W

Dymnica – element kotła parowego parowozu, stanowiący przedłużenie walczaka, z przodu lokomotywy. Między walczakiem a dymnicą znajduje się ściana sitowa. Od przodu dymnica zamknięta jest drzwiami, natomiast u góry dymnicy znajduje się komin, zaś na dole w osi komina - dysza odprowadzająca parę odlotową (zużytą) z cylindrów. Para uchodząc do komina z dyszy wytwarza podciśnienie dające ciąg w skrzyni ogniowej, wygasza również iskry. W dymnicy umieszczona jest też dmuchawka parowa uruchamiana przy pracującym kotle podczas postoju parowozu na stacji lub podczas jazdy z zamkniętą przepustnicą pary. Często przez dymnicę przechodzą rury dolotowe pary do silników. W dymnicy znajduje się ponadto skrzynia przegrzewacza, a w pierwszych modelach parowozów na parę przegrzaną z początku XX wieku, w dymnicy był umieszczony cały przegrzewacz komorowy. W dymnicy znajdują się ponadto urządzenia odiskierne różnych typów, np. w postaci siatki.

W

Inżektor (smoczek) – jeden z rodzajów urządzenia podającego wodę do kotła parowozu, potrzebną mu do wytwarzania pary. Każdy parowóz powinien posiadać dwa niezależne urządzenia podające wodę – jeden zapasowy.

W

Kocioł parowy – urządzenie do wytwarzania pary, przy wykorzystaniu spalania.

W

Kocioł płomienicowy – rodzaj kotła parowego. Składa się ze zbiornika walcowego, wewnątrz którego znajdują się rury zwane płomienicami, najczęściej wewnątrz nich umieszczone jest palenisko. Spaliny przepływają przez płomienice, po czym kierowane są do kanałów umieszczonych wzdłuż powierzchni bocznych zbiornika walcowego. Jest to konstrukcja przestarzała i obecnie rzadko używana. Zaletą takich kotłów jest prostota budowy i łatwość obsługi, do ich wad należy zaliczyć długi czas rozpalania oraz niskie ciśnienie robocze.

W

Kontrbudka – konstrukcja zabudowana na przedniej ścianie niektórych typów tendrów lokomotyw parowych. Konstrukcja ta stanowi powiększenie budki maszynisty lub zapewnienie pełnego zamknięcia miejsca pracy obsługi lokomotywy oraz ochronę obsługi przed warunkami atmosferycznymi, zwłaszcza przy jeździe do tyłu.

W

Korek topliwy – zwężający się ku dołowi gwintowany korek, zwykle wykonany z brązu, mosiądzu czy spiżu, z wywierconym na całej jego długości otworem. W tym otworze znajduje się rdzeń z metalu o niskiej temperaturze topnienia, najczęściej z ołowiu lub cyny. Umieszczony jest na górnej pokrywie skrzyni ogniowej kotła parowego. Korek topliwy pełni rolę zabezpieczenia kotła parowego przed eksplozją.

W

Ostoja to rama pojazdu szynowego. Zależnie od budowy i zastosowania taboru ostoja może być metalowa lub drewniana, a pod względem zawieszenia na osi, zewnętrzna lub wewnętrzna.

W

Piasecznica – urządzenie w pojeździe szynowym, którego zadaniem jest podawanie piasku pod koła napędowe, zapobiegając ich poślizgowi, zwłaszcza podczas ruszania i przy hamowaniu. Używana podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych, które znacząco zmniejszają przyczepność kół do szyny oraz na stromych podjazdach.

W

Przepustnica – element armatury służący do regulacji przepływu medium, poprzez obrotowy ruch łopatki umieszczonej wewnątrz kanału.

W

Rura ogniowa – część kotła parowego lub grzewczego umieszczona w walczaku z paleniskiem w środku, albo przez wnętrze której przepływają spaliny. Ciepło przekazuje cieczy. Bardzo rzadko były wykorzystywane do ogrzewania pary w przegrzewaczach np. przegrzewaczach Gehre'go. Górna część pionowych rur ogniowych wystająca z wody podgrzewa parę osuszając ją i nieznacznie przegrzewając.

W

Silnik bliźniaczy – dominujący napęd parowozów składający się z dwóch cylindrów w układzie niesprzężonym. Jest to sposób rozprężania pary przez bezpośrednie doprowadzenie z kotła do wszystkich cylindrów.

W

Silnik parowozu jest specyficzną maszyną parową.

W

Silnik sprzężony – maszyna parowa z wielostopniowym rozprężaniem pary. Silnik w którym najpierw zachodzi obniżanie ciśnienia w cylindrach wysokoprężnych, a potem proces się powtarza w kolejnych cylindrach o coraz niższym ciśnieniu. Spotykane były układy o dwóch, trzech i czterech stopniach rozprężania pary. Przeważnie para pomiędzy cylindrami jest podgrzewana w przegrzewaczach wtórnych.

W

Skrzynia wodna – w kolejnictwie zbiornik na zapas wody, umieszczony na parowozie (tendrzaki) lub w tendrze.

W

Stoker – urządzenie do mechanicznego podawania węgla w parowozach, ułatwiające pracę obsłudze pociągu.

W

Tender – wagon specjalnej konstrukcji do przewozu węgla i wody dla parowozu.

W

Wiatrownica – element konstrukcyjny parowozu, w postaci odpowiednio wyprofilowanych blach, zamocowanych po bokach dymnicy, mający na celu takie skierowanie powietrza, aby - przy większych prędkościach - wypychało ono do góry dym z komina, dla polepszenia widoczności obsłudze parowozu.

W

Wiązar – poziomy drąg stalowy łączący czop korbowy koła napędzanego silnikiem z czopami korbowymi kół napędowych. Stosowany w prawie wszystkich parowozach, a rzadko w lokomotywach spalinowych i elektrycznych. Osie połączone wiązarami nazywamy osiami wiązanymi.

W

Zawór bezpieczeństwa – zawór otwierający się samoczynnie w chwili gdy ciśnienie gazu (pary) przekroczy dopuszczalną wartość co zapobiega eksplozji kotła, zbiornika, rurociągu itp. Po raz pierwszy zastosował go Denis Papin w zbudowanym w 1681 szybkowarze.

W

Zbieralnik pary – pojemnik zlokalizowany na szczycie kotła w lokomotywach parowych zbierający parę nasyconą. Jego funkcją jest uniemożliwienie zalania wodą silnika parowego, zwłaszcza podczas jazdy po pochyłościach, co mogłoby spowodować awarię. W starszych parowozach na parę nasyconą z niego prowadził główny przewód zasilający do cylindrów. W parowozach od końca XIX wieku napędzanych parą przegrzaną ze zbieraka pary poprzez przepustnicę para płynęła do przegrzewacza i za nim na rozrząd silnika parowego. Regulacja dopływu ilości pary do silnika za pomocą przepustnicy zlokalizowanej najczęściej w zbieraku, choć były rozwiązania gdzie przepustnica wielozaworowa była na parę przegrzaną.