WAkta Grodzkie i Ziemskie (AGZ) – wydawnictwo źródłowe w XXV tomach, wydawane w latach 1868–1935 we Lwowie. Opublikowane akta pochodzą z czasów I Rzeczypospolitej z zasobu Archiwum tzw. Bernardyńskiego we Lwowie.
WDeklaracja o Istocie Esperantyzmu, popularnie zwana Deklaracją Bulońską – dokument historyczny stojący u podwalin ruchu esperanckiego. Autorem tekstu deklaracji był Ludwik Zamenhof, inicjator języka. Została ona przyjęta przez uczestników I Światowego Kongresu Esperantystów 9 sierpnia 1905 r. w Boulogne-sur-Mer we Francji.
WDokument Władysława Hermana dla katedry w Bambergu – dokument wystawiony przez Władysława Hermana dla katedry w Bambergu w Bawarii pod koniec XI wieku. Jest to najstarszy zachowany w oryginale dokument wystawiony przez polskiego władcę, zaś dołączona do niego pieczęć stanowi najstarszą znaną pieczęć polskiego władcy.
WGramota ros. грамота – dokument o charakterze oficjalnym bądź prywatnym na Rusi w X–XVII wieku. Termin został zapożyczony z Bizancjum, gdzie grammata oznaczała posłanie, rozporządzenie i inne dokumenty pisane.
WKartoteka procesów o czary – zespół materiałów archiwalnych o pełnej nazwie: Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy SS Wydział Archiwalny – komórka do spraw badań procesów o czary, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Poznaniu.
WKartulariusz, kopiariusz, kopiał, kopiarz – zbiór dokumentów i odpisów edyktów, dotyczących majątków ziemskich przeważnie klasztornych. Słowo było używane w średniowieczu i oznaczało początkowo bibliotekę. W Polsce kartulariusz znany był już w XIII wieku. Tym terminem określano także księgę, zawierającą kopie dokumentów od różnych wystawców dla jednego odbiorcy. Takie księgi były prowadzone w klasztorach. W innych kancelariach i urzędach podobną rolę pełniły regesty. Pod koniec XIX wieku funkcję kartulariusza przyjęły kopiały, księgi korespondencyjne, które zawierały kopie pism, odbijanych na szapirografach.
WKazania świętokrzyskie – polskie średniowieczne kazania, pochodzące prawdopodobnie z końca XIII lub z XIV wieku, uznawane za najstarszy dokument prozatorski stworzony w języku polskim. Zostały one odnalezione przez Aleksandra Brücknera w 1890 roku w oprawie kodeksu, zawierającego Dzieje Apostolskie i Apokalipsę. Ich nazwa została utworzona przez badacza od prawdopodobnego miejsca ich pochodzenia. Zabytek składa się z jednego całego kazania i fragmentów pięciu innych kazań.
WKodeks wyszehradzki – ozdobny pergaminowy ewangeliarz z końca XI wieku. Obecnie przechowywany jest w Bibliotece Narodowej w Pradze. Wpisany pod numerem 299. na listę Narodowych zabytków kultury Republiki Czeskiej.
WKsięga parafialna – zbiorcze określenie na wszelkiego rodzaju dokumenty wytworzone w kancelarii parafii lub innej jednostki organizacyjnej związku wyznaniowego, które wykorzystywane są w genealogii do ustalenia faktów genealogicznych. Dokumenty takie przybierają często postać ksiąg. Księgi parafialne obejmują:księgi metrykalne, księgi konsystorskie, raptularze i sumariusze.
WMateriały archiwalne (archiwalia) – zgodnie z polskim prawem archiwalnym, dokumenty przechowywane wieczyście, oznaczane symbolem kategorii archiwalnej "A"; materiały archiwalne powstają m.in. w jednostkach organizacyjnych wytypowanych i znajdujących się pod nadzorem właściwego archiwum państwowego. Zgodnie z Ustawą archiwa państwowe mają prawo objąć nadzorem jedynie państwowe jednostki organizacyjne. Przy obejmowaniu nadzorem archiwalnym jednostek organizacyjnych uwzględniany jest m.in.: rodzaj jednostki organizacyjnej, przedmiot i charakter jej działalności, znaczenie dla regionu lub kraju. W momencie objęcia nadzorem archiwum państwowego jednostka taka staje się wytwórcą materiałów archiwalnych.
WRękopis, in. manuskrypt – zapisany odręcznie tekst, w odróżnieniu od powielanego mechanicznie. Termin stosowany zwykle w odniesieniu do zabytkowych książek lub dokumentów pochodzących z okresu przed upowszechnieniem się druku. W takim rozumieniu każdy rękopis jest dziełem niepowtarzalnym o indywidualnych cechach. W szerszym znaczeniu, rękopis to każdy tekst zapisywany ręcznie za pomocą np. ołówka, atramentu, tuszu.
WSakramentarz tyniecki – jeden z najstarszych zachowanych iluminowanych rękopisów liturgicznych, jakie pojawiły się na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu.
WSzematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim – austriacki rocznik wydawany w latach 1782–1914 w języku niemieckim, a od roku 1870 również w języku polskim, zawierający schemat organizacyjny władz administracyjnych określonego regionu lub państwa.
WTabliczka woskowa - tabliczka z drewna pokrytego na jednej stronie warstwą wosku pisarskiego, po którym pisało się rylcem. Tabliczki były używane od starożytności do pisania lub rysowania.
WTestament – rozrządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. W Polsce kwestie związane ze sporządzaniem testamentów reguluje przede wszystkim kodeks cywilny.
WUrbarz – księga zawierająca spis majątku właściciela ziemskiego oraz powinności, głównie pańszczyźnianych, jego poddanych. Urbarze prowadziły cesarstwa, królestwa, księstwa, ziemie, ordynacje czy miasta. W Polsce występowały od XV wieku do końca XVIII. Urbarze są źródłami informacji dla historyków.
WWykaz akt – jeden z podstawowych normatywów organizujących pracę biurową ; służy do oznaczenia, rejestracji, łączenia i przechowywania akt.
WWyznaniowa księga metrykalna – rodzaj księgi parafialnej prowadzonej przez parafię lub inną jednostkę różnych kościołów w celu rejestracji chrztów, ślubów i zgonów lub innych zdarzeń istotnych w danym kościele. Obowiązek prowadzenia takich ksiąg wynika z prawa kanonicznego lub innego prawa wewnętrznego danego kościoła.
WZłoty kodeks gnieźnieński, in. Ewangeliarz gnieźnieński – ewangeliarz powstały najprawdopodobniej w końcówce XI wieku. Przechowywany obecnie w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie.
WZnak sprawy – stała cecha rozpoznawcza całości akt danej sprawy. Nadawany jest dokumentacji tworzącej akta sprawy, która została przyporządkowana do sprawy. Dzięki niemu można łatwo odnaleźć daną sprawę w systemie teleinformatycznym oraz zapisywać pliki z daną sprawą.