
Ornitologia – dział zoologii zajmujący się ptakami (Aves).

Ewolucja ptaków – ewolucja biologiczna zwierząt zaliczanych do gromady ptaków (Aves).

Akcja Bałtycka − trwający od II połowy XX wieku program badania wędrówek ptaków, szczególnie wróblowych, na polskim wybrzeżu Bałtyku. Rodowód Akcji wywodzi się z obozów studenckiego Koła Naukowego Biologów Uniwersytetu Warszawskiego. Pierwszy taki obóz w okolicy ujścia Wisły odbył się jesienią 1960 roku, a jego wyniki dały inspirację do stworzenia programu Akcji Bałtyckiej, który ruszył jesienią 1961. Twórcą i wieloletnim kierownikiem Akcji Bałtyckiej był prof. dr hab. Przemysław Busse. Obecnie Akcja Bałtycka prowadzona jest przez Stację Badania Wędrówek Ptaków Uniwersytetu Gdańskiego.

The American Ornithologists' Union (AOU) – organizacja ornitologiczna w Stanach Zjednoczonych. W przeciwieństwie do National Audubon Society, jej członkowie są w większości profesjonalnymi ornitologami, rzadziej są nimi obserwatorzy - amatorzy.

De arte venandi cum avibus – traktat o sokolnictwie i ptakach autorstwa cesarza Fryderyka II Hohenstaufa z pierwszej połowy XIII wieku.

Dokarmianie ptaków – dostarczanie pożywienia ptakom żyjącym na wolności, zazwyczaj w zimie, gdy krótki dzień oraz niesprzyjające warunki nie pozwalają im wystarczająco zaspokoić głodu.

Emarginacja – wcięcie (zwężenie) zewnętrznej chorągiewki w lotce pierwszorzędowej. Emarginacja występuje na najbardziej zewnętrznych lotkach, a liczba lotek z emarginacją jest cechą przydatną w identyfikacji gatunków, np. przy odróżnianiu pierwiosnka i piecuszka. Emarginacja zewnętrznych lotek jest dobrze widoczna np. u jastrzębiowatych.

Gniazda jadalne – gniazda zbudowane z wydzieliny gruczołów ślinowych niektórych gatunków ptaków z rodziny jerzykowatych zwanych salanganami, które ze względu na swe właściwości są cenionym przysmakiem w krajach Azji Południowo-Wschodniej.

Gniazdo – różnego typu konstrukcje, wykonane przez zwierzęta jako schronienie, a zwłaszcza jako miejsce wylęgu i odchowywania młodych. Gniazda budują stawonogi, ryby, żaby, ptaki, a także gady. Gniazda pełniące funkcje inkubatorów budowały również dinozaury. Ssaki budują zwykle gniazda mieszkalne lub legowiska.

Klucz – charakterystyczna formacja tworzona podczas wędrówki przez migrujące ptaki. Zwykle ma kształt litery „V”, często z jednym ramieniem dłuższym. Takie formacje tworzą gęsi, kaczki i żurawie. Ptaki lecące za innymi w takiej formacji zużywają mniej energii, niż w przypadku lotu samodzielnego. Ta oszczędność nie dotyczy osobnika będącego na czele formacji. Z tego powodu ptaki lecące w kluczu zmieniają się na swoich pozycjach, dzięki czemu wszystkie osobniki zyskują na wspólnym locie.
Kogut – samiec kury domowej, a także większości innych grzebiących (kuraków).

Monitoring Ptaków Polski – program mający na celu dostarczenie informacji na temat stanu populacji wybranych gatunków ptaków występujących w Polsce, który prowadzony jest w ramach państwowego monitoringu środowiska. Monitoring pozwala również na ocenę aktualnego stanu występowania populacji ptaków i określenie tendencji kierunkowych ich zmian w określonym czasie.
Obserwowanie ptaków, ptasiarstwo – rodzaj hobby polegający na obserwowaniu ptaków, gołym okiem lub przez przyrządy optyczne. Towarzyszy temu zazwyczaj zgłębianie wiedzy na temat ich wyglądu, głosów, zachowań i biologii. Ponadto ptaki są zwykle fotografowane, niekiedy techniką digiscopingu. Miłośnicy tego hobby nazywani są ornitologami amatorami, ptasiarzami lub (rzadziej) ptakolubami. W przeciwieństwie do zawodowych ornitologów, ptasiarze są zwykle amatorami i nie prowadzą badań naukowych.

Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, OTOP – stowarzyszenie, pozarządowa organizacja o statusie pożytku publicznego działająca w Polsce od 1991.

Okółek – u roślin wyrastające z jednego węzła rozwidlenia pędu, liście, kwiaty lub ich części składowe takie jak: działki kielicha, płatków, pręciki. O okółku mówimy wówczas, gdy co najmniej trzy takie elementy rozmieszczone są wokół osi i położone na tej samej wysokości.

Ornitochoria (ptakosiewność) – rozsiewanie diaspor przez ptaki. Ornitochoria jest jednym z rodzajów zoochorii, czyli zwierzęcosiewności. Rozprzestrzenianie przez ptaki ma najczęściej formę endozoochorii, możliwe jest także ektozoochoria (epizoochoria) i synzoochoria.

Ornitogamia – jest jednym z zoogamicznych sposobów zapylania i oznacza zapylanie kwiatów przez ptaki. Dotyczy około 2000 gatunków należących do 50 rodzin, żyjących w tropikach i subtropikach, które odżywiają się produktami kwiatów, a głównie nektarem np. kolibry, nektarniki, szlarniki, drepanisy, lory, miodojady, czerwonki.

Owologia inaczej oologia - jeden z działów ornitologii zajmujący się badaniem jaj, w szczególności jaj ptasich, ich budową, ubarwieniem, wielkością, kształtem i zmiennością wewnątrzgatunkową.

Paradoks czasowy – paradoks, sformułowany na gruncie paleontologii, opisujący kontrowersyjną kwestię powstania i pokrewieństwa ewolucyjnego ptaków. Autorem paradoksu jest Alan Feduccia.

Pisklę – świeżo wykluty z jaja ptak, u większości gatunków wymagający opieki rodzicielskiej.

Pokarm bielika – bieliki są drapieżnikami i padlinożercami, generalistami pokarmowymi, wykorzystującymi szerokie spektrum ofiar. Główny udział w diecie stanowią ryby i ptactwo wodne, zimą ważnym źródłem pokarmu dla bielików staje się padlina.

Porozumiewanie się ptaków – metody celowego przekazywania sygnałów akustycznych, wzrokowych, dotykowych lub chemicznych, a także kombinacji takich sygnałów, pomiędzy osobnikami tego samego gatunku ptaków oraz pomiędzy przedstawicielami różnych gatunków zwierząt zmierzające do wywołania określonego zachowania innego zwierzęcia - odbiorcy sygnału. Ptaki komunikują się używając przede wszystkim sygnałów audiowizualnych. Skutkiem komunikacji jest przekazanie informacji, a jej konsekwencją jest wzrost dostosowania.
Puch edredonowy – pióra puchowe edredonów zwyczajnych zamieszkujących arktyczne obszary północnej Holarktyki. Na Islandii istnieje długa tradycja zbierania puchu. Ze względu na naturalność pochodzenia, bardzo dobre właściwości izolacyjne i małą wydajność zbioru jest najdroższym puchem ptasim. Używany jest do wypełniania luksusowych poduszek, kołder, śpiworów i kurtek puchowych.
Rozmieszczenie geograficzne ptaków – rozmieszczenie ptaków w różnych regionach geograficznych. Pod względem rozmieszczenia geograficznego zwierząt świat dzielony jest na kilka rejonów zwanych krainami zoogeograficznymi. Zostały one wyznaczone po stwierdzeniu bardzo dużych różnic w morfologii zwierząt oraz na podstawie występowania odrębnych linii ewolucyjnych w poszczególnych rejonach. Każdy z tych obszarów ma jakieś charakterystyczne rodziny lub gatunki. Ze względu na mobilność gatunków granice krain nie są ściśle ustalone, z wyjątkiem bardzo wyraźnych barier, a w strefach przejściowych współwystępują gatunki typowe dla obu sąsiednich regionów. Różne systemy wydzielania krain zoogeograficznych nieco różnią się w szczegółach. Ponieważ ptaki łatwiej pokonują bariery niż ssaki czy płazy, przy wydzielaniu krain ze względu na ich występowanie nie wyróżnia się niektórych krain.

Weltvogelpark Walsrode – największy park ornitologiczny na świecie. Leży w Pustaci Lüneburskiej na terenie gminy Bomlitz koło Walsrode, w kraju związkowym Dolna Saksonia w Niemczech. Na powierzchni 24 hektarów żyje ponad 4000 ptaków pochodzących z około 650 gatunków, co czyni go jednym z najbardziej zróżnicowanych ogrodów zoologicznych na świecie. Okazy dostępne w parku pochodzą ze wszystkich kontynentów i z każdej strefy klimatycznej. W roku 2012 Weltvogelpark Walsrode obchodził 50-lecie swego istnienia.

Wędrówki ptaków (migracje) – zjawisko przemieszczania się ptaków między dwoma obszarami spowodowane zmianami warunków atmosferycznych i co za tym idzie niedostępnością pokarmu. W klimacie tropikalnym wędrówka jest spowodowana zmianami pór: suchej i deszczowej. Poza wyjątkowymi przypadkami na zimowiskach ptaki nie przystępują do lęgów.

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody w 2016 wymieniała 156 gatunków wymarłych ptaków holocenu. IUCN klasyfikuje jednak wyłącznie ptaki wymarłe po 1500 roku. Prócz nich znane są także inne, nieuznawane przez IUCN wymarłe gatunki, niekiedy wykazane tylko ze szczątków kopalnych, oraz 62 wymarłe podgatunki. W 2009 znano 523 gatunki ptaków wymarłe podczas całego holocenu, to jest od roku 11 700 b2k.