LutowanieW
Lutowanie

Lutowanie – metoda trwałego łączenia elementów metalowych za pomocą metalowego spoiwa zwanego lutem o temperaturze topnienia niższej niż temperatura topnienia łączonych elementów. Proces lutowania należy prowadzić w temperaturze wyższej od temperatury topnienia lutu, lecz nie wyższej od temperatury topnienia łączonych elementów. Dzięki temu lut topi się, a łączone elementy pozostają cały czas w stanie stałym. Istotne jest, aby zarówno lut, jak i elementy lutowane, osiągnęły temperaturę lutowania, w przeciwnym przypadku mogą powstać wadliwe złącza zwane zimnymi lutami lub zimnymi stykami, o niezadowalających właściwościach użytkowych. Podstawową różnicą między lutowaniem a spawaniem jest to, że w przypadku spawania temperatura procesu jest tak wysoka, że ulega stopieniu zarówno materiał dodatkowy jak i brzegi elementów spawanych.

KalafoniaW
Kalafonia

Kalafonia – żywica miękka pochodzenia naturalnego, pozostałość po oddestylowaniu terpentyny z żywicy drzew iglastych.

Lampa lutowniczaW
Lampa lutownicza

Lampa lutownicza – przyrząd do lutowania zasilany paliwem ciekłym lub lotnym, z integralnym palnikiem. Przy paliwie ciekłym do uzyskania wstępnego ciśnienia niezbędnego do rozpalenia palnika stosowana jest wbudowana w zbiornik lampy ręczna pompka.

Lut (technologia)W
Lut (technologia)

Lut, lutowie, spoiwo lutownicze – stop metalu, służący do lutowania, czyli wypełnienia szczeliny lutowniczej w formie ciekłej. W przypadku, gdy szczelina lutownicza spełnia warunki kapilarności, mowa jest o lutowaniu, zaś, gdy szczelina lutownicza jest większa niż odstęp kapilarny – proces nazywany jest lutospawaniem. Lut ma temperaturę topnienia znacznie niższą od temperatury topnienia lutowanych materiałów. Luty klasyfikowane są w normie PN-EN ISO 3677: 2016-12. Podział następuje na miękkie i twarde, a pierwsza litera oznacza przynależność do danej grupy.

Lutowanie bezołowioweW
Lutowanie bezołowiowe

Lutowanie bezołowiowe – lutowanie przy użyciu stopu niezawierającego ołowiu.

Lutowanie twardeW
Lutowanie twarde

Lutowanie twarde – lutowanie za pomocą tzw. lutów twardych, to znaczy spoiw lutowniczych o temperaturze topnienia powyżej 450 °C . Lutowanie twarde stosuje się do łączenia stali węglowych, molibdenowych, wolframowych, niklowych, chromowych, płytek z węglików spiekanych, a także złota, srebra, miedzi, mosiądzu i brązu.

LutownicaW
Lutownica

Lutownica to narzędzie służące do lutowania. Składa się ona z kolby, służącej jako uchwyt oraz grota, czyli części mającej bezpośredni styk ze spoiwem – lutem. Możemy je podzielić na:lutownice transformatorowe, w których wysoka temperatura jest uzyskiwana poprzez przepływanie prądu o dużym natężeniu przez drut, który jest zarazem grotem. Ich nazwa pochodzi od transformatora, który jest jej integralną częścią. Lutownice te są dość popularne, gdyż czas nagrzewania grota jest krótki. Nowocześniejsze rozwiązania posiadają wbudowane oświetlenie skierowane na miejsce lutowania, oraz kilkuzakresowy przełącznik mocy. Ich wadą jest brak dokładnej kontroli temperatury grota oraz silne pole elektromagnetyczne wokół grota. lutownice grzałkowe (oporowe), w których metalowy grot podgrzewany jest elektryczną grzałką. Najprostsze zasilane wprost z sieci nie pozwalają na regulację/stabilizację temperatury. Odmianą lutownicy grzałkowej jest tzw. lutownica kolbowa, w której grot wykonany jest z masywnego kawałka metalu. Powoduje to akumulację znacznych ilości energii cieplnej, co ułatwia lutowanie większych elementów. Natomiast stacje lutownicze, które składają się z zasilacza oraz dołączonej do niej tzw. kolby – grzałki w odpowiedniej obudowie, zasilanej najczęściej napięciem 24 V są chętnie stosowane do lutowania układów elektronicznych, ponieważ kolba jest lekka. lutownice z elektrodami grafitowymi zbudowane są na bazie transformatora, który zasila szczypce wyposażone w elektrody węglowe. Po zamknięciu obwodu grafitowymi elektrodami na przewodzącym prąd elemencie lutowanym, płynie prąd elektryczny, wydzielając ciepło na styku grafit – element lutowany. Zaletą jest duża moc, zaś wadą pozostawiany ślad elektrody grafitowej. lutownice gazowe, których grot podgrzewany jest palnikiem zasilanym gazem. Możliwe jest użycie takiej lutownicy bez grota – wówczas wykorzystywane są gorące gazy spalinowe. Mają one większe możliwości niż transformatorowe, ponieważ topią np. cynę z dodatkiem miedzi której nie roztopi lutownica transformatorowa. lutownice podgrzewane zewnętrznym źródłem ciepła to po prostu miedziany grot na uchwycie; grot po podgrzaniu w płomieniu palnika przez kilkadziesiąt sekund zachowuje na tyle wysoką temperaturę, że umożliwia lutowanie. Działa na zasadzie podobnej do żelazka z duszą. Obecnie lutownice takie, jako całkowicie archaiczne, niewygodne i nie nadające się do precyzyjnych prac – całkowicie wyszły z użycia.

Odsysacz do cynyW
Odsysacz do cyny

Odsysacz do cyny - narzędzie wspomagające proces lutowania lub rozlutowywania. Służy do odsysania nadmiaru roztopionego lutu z miejsca lutowania lub rozlutowywania.

Połączenie lutowaneW
Połączenie lutowane

Połączenie lutowane – połączenie, w którym metalowe elementy łączone są przy użyciu spoiwa (lutu) topionego w temperaturze znacznie niższej niż temperatura topnienia łączonych części. Obszar spoiny jest podgrzewany do temperatury, w której struktura krystaliczna spajanych metali jest w stanie wchłonąć pewną liczbę cząsteczek spoiwa. Spoiwo wypełnia wszystkie przestrzenie pomiędzy spajanymi elementami.

RozlutownicaW
Rozlutownica

Rozlutownica – narzędzie służące do rozłączania elementów lutowanych czyli rozlutowywania, przeciwieństwo lutownicy.

RozlutowywanieW
Rozlutowywanie

Rozlutowywanie - rozłączanie elementów lutowanych, proces odwrotny do lutowania.

Stacja lutowniczaW
Stacja lutownicza

Stacja lutownicza - urządzenie składające się z lutownicy oraz panelu sterowania służącego do regulacji temperatury lutowania.

TinolW
Tinol

Tinol – popularna nazwa drutu lutowniczego do lutowania miękkiego. Jest to rurka wykonana z lutu wypełniona topnikiem. Najczęściej spotykaną formą tinolu jest drut z kilkoma kanałami w środku wypełnionymi topnikiem. Czasami tinolem nazywa się także drut z lutu bez topnika.

TopnikW
Topnik

Topnik (odtleniacz) – substancja ułatwiająca lutowanie poprzez chemiczne oczyszczanie łączonych metali. Powszechnie stosowane topniki: chlorek amonu lub kalafonia do lutowania lutem cynowo-ołowiowym, kwas solny lub chlorek cynku do lutowania powłok ocynkowanych, boraks do lutowania twardego metali żelaznych.

Wąsy (metalurgia)W
Wąsy (metalurgia)

Wąsy metaliczne – włosowate struktury powstające na powierzchniach niektórych metali i ich stopów. Powstawać mogą m.in. na cynie i jej niektórych stopach, cynku, kadmie, indzie, antymonie i srebrze. Powstawanie wąsów powodować może powstawanie zwarć w układach elektronicznych. Znanych jest wiele przykładów uszkodzeń sprzętu spowodowanego tym zjawiskiem, w tym satelitów, rakiet, samolotów, instalacji przemysłowych, sprzętu medycznego i in.

Zimny lutW
Zimny lut

Zimny lut lub zimny styk – nieprawidłowe złącze wykonane metodą lutowania. Powstaje, gdy lutowanie odbywa się przez bezpośrednie stopienie lutu lutownicą, a nie pośrednio poprzez łączone metale. Z tego powodu nie jest spełniony podstawowy warunek lutowania, tzn. zarówno materiał łączony jak i materiał dodatkowy, którym jest lut, muszą osiągnąć temperaturę przewyższającą temperaturę topnienia lutu. Nieprawidłowe połączenie ma wtedy charakter wyłącznie adhezyjny, bez udziału dyfuzji w głąb elementów lutowanych. W takich warunkach powstaje wadliwe złącze o bardzo słabych właściwościach użytkowych. W obwodach elektrycznych zimny lut charakteryzuje się wysoką rezystancją lub zupełną przerwą w obwodzie, co ułatwia jego zlokalizowanie, a na jego powierzchni może wystąpić iskrzenie, co prowadzi do uszkodzenia elementów elektronicznych. Poza pogorszeniem właściwości elektrycznych, zimny lut może charakteryzować się np. małą wytrzymałością mechaniczną, brakiem szczelności, słabą odpornością na korozję.