WJerzykowate (Apodidae) – rodzina ptaków z rzędu krótkonogich (Apodiformes).
WAerodramus – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WAeronauta białogardły – gatunek ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae).WyglądDługość ciała 15–18 cm. Kontrastowe, czarno-białe upierzenie. Maska, gardło i górna część piersi białe. Barwa biała ciągnie się przez sam środek brzucha. Za nasadą skrzydeł, na bokach, widoczne białe plamy; na skrzydle biały pasek utworzony przez końcówki lotek II rzędu. Reszta ciała czarna. Ogon ma lekko rozwidlony.Zasięg, środowiskoSkaliste urwiska zachodnich gór, pustynne wąwozy od środkowo-zachodniej części Ameryki Północnej po Amerykę Centralną. Populacje z północy zasięgu na zimę migrują na południe.PodgatunkiWyróżnia się dwa podgatunki A. saxatalis:A. s. saxatalis (Woodhouse, 1853) – od południowo-zachodniej Kanady do zachodniego Meksyku A. s. nigrior Dickey & van Rossem, 1928 – południowy Meksyk do środkowego Hondurasu
WAeronautes – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WAfrojerzyk mysi – gatunek ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WApodini – plemię ptaków z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WApus – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WChaetura – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WChaeturini – plemię ptaków z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WCierniosterniki (Cypseloidinae) – podrodzina ptaków z rodziny jerzykowatych (Apodidae).
WCollocalia – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WCollocalini – plemię ptaków z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WCypseloides – rodzaj ptaka z podrodziny cierniosternikiów (Cypseloidinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WCypsiurus – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WCzubiki, jerzyki drzewne (Hemiprocninae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny jerzykowatych (Apodididae). Przez część systematyków podnoszona do rangi rodziny (Hemiprocnidae).
WHirundapus – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WIgłosternik białogardły – gatunek małego ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Występuje we wschodniej i południowej Azji oraz na południu azjatyckiej części Rosji; północna populacja wędrowna – zimuje na Nowej Gwinei i w Australii. Nie jest zagrożony wyginięciem.
WJerzyk alpejski, jerzyk skalny – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae), zamieszkujący góry południowej Europy, Azji i Afryki. W Polsce widywany bardzo rzadko.
WJerzyk blady – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae).
WJerzyk mały – gatunek ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Występuje w Afryce, na Bliskim Wschodzie i w Azji Południowej. Ubarwieniem przypomina oknówkę, lecz nie ma białego brzucha, nie błyszczy się na niebiesko i ma charakterystyczną sylwetkę. Jego ogon jest krótki i nie ma wcięcia. Młode są podobne do dorosłych, ale są jaśniejsze. Gnieździ się na klifach i w budynkach.PodgatunkiObecnie wyróżnia się 6 podgatunków A. affinis:A. a. galilejensis (Antinori, 1855) – północno-zachodnia Afryka do Pakistanu, wschodni Sudan do północno-zachodniej Somalii A. a. bannermani Hartert, 1928 – wyspy Zatoki Gwinejskiej A. a. aerobates Brooke, 1969 – Mauretania do Somalii i na południe po wschodnią RPA A. a. theresae R. Meinertzhagen, 1949 – zachodnie i południowa Angola i południowa Zambia do RPA A. a. affinis (J. E. Gray, 1830) – południowa Somalia do Mozambiku, Indie A. a. singalensis Madarász, 1911 – południowe Indie, Sri Lanka
WJerzyk palmowy – gatunek małego ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Zasiedla subsaharyjską Afrykę oraz południowo-zachodnią część Półwyspu Arabskiego.
WJerzyk widłosterny – gatunek małego ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Występuje na Półwyspie Iberyjskim i w Afryce. Nie wyróżnia się podgatunków.
WJerzyk zwyczajny, jerzyk – gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Zamieszkuje niemal całą Europę, dużą część Azji oraz północną Afrykę. Zimuje w południowej połowie Afryki.
WJerzyki (Apodinae) – podrodzina ptaków z rodziny jerzykowatych (Apodidae).
WKolcosternik wyspowy – gatunek małego ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Ptak ten występuje na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej. Gatunek liczny, niezagrożony wyginięciem.
WKominiarczyk amerykański – gatunek małego ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae), zamieszkujący Amerykę Północną, a zimujący w Ameryce Południowej. Narażony na wyginięcie.SystematykaDawniej łączony w jeden gatunek z kominiarczykiem szarobrzuchym i jednobarwnym C. chapmani. Nie wyróżnia się podgatunków.WyglądMały, brązowy, ciemniejszy wierzch ciała i skrzydła; jaśniejsze od spodu, najjaśniejsza barwa na gardle i górnej części piersi. Skrzydła wąskie, długie; ogon sztywny, krótki, po rozłożeniu zaokrąglony. Stosiny sterówek wystają poza końce chorągiewek, przypominają ości. Dziób krótki, bardzo szeroki.Rozmiarydługość ciała: 14 cmZasięg, środowiskoNa wschód od środkowej i południowo-środkowej części Ameryki Północnej. Zimuje w górnym basenie Amazonki i dalej na zachód po wybrzeża Pacyfiku.ZachowanieBuduje małe gniazda, które zbudowane są ze źdźbeł zlepionych śliną, przyczepia je w kominach lub wypróchniałych drzewach. Jaja odnotowywano od maja do lipca. W lęgu 2–7 jaj.Lata szybko, płytko uderza skrzydłami, po czym leci lotem ślizgowym. Często lata w małych, krzykliwych grupach.PożywienieŻywi się pająkami i owadami, głównie z rzędu muchówek i błonkoskrzydłych.StatusMiędzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2018 roku klasyfikuje kominiarczyka amerykańskiego jako gatunek narażony na wyginięcie. Wcześniej, od 2010 roku miał on status gatunku bliskiego zagrożenia, a jeszcze wcześniej – gatunku najmniejszej troski. Choć gatunek ten jest nadal liczny, jego liczebność szybko spada w związku z utratą miejsc do gniazdowania.
WKominiarczyk szarobrzuchy – gatunek małego ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Często obserwowany ponad lasem; gniazda zakłada w wypróchniałych pniach sekwoi. Przystosowuje się stopniowo do gniazdowania w kominach.WyglądDługość ciała 12 cm. Mały, brązowy, o ciemnym grzbiecie i wierzchu skrzydeł; spód ciała jaśniejszy, gardło i górna część piersi najjaśniejsze; ostre stosiny sterówek wystają poza końce chorągiewek. Obie płci są podobne.Zasięg, środowiskoPółnocno-zachodnia i środkowo-zachodnia Ameryka Północna, Meksyk, Ameryka Centralna, północno-środkowa Ameryka Południowa. Północne populacje są wędrowne – zimują w Meksyku i Gwatemali.SystematykaDawniej łączony w jeden gatunek z kominiarczykiem amerykańskim i jednobarwnym C. chapmani. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 8 podgatunków Chaetura vauxi:kominiarczyk szarobrzuchy (J. K. Townsend, 1839) – zachodnia Kanada do południowo-zachodnich USA C. v. tamaulipensis Sutton, 1941 – wschodni Meksyk C. v. warneri A. R. Phillips, 1966 – zachodni Meksyk kominiarczyk ciemny Ridgway, 1910 – południowy Meksyk do Kostaryki kominiarczyk jukatański Lawrence, 1882 – półwysep Jukatan i wyspa Cozumel (Meksyk) C. v. ochropygia Aldrich, 1937 – wschodnia Panama C. v. aphanes Wetmore & Phelps Jr, 1956 – północna Wenezuela kominiarczyk ciemnobrzuchy von Berlepsch & Hartert, 1902 – wschodnia Wenezuela; proponowane jest podniesienie go do rangi odrębnego gatunku.
WMearnsia – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WNeafrapus – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WPanyptila – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WRhaphidura – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WSalangana himalajska − gatunek małego ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae).
WSalangana sundajska – gatunek małego ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Zamieszkuje Azję Południowo-Wschodnią. Nie jest zagrożony wyginięciem.
WSalangana zmienna − gatunek ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae). Należy do najmniejszych gatunków salangan. Zamieszkuje wyspy zachodniej części Oceanu Spokojnego – od Celebesu (Indonezja) na wschód przez Nową Gwineę po Wyspy Salomona, tworząc liczne podgatunki. Cechą charakterystyczną salangan są budowane ze śliny jadalne gniazda, które są poszukiwanym towarem kulinarnym.
WStreptoprocne – rodzaj ptaka z podrodziny cierniosternikiów (Cypseloidinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WTachornis – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WTachymarptis – rodzaj ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae).
WTelacanthura – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).
WZoonavena – rodzaj ptaka z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).