
11 męczennic z Nowogródka znane też jako Błogosławione Męczenniczki z Nowogródka lub Błogosławiona Maria Stella i Towarzyszki – polskie siostry zakonne, nazaretanki, męczenniczki okresu II wojny światowej, rozstrzelane 1 sierpnia 1943 przez okupantów niemieckich, błogosławione Kościoła katolickiego.

Akcja T4 – program realizowany w III Rzeszy w latach 1939–1944, polegający na fizycznej „eliminacji życia niewartego życia”. W ramach akcji mordowano chorych na schizofrenię, niektóre postacie padaczki, otępienie, pląsawicę Huntingtona, stany po zapaleniu mózgowia, osoby niepoczytalne, chorych przebywających w zakładach opiekuńczych ponad 5 lat oraz ludzi z niektórymi wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi. Liczba zamordowanych w czasie trwania tej akcji jest trudna do oszacowania ze względu na jej półoficjalny charakter, przeniesienia chorych pomiędzy poszczególnymi zakładami opiekuńczymi i na ogół niewielkie zainteresowanie rodzin losami chorych umieszczonych w zakładach opiekuńczych. Szacuje się, że w okresie szczytowym tego programu, tj. w latach 1940–1941, zabito w jego ramach 70 273 chorych i niepełnosprawnych, w tym także pensjonariuszy szpitali psychiatrycznych na terenach okupowanych. Uważa się także, że ogółem w latach 1939–1945 zabito ok. 200 000 ludzi upośledzonych i niepełnosprawnych.

Biuro Odszkodowań Wojennych – instytucja powołana w 1945 roku przy Prezydium Rady Ministrów w Warszawie mająca za zadanie oszacowanie strat wojennych poniesionych przez Polskę w okresie II wojny światowej w latach 1939–1945. Biuro zajmowało się ustaleniem oraz oszacowaniem strat wojennych jakie poniosło państwo polskie, a także osoby prywatne w dziedzinie dóbr materialnych oraz kulturalnych, koordynując prace związane z przeprowadzeniem odszkodowań i rewindykacji.

Dekrety polskie – dekrety wydane przez nazistowskie Niemcy 8 marca 1940. Regulowały one sytuacje polskich robotników przymusowych w III Rzeszy (Zivilarbeiter).

Drozdowszczyzna – dawna wieś na Białorusi, 4 km na wschód od Duniłowicz. Wchodziła w skład sielsowietu Duniłowicze.

Einsatz Reinhardt, Aktion Reinhardt – kryptonim akcji zagłady Żydów z Generalnego Gubernatorstwa i Okręgu Białostockiego przeprowadzonej w latach 1942–1943 na terytorium okupowanej Polski w ramach tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej.

Generalny Plan Wschodni – nazistowski plan osiedleńczy i germanizacyjny terytoriów Europy Środkowo-Wschodniej i Wschodniej, położonych na wschód od granicy III Rzeszy sprzed września 1939.

Germanizacja w Polsce (1939–1945) – polityka germanizacyjna prowadzona przez nazistowskie Niemcy w okupowanej Polsce podczas II wojny światowej.

Łapanka – nazwa jednego z głównych sposobów używanych przez Niemców podczas II wojny światowej dla zatrzymania na ulicach okupowanych miast większej liczby przypadkowych przechodniów w celu uwięzienia ich, przesiedlenia, umieszczenia w obozach koncentracyjnych bądź skierowania na przymusowe roboty do Niemiec.

Zbrodnia w Malinie – zbiorowe zabójstwa i grabieże dokonane 13 lipca 1943 roku przez Niemców wraz z policjantami z kolaboracyjnej policji pomocniczej w miejscowości Malin położonej w powiecie dubieńskim przedwojennego województwa wołyńskiego. Ofiarą zbrodni padło od 532 do 603 osób – Czesi, Ukraińcy i Polacy.

Marsz śmierci Fünfteichen - Groß-Rosen – marsz śmierci jaki odbyli więźniowie niemieckiego obozu AL Fünfteichen w Fünfteichen do obozu macierzystego Groß-Rosen w styczniu 1945.

Mobilna komora gazowa – samochód ciężarowy przystosowany do użytku jako komora gazowa. Podczas II wojny światowej i Holokaustu nazistowskie Niemcy opracowały i wykorzystywały na szeroką skalę mobilne komory gazowe jako metodę eksterminacji więźniów w okupowanej Polsce, Jugosławii i na zachodnich obszarach Związku Radzieckiego, a także w innych, okupowanych przez Niemców regionach Europy. Mniej znany pozostaje fakt, że podczas Wielkiego Terroru radzieckie NKWD również mordowało więźniów we własnych, mobilnych komorach gazowych.

Mord w Pustelniku – zbrodnia dokonana jesienią 1943 roku na rodzinie Banaszków przez okupanta niemieckiego w miejscowości Pustelnik koło Warszawy.

Muzeum Ofiar Ludobójstwa w Wilnie, na Litwie zostało utworzone w 1992 przez Ministerstwo Kultury Litwy, na wniosek Związku Więźniów Politycznych i Deportowanych. W 1997 przekazano go Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy. Muzeum mieści się w dawnej siedzibie Gestapo, NKWD/KGB naprzeciwko pl. Łukiskiego, dlatego potocznie określany jest jako Muzeum KGB.

Niemieckie represje wobec Polaków pomagających Żydom – represje zastosowane przez niemieckie władze okupacyjne wobec obywateli polskich pochodzenia nieżydowskiego, którzy udzielali pomocy Żydom prześladowanym i eksterminowanym przez III Rzeszę w latach 1939–1945.

Pomnik Martyrologii Dzieci, tzw. Pęknięte Serce w Łodzi – odsłonięty 9 maja 1971 roku. Upamiętnia tragiczne losy dzieci polskich w okresie II wojny światowej, a szczególnie dzieci-więźniów pobliskiego obozu dla polskich dzieci i młodzieży przy ul. Przemysłowej w Łodzi. Pomnik znajduje się w parku im. Szarych Szeregów u zbiegu ulic Brackiej i Staszica.

Prześladowanie polskiego Kościoła katolickiego w czasie okupacji niemieckiej – zamierzone, czynne i ustawiczne działania okupantów niemieckich od 1 września 1939 na ziemiach polskich, mające na celu fizyczną eksterminację Kościoła katolickiego, zarówno duchowieństwa, jak i wiernych świeckich. Działania te przebiegały w ramach programu Intelligenzaktion, którego celem było wyniszczenie polskich elit na ziemiach włączonych do III Rzeszy.

Rabunek dzieci – niemiecki nazistowski plan uprowadzania i germanizowania dzieci, uznanych przez pseudonaukowe założenia niemieckiej eugeniki za „wartościowe rasowo”, realizowany praktycznie w sposób zinstytucjonalizowany na okupowanych w czasie II wojny światowej przez III Rzeszę terytoriach Polski, ZSRR, Czech oraz innych krajów.

Zbrodnia w Święcianach (1942) – masowe egzekucje polskich zakładników przeprowadzone przez okupantów niemieckich i ich litewskich kolaborantów 19–20 maja 1942 roku. W odwecie za zabicie trzech Niemców przez oddział radzieckiej partyzantki zamordowano wtedy około 600 Polaków, w tym 450 mieszkańców Święcian i okolic. Była to jedna z największych zbrodni na ludności polskiej w czasie niemieckiej okupacji Wileńszczyzny.

Zbrodnia w Obrzycach – zbrodnia dokonana przez Niemców w Obrawalde, w latach 1942-1945, która była częścią akcji T4.