W

Nitkoskrzelne (Pteriomorphia) – klad małży (Bivalvia) klasyfikowany w randze podgromady. Charakteryzują się stosunkowo prymitywną budową: nitkowatymi skrzelami z zagiętymi ku górze płatami oraz rzęskami łączącymi wolno zwisające części płatów, gałęzie nitek skrzelowych nie zrastają się z workiem trzewiowym, płaszcz nie jest zrośnięty brzegami, a otwory syfonalne lub syfony są słabo rozdzielone. Żyją w morzach przytwierdzone do podłoża – trwale lub za pomocą bisiora.

W

Anadara – rodzaj małży nitkoskrzelnych z rodziny arkowatych.

W

Anadara bifrons – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara brasiliana – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara chemnitzi – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara concinna – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae). Występuje na głębokości od 6 metrów do 150 metrów.

W

Anadara emarginata – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara floridana – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara formosa – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara grandis – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara multicostata – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara notabilis – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara nux – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara perlabiata – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Anadara tuberculosa – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Arca – rodzaj małży nitkoskrzelnych z rodziny arkowatych (Arcidae) opisany naukowo przez Linneusza w 1758 roku. Gatunkiem typowym jest Arca noae. Taksonem siostrzanym jest Acar. W zapisie kopalnym najstarsi przedstawiciele tego rodzaju są znani ze skamielin pochodzących z kredy. Współcześnie żyjące gatunki występują w wodach strefy tropikalnej i subtropikalnej. Większe gatunki zaliczane są do owoców morza i poławiane komercyjnie. Do gatunków najczęściej poławianych i wykorzystywanych kulinarnie należy arka Noego.

W

Arca imbricata – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Arca zebra – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Arcoida – rząd małży (Bivalvia) nitkoskrzelnych. Obejmuje kosmopolityczne, niewielkie gatunki o muszlach trapezowych, owalnych lub kolistych bez warstwy perłowej, zaopatrzonych w zamek z uzębieniem taksodontowym – stąd dawna polska nazwa zwyczajowa rzędu: taksodontowe (Taxodonta). Rozmiary muszli Arcoida mieszczą się zazwyczaj w przedziale 1–10 cm. Mają mocno żeberkowaną powierzchnię, często pokrytą łuskami lub szczecinami. Dwa mięśnie zwieracze jednakowej wielkości lub przedni mniejszy od tylnego. Wolne brzegi płaszcza niektórych gatunków są zaopatrzone w oczy – kubkowe lub złożone z wielu oczek. Ich liczba może sięgać 100.

W

Arcopsis adamsi – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny Noetiidae.

W

Arka Noego – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae) poławiany komercyjnie w celach konsumpcyjnych. Spożywany jest głównie w stanie surowym. Jego nazwa nawiązuje do arki Noego ze Starego Testamentu.

W

Arkowate, arki (Arcidae) – rodzina małży nitkoskrzelnych z rzędu Arcoida obejmująca około 200 gatunków występujących w zagłębieniach i szczelinach skalnych głównie w płytkich wodach strefy tropikalnej i umiarkowanie ciepłej. Większość to gatunki morskie, ale są w tej rodzinie również gatunki żyjące w wodach słodkich lub słonawych. Gatunki o większych rozmiarach są poławiane w celach konsumpcyjnych. Rodzajem typowym rodziny jest Arca. W zapisie kopalnym arkowate znane są z kambru.

W

Barbatia – rodzaj małży nitkoskrzelnych z rodziny arkowatych.

W

Barbatia cancellaria – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Barbatia candida – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Barbatia domingensis – gatunek morskiego, osiadłego małża z rodziny arkowatych (Arcidae).

W

Ctenoides – rodzaj małży z rodziny gniazdówkowatych.

W

Ctenoides ales – gatunek małża z rodziny gniazdówkowatych (Limidae). Występuje w środkowej części Indo-Pacyfiku – od mórz Indonezji po wyspy Palau i wybrzeże Australii.

W

Gniazdówkowate (Limidae) – rodzina wyłącznie morskich małży nitkoskrzelnych z monotypowego rzędu Limoida, obejmująca około 125 gatunków występujących głównie w morzach ciepłych. Dawniej zaliczano je do Anisomyaria – nierównomięśniowych.

W

Gryphaeidae – rodzina małży nitkoskrzelnych z rzędu Ostreoida blisko spokrewnionych z ostrygami (Ostreidae). Muszle silnie zróżnicowane, o długości do 280 mm. Kolisty w przekroju mięsień zwieracz jest położony w pobliżu listwy zamka. Rodzina obejmuje nieliczne gatunki współcześnie żyjące oraz wiele wymarłych.

W

Noetiidae – rodzina małży nitkoskrzelnych z rzędu Arcoida. W rodzinie Noetiidae wyróżniane są następujące rodzaje:Arcopsis Noetia Striarea

W

Omułek jadalny – gatunek kosmopolitycznego małża z rodziny omułkowatych (Mytilidae), szeroko rozprzestrzeniony w morzach półkuli północnej z wyjątkiem strefy arktycznej. W Bałtyku omułek jadalny jest jedynym przedstawicielem małży nitkoskrzelnych (Pteriomorphia). Występuje tam w postaci skarlałej. Nie jest zaliczany do fauny Polski.

W

Omułek śródziemnomorski – gatunek mięczaka z rodziny omułkowatych. Pierwotnie występował w basenie Morza Śródziemnego i na terenie wschodniego Oceanu Atlantyckiego. Został introdukowany u wybrzeży każdego kontynentu z wyjątkiem Antarktydy. Omułki śródziemnomorskie są hodowane dla wykorzystania w przemyśle spożywczym.

W

Omułkowate (Mytilidae) – rodzina morskich, rzadziej słonawowodnych małży nitkoskrzelnych z monotypowego rzędu Mytiloida, obejmująca liczne gatunki występujące w przybrzeżnych płytkich wodach mórz zimnych i tropikalnych całej kuli ziemskiej. Niektóre Mytilidae są komercyjnie poławiane i hodowane w celach konsumpcyjnych. W Morzu Bałtyckim występuje omułek jadalny.

W

Ostreoida – rząd małży (Bivalvia) nitkoskrzelnych. Obejmuje gatunki osiadłe, przymocowane do podłoża dolną (lewą) połówką muszli. Muszle w zarysie koliste lub owalne, zwykle pokryte falistymi łuskami na powierzchni zewnętrznej. Zamek muszli bez zębów, więzadło położone w trójkątnym rowku.

W

Ostryga jadalna – gatunek osiadłego małża nitkoskrzelnego z rodziny ostrygowatych (Ostreidae), opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku w Systema Naturae, najcenniejszy mięczak jadalny, obecny w diecie człowieka co najmniej od starożytności. Stanowi wartościowy i zdrowy pokarm.

W

Ostrygowate, ostrygi (Ostreidae) – rodzina osiadłych małży nitkoskrzelnych z rzędu Ostreoida, licząca około 100 gatunków, m.in. ostryga jadalna, ostryżyca amerykańska i ostryżyca japońska. Są uznawane za najcenniejsze mięczaki jadalne, poławiane i hodowane.

W

Ostryżyca amerykańska – gatunek osiadłego małża nitkoskrzelnego z rodziny ostrygowatych (Ostreidae), wraz z ostrygą jadalną i ostryżycą japońską zaliczany do najcenniejszych mięczaków jadalnych. W tłumaczeniu z języka angielskiego określana jest nazwami ostryga atlantycka lub ostryga wirginijska. Jej muszla osiąga przeciętnie 8–18 cm, maksymalnie do 25 cm.

W

Ostryżyca japońska – gatunek osiadłego małża nitkoskrzelnego z rodziny ostrygowatych (Ostreidae), jeden z najcenniejszych mięczaków jadalnych. Wcześniej klasyfikowana była jako Ostrea gigas, dlatego spotykana jest jej zwyczajowa nazwa ostryga wielka.

W

Pecten – rodzaj małży morskich z rodziny przegrzebkowatych (Pectinidae) obejmujący około 20 współcześnie żyjących gatunków o żeberkowatej, okrągławej muszli, zaliczanych do najatrakcyjniejszych owoców morza. Niektóre osobniki przytwierdzają się do podłoża bisiorem, a inne poruszają się swobodnie poprzez gwałtowne ruchy otwierania i zamykania muszli.

W

Pinctada, perłopław perłorodny – rodzaj małży z rodziny perłopławowatych (Pteriidae). W języku polskim są nazywane, wraz z rodzajem Pteria, perłopławami.

W

Przegrzebek zwyczajny, przegrzebek wielki – jadalny gatunek małża nitkoskrzelnego z rodziny przegrzebkowatych (Pectinidae). Wysoko ceniony pod względem kulinarnym , zaliczany do owoców morza. Od lat 50. XX wieku w niektórych krajach ma duże znaczenie ekonomiczne. Jest to jeden z najbardziej znanych gatunków morskich mięczaków, którego muszla została uwieczniona na obrazie Narodziny Wenus.

W

Przegrzebkowate (Pectinidae) – kosmopolityczna rodzina małży nitkoskrzelnych o kolistych lub owalnych muszlach, promieniście żebrowanych, z dwoma charakterystycznymi skrzydełkami po bokach szczytów. Połówki muszli różnią się wielkością – dolna jest bardziej wypukła. Ich barwa, desenie i powierzchnia są bardzo zmienne. Rodzina obejmuje około 360 gatunków rozsiedlonych głównie w ciepłych morzach. Wiele gatunków z tej rodziny poławia się jako atrakcyjne owoce morza.

W

Pteria – rodzaj małży z rodziny perłopławowatych (Pteriidae). W języku polskim są nazywane, wraz z rodzajem Pinctada, perłopławami. Występują w morzach tropikalnych przytwierdzone bisiorem do twardych elementów dna. Osiągają od 10–30 cm średnicy. Wytwarzana przez nie masa perłowa i perły są stosowane do wyrobu ozdób.