
Ciesak, ciosła, cieślica, cioska – narzędzie służące głównie do obrabiania pni drzew dla otrzymania wydłużonych płaszczyzn. Umieszczenie ostrza prostopadle do drzewca umożliwia wygodne oddzielanie łupek gdy obrabiana powierzchnia jest równoległa np. do fundamentu budowli. Jest on używany w ciesielstwie, bednarstwie, kołodziejstwie, do naciosywania podkładów kolejowych itp.

Cyklina – ręczne narzędzie stolarskie służące do wygładzania powierzchni drewna. Nazywana również gładzicą. Używane obecnie m.in. do wygładzania niedostępnych dla cykliniarki mechanicznej fragmentów podłóg drewnianych.

Dłuto – wykonane zwykle ze stali narzędziowej lub niestopowej ręczne narzędzie używane do obróbki drewna przez snycerzy, rzeźbiarzy, stolarzy i drzeworytników. Odpowiedniej konstrukcji dłuta, zwane przecinakami, używane są również do obróbki kamienia przez kamieniarzy i rzeźbiarzy, a także przy pracach budowlanych.

Frez – wieloostrzowe narzędzie skrawające o ruchu obrotowym. Frezy są używane we frezarkach. Służą do obróbki powierzchni płaskich i kształtowych przedmiotów metalowych, drewnianych i z tworzyw sztucznych.

Gwoździarka – urządzenie elektryczne, gazowe, prochowe lub pneumatyczne stosowane do wbijania gwoździ. Magazynek na gwoździe ma konstrukcję bębnową lub gwoździe podawane są jako taśma. Maszyna posiada możliwość ustawienia głębokości wbicia gwoździa a często możliwość skośnego wbijania w miejscach trudno dostępnych.

Imadło – przyrząd służący do mocowania przedmiotów poddawanych obróbce ręcznej lub mechanicznej.

Kątownik stolarski – narzędzie służące do wyznaczania kąta prostego.

Kobylica – drewniany przyrząd, swoisty rodzaj prostego imadła połączonego z ławką, używany do obróbki drewna przez kołodziejów, bednarzy, stolarzy, także do wstępnej obróbki przed toczeniem.

Młotek – jedno z najstarszych narzędzi używanych przez człowieka, służące do uderzania w materiał w celu jego obróbki, do uderzania w inne narzędzie lub do wbijania gwoździ, klinów i tym podobnych elementów. Działa na zasadzie gromadzenia energii kinetycznej w ciężkim obuchu podczas stosunkowo długiego zamachu, a następnie przekazania jej w krótkim czasie uderzonemu obiektowi.

Nóż tokarski – narzędzie skrawające jednoostrzowe stosowane do obróbki toczeniem. Noże tokarskie używane są na wszelkiego rodzaju tokarkach.

Ośnik – ręczne narzędzie do strugania i korowania drewna. Ma dwie rękojeści i stalowe ostrze. Ruch roboczy jest w kierunku do siebie.

Pilarka elektryczna - elektronarzędzie służące do mechanicznego podziału ciał stałych, przede wszystkim drewna w wyniku jego ruchu i mechanicznego oddziaływania elementu skrawającego nazywanego piłą.

Pilnik – narzędzie służące do piłowania, czyli skrawania z obrabianej powierzchni cienkiej warstwy o grubości od 0,01 do 1 mm.

Piła – samodzielne narzędzie lub część urządzenia w formie ząbkowanego ostrza służące do przerzynania materiałów takich jak drewno, kamień, metal i innych ciał stałych. Ostrze to wprawiane jest w ruch w zależności od rodzaju piły, np. za pomocą mięśni lub energii elektrycznej, parowej czy wodnej.
Piła oscylacyjna (rotacyjna) – narzędzie głównie używane w medycynie do zdejmowania opatrunku gipsowego. Powszechnie nazywa się ją piła oscylacyjna lub piła do gipsu. Elementem tnącym jest tarcza z zębami. Tarcza umieszczona jest na osi, która jest wprowadzana w oscylacje. Oscylacje są tak dobrane aby ruch zębów tnących na obwodzie tarczy był na tyle mały aby nie uszkodził skóry człowieka nawet wtedy gdy zęby tnącej piły dotkną jej. Skóra jest elastyczna i ulega lekkim odkształceniom bez skaleczenia. Jednocześnie oscylacje te są na tyle duże, że tną twardy materiał bez problemu. Umożliwia to cięcie gipsu na człowieku bez skaleczenia go w przypadku krótkiego kontaktu piły ze skórą. Zęby piły mają kształt i ostrza tak dobrane aby cięły w obu kierunkach ruchu oscylującej tarczy. Mimo niewątpliwych zalet piły oscylacyjnej należy pamiętać, że:Długotrwałe cięcie gipsu może spowodować wzrost temperatury tarczy tnącej. Rozgrzana tarcza może sparzyć osobę, z której zdejmuje się gips. Niewłaściwa obsługa piły polegająca na ciągnięciu jej po skórze może spowodować skaleczenie. W związku z tym cięcie gipsu powinno odbywać się ruchami prostopadłymi do skóry tak aby w czasie cięcia piła często traciła kontakt ze skórą.

Pobijak - młotek z dużym drewnianym obuchem. Służy do pobijania dłuta ręcznego podczas dłutowania (dłubania) w drewnie otworów, rowków, wrębów i gniazd.

Stołowa pilarka tarczowa – maszyna służąca do cięcia drewna, rzadziej betonu, płytek ceramicznych, aluminium przy pomocy piły mającej kształt okrągłej tarczy zębatej.

Stożek Morse’a – stożek służący do osadzania narzędzi we wrzecionach obrabiarek. Stożek Morse’a ma właściwości samohamowne. Płetwa służy do wybijania narzędzia z wrzeciona. Moment przenoszony jest dzięki sile tarcia powstającej na styku powierzchni stożkowej narzędzia i tulei wrzeciona.

Strug, hebel – ręczne narzędzie do obróbki skrawaniem drewna i materiałów drewnopochodnych. Strug składa się ze stalowego ostrza osadzonego w korpusie z drewna, metalu lub innych tworzyw.

Strug elektryczny – elektronarzędzie, rodzaj małej heblarki służącej do obróbki skrawaniem drewna.

Tarnik - narzędzie stolarskie, rodzaj pilnika z trójkątnymi zębami do obróbki drewna, rogów zwierzęcych i innych miękkich materiałów.

Wiertarka – urządzenie do wiercenia, rozwiercania i pogłębiania okrągłych otworów za pomocą wiertła. Może być wykorzystywana również do innych celów, np. szlifowania przy wykorzystaniu odpowiednich akcesoriów.

Wiertło – narzędzie skrawające do wykonywania otworów (wiercenie) przy wykorzystaniu wiertarki lub innej obrabiarki z napędem obrotowym.

Wkrętarka – urządzenia mechaniczne służące do wkręcania i wykręcania śrub, wkrętów itp. Dzięki łatwo wymiennym końcówkom z chwytem sześciokątnym narzędzie łatwo można dostosować do różnych zakończeń wkrętów. Po wymianie narzędzia, może być także używane doraźnie np. przy pracach stolarskich do nawiercania, rozwiercenia, itp.

Wyrzynarka – elektronarzędzie o posuwisto-zwrotnym ruchu piłki służące przede wszystkim do cięcia drewna, ale również miękkich metali i tworzyw sztucznych. W zależności od przecinanego materiału konieczny jest dobór odpowiednich piłek. Wyrzynarki mogą być wykonane jako narzędzia ręczne lub stacjonarne.

Wytaczak – nóż tokarski służący do wykonywania w materiale otworów, a także rowków, przez toczenie.

Znacznik stolarski - przyrząd stolarski do zaznaczania linii na powierzchniach drewnianych wzdłuż krawędzi i do wielokrotnego zaznaczania jednego wymiaru. Składa się z jednej prostych listewek, często z podziałką milimetrową, przesuwanej w drewnianej obejmie ze śrubką zaciskową. Na końcu listewki umocowany jest ostry metalowy krótki pręcik (rysik) służący do nakłuwania (zaznaczania) wyznaczonej szerokości. Można też przyłożyć ołówek do listewki w miejscu rysika i przesuwając razem wzdłuż równej krawędzi deski zaznaczyć prostą linię cięcia.