogówki oka, której przebieg charakteryzują zmiany w strukturze rogówki prowadzące do jej ścieńczenia i nadmiernego uwypuklenia. W wyniku choroby krzywizna rogówki przybiera odbiegający od normalnego stożkowaty kształt. Stożek rogówki może prowadzić do znacznego zaburzenia wzroku – pacjenci często skarżą się na niewyraźne lub mnogie widzenie obrazu oraz nadwrażliwość na światło. Wbrew powszechnemu przekonaniu o rzadkości choroby, stożek jest najczęściej spotykaną dystrofią rogówki, która występuje z taką samą częstotliwością we wszystkich grupach etnicznych na całym świecie i dotyka około jedną na tysiąc osób. Choroba zostaje zazwyczaj rozpoznana w wieku dorastania, a jej najostrzejsze stadium przypada pomiędzy 20. a 30. rokiem życia.

Ślepota śnieżna – ostre zapalenie spojówek i nabłonka rogówki wywołane ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe.

Wada wzroku – niezdolność oka do tworzenia prawidłowo zogniskowanego obrazu na plamce żółtej lub centralnej części siatkówki bez udziału akomodacji.

Zaćma – wrodzona lub degeneracyjna choroba oczu, prowadząca do zmętnienia soczewki. Jest jedną z przyczyn ślepoty. Polega na powstawaniu plamek lub zmętniałych obszarów na zwykle przezroczystej soczewce oka, co utrudnia promieniom świetlnym przedostanie się do siatkówki, a w konsekwencji prowadzi do upośledzenia ostrości wzroku. Im większe zmętnienia na soczewce oka, tym większe pogorszenie ostrości wzroku następuje u chorego.

Zapalenie błony naczyniowej – choroba narządu wzroku charakteryzująca się wysokim stopniem bolesności, mogąca prowadzić do całkowitego zaniewidzenia. Często nie udaje się jednoznacznie ustalić przyczyn zapalenia błony naczyniowej. U jego podłoża mogą leżeć schorzenia ogólne o podłożu reumatoidalnym, schorzenia metaboliczne, choroby bakteryjne, obecność ognisk zakażenia, kolagenozy i choroby odzwierzęce, łuszczyca. W przypadku rozpoznania ostrego zapalenia błony naczyniowej chory powinien być w trybie pilnym skierowany do lekarza okulisty.

Zapalenie rogówki – stan zapalny rogówki, wywołany zarówno przez czynniki zakaźne, jak i występujący w przebiegu chorób układowych lub też będący wynikiem mechanizmów immunologicznych.

Zapalenie spojówek – choroba okulistyczna, jedno z najczęstszych schorzeń narządu wzroku o różnorodnej etiologii, przebiegu i sposobie postępowania. Zapalenie spojówek jest stanem zapalnym cienkiej błony śluzowej, która tworzy wewnętrzną powierzchnię powieki i pokrywa część gałki ocznej. Naczynia krwionośne podczas tego typu stanów zapalnych silnie wypełniają się krwią, powodując zaczerwienienie i obrzęk oka. Ujścia gruczołów łzowych, łojowych i potowych znajdujące się w spojówce odpowiadają za produkcję wydzieliny, która towarzyszy schorzeniu. Ze względu na zaczerwienie oka towarzyszące schorzeniu zapalenie spojówek bywa też nazywane „czerwonym okiem”.

Zespół szczeliny oczodołowej górnej – zespół objawów związany z urazem oczodołu, w którym szczelina złamania przechodzi przez szczelinę oczodołową górną. Ponadto zespół szczeliny oczodołowej górnej może towarzyszyć ropnemu zapaleniu zatoki klinowej.

Zwichnięcie soczewki – zerwanie obwódki rzęskowej, na której podwieszona jest soczewka, najczęściej w wyniku urazu. Czasami zwichnięta soczewka może dostać się do komory przedniej oka i być przyczyną wtórnej jaskry. Zwichnięcie soczewki może wystąpić po urazie oraz w następujących jednostkach chorobowych:zespole Marfana homocystynurii zespole Weilla-Marchesaniego hiperlizynemii zespole Alporta

Zwyrodnienie plamki żółtej, zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, starcze zwyrodnienie plamki żółtej – przewlekła, wieloczynnikowa, postępująca choroba oczu, występująca u osób po 50. roku życia. W wyniku tej choroby dochodzi do uszkodzenia siatkówki, co prowadzi do pogorszenia, ubytków, a niejednokrotnie całkowitej utraty widzenia centralnego, a w konsekwencji do ślepoty. Rozróżnia się postać suchą i wysiękową, która może dotknąć także ludzi młodych.