WShintō lub kannagara-no-michi – tradycyjna, rodzima religia Japonii oparta na mitologii japońskiej, charakteryzująca się politeizmem oraz różnorodnością przejawów i kultów m.in. animizmu i szamanizmu.
WAmaterasu , Amaterasu Ōmikami, Ama-terasu-ō-mikami – japońska bogini słońca, narodzona z lewego oka boga Izanagiego i wyznaczona przez niego do panowania na Wysokiej Równinie Niebios, główne bóstwo shintō. Siostra władcy oceanu i boga burz Susanoo oraz boga księżyca Tsukuyomi. Amaterasu zesłała na ziemię swojego wnuka Ninigiego, który dał początek japońskiemu rodowi cesarskiemu. Uważana jest za dawczynię zdobyczy cywilizacji, takich jak: rolnictwo, tkactwo czy budownictwo.
WAmenouzume, Amanouzume – jedna z niebiańskich bogiń, kojarzona jest przede wszystkim z tańcem, który wykonała przed kryjówką bogini Amaterasu, obrażonej żartami Susanoo. Bogini wyruszyła również w podróż z Ninigim w celu zapanowania nad archipelagiem japońskim, podczas której poznała swojego przyszłego męża – Sarutahiko, z którym dała początek rodowi Sarume.
WAo-nyōbō - japoński duch (yōkai) opisany w Konjaku-gazu-zoku-hyakki z okresu Edo autorstwa Sekiena Toriyamy oraz w Hyakki Yagyō Emaki z okresu Muromachi. Znana także pod nazwą ao-onna .
WEma – tabliczka wotywna, ofiarowana w japońskich chramach shintō.
WFestiwal Gion – festiwal w Kioto, związany z chramem shintō Yasaka-jinja, organizowany w ciągu całego lipca. Jego głównym akcentem jest spektakularna parada w dniu 17 lipca. Od 2014 roku na nieco mniejszą skalę jest organizowana druga parada w dniu 24 lipca. Jest to jeden z najbardziej znanych festiwali w Japonii.
WFestiwal Namahage Sedo w Oga – jeden z „pięciu zimowych festiwali wielkiego śniegu” regionu Michinoku. Jest to pradawna nazwa północnej części japońskiej wyspy Honsiu. W jej części północno-zachodniej znajdowała się prowincja Dewa, której obszar pokrywał się w przybliżeniu z obecnymi prefekturami: Yamagata i Akita. Półwysep Oga, leżący w prefekturze Akita, jest miejscem, gdzie odbywa się ten festiwal.
WGo-shintai – w shintō symboliczny, materialny obiekt czci, w którym ma przebywać "duch kami" (shinrei).
WGongen-zukuri – styl architektury chramów shintō i mauzoleów nazywany japońskim barokiem. Styl zaczął się kształtować w okresie Azuchi-Momoyama (1573–1603) i ustalił się w Edo (1603–1868). Gongen-zukuri wykazuje bardzo silny wpływ budownictwa buddyjskiego, przez co ich odróżnienie może być trudne.
WHachiman – w mitologii japońskiej bóg wojny i łucznictwa i boski opiekun Japonii oraz narodu japońskiego. Łączony jest również z rolnictwem, płodnością oraz rybołówstwem. Uważany za patrona rodu Minamoto.
WHaiden – budynek poświęcony modłom i obrzędom kultowym lub oratorium w chramie shintō.
WHatsumōde – pierwsza wizyta w japońskim chramie shintō, z okazji Nowego Roku.
WHimorogi - w shintō drzewko sakaki sadzone lub tymczasowo umieszczane wewnątrz oznakowanej za pomocą sznura shimenawa, rytualnie oczyszczonej przestrzeni yuniwa, przygotowanej dla pojawienia się kami. Drzewko sasaki wyznacza centrum tej przestrzeni, zwane itsu no iwasaka. Drzewko himorogi służy jako yorishiro, obiekt mający przyciągnąć ducha kami do miejsca kultu. Często zawiesza się na nim dodatkowo hakuhei, odpowiednio przycięte wstęgi papieru, płótno konopne, lusterko itd.
WAtsutane Hirata , pseudonim Ibukinoya (気吹舎) – japoński filozof, twórca ruchu „odrodzonego shintō”
WHonden – najświętszy budynek w chramie shintō, przeznaczony wyłącznie dla czczonych w nim kami, symbolizowanych najczęściej przez lustro lub niekiedy przez statuę. Honden jest zamknięty dla wyznawców, a kapłani shintō wchodzą do niego wyłącznie dla odprawienia rytuałów. W najważniejszych chramach dostęp do hondenu ma wyłącznie cesarz. Rytuały otwarcia i zamknięcia drzwi są istotną częścią życia chramu.
WJingū-ji – to w Japonii świątynie buddyjskie związane z chramami shintō. Istniały od VII wieku do 1868, kiedy oficjalnie zlikwidowano synkretyzm shintō-buddyjski; do dzisiaj zachowało się zaledwie kilka.
WJinja – miejsce kultu w japońskiej religii shintō. Odróżnia się także inne typy i rodzaje tych budowli o nazwach: jingū, miya, taisha, mori, hokora.
WKami – japońskie pojęcie boga, bóstwa, ducha. Stanowi ono centralne pojęcie w shintō, rodzimej religii mieszkańców Archipelagu Japońskiego.
WKamidana – w shintō niewielki ołtarzyk do kultu prywatnego, ustawiany w domu mieszkalnym, ale także w sklepie, restauracji czy firmie.
WKannushi – kapłan shintō, strażnik chramu shintō. Niegdyś termin ten odnosił się do głównego kapłana lub kogoś, kto został - według ścisłych reguł - wyznaczony do posługi w pośrednictwie z bogami, bóstwami (kami).
WKomainu – kamienne figury par lwów-psów, mitycznych bestii strzegących przed demonami: chramy shintō, świątynie buddyjskie, prywatne domostwa.
WKonkō-kyō – jeden z nowych ruchów religijnych, powstałych w XIX wieku w Japonii na bazie shintō. Obecnie do Konkō-kyō należy 400 000 członków. Główny ośrodek religijny mieści się w Okayamie, posiada też swoje wspólnoty poza Japonią, m.in. w San Francisco. Podstawowym tekstem religijnym Konkō-kyō jest Tenchi Kakitsuke.
WMiko – (1) młoda dziewczyna lub kobieta, która pomaga kapłanom w chramach shintō, (2) medium, szamanka.
WMikoshi, o-mikoshi – w japońskiej religii shintō jest to rodzaj boskiego palankinu, w którym przenoszone są kami w paradzie wyznawców i kapłanów, podczas uroczystości i festiwali.
WMiya-mairi – japońskie słowo oznaczające złożenie wizyty w chramie shintō, w celu modlitwy, uczczenia bóstw opiekuńczych (kami), uczestniczenia w jednej z tradycyjnych ceremonii.
WNamazu lub Ōnamazu − według japońskiej mitologii jest to ogromny sum, który powoduje trzęsienia ziemi. Mieszka w mule pod ziemią i jest strzeżony przez boga Kashima, który przytrzymuje suma kamieniem. Kiedy Kashima traci czujność, namazu miota się, powodując gwałtowne trzęsienia ziemi. Po trzęsieniu ziemi w pobliżu Edo w 1855 roku, zaczęto czcić namazu jako yonaoshi daimyōjin.
WO-fuda – w Japonii amulet z imieniem opiekuńczego bóstwa, przynoszony z chramu sintoistycznego lub świątyni buddyjskiej i ustawiany na ołtarzyku domowym (kamidana). Wykonany z cienkiego kawałka drewna lub papieru, zawiera stempel macierzystej świątyni wraz z wykaligrafowaną jej nazwą i imieniem bóstwa.
WO-mamori – w Japonii amulet mający chronić swojego posiadacza przed nieszczęśliwymi wydarzeniami.
WO-mikuji – przepowiednie losu zapisane na kartkach papieru w chramach shintō i buddyjskich świątyniach w Japonii. Dosłownie "święta loteria". Obecnie, słowo to zapisuje się wyłącznie pismem fonetycznym: おみくじ.
WOni – złe duchy, demony, diabły występujące w religii shintō i japońskim folklorze, utożsamiane z chorobami, klęskami i nieszczęściem. Stanowią jeden z rodzajów yōkai – nadprzyrodzonych istot.
WRaijin – bóg gromów, piorunów, występujący w shintō, japońskich wierzeniach ludowych i buddyzmie.
WSandō – w Japonii droga prowadząca do shintoistycznego chramu lub buddyjskiej świątyni. Wzdłuż drogi ustawione są często kamienne lub brązowe latarnie, a w przypadku chramów także liczne, mniejsze torii.
WSansei - japoński yōkai. Znany także jako sanki . Władca górskich zwierząt.
WSarutahiko – w mitologii japońskiej falliczne bóstwo płodności. Mąż bogini Amenouzume, był przewodnikiem Ninigi podczas jego zejścia na ziemię. Miał dać początek rodowi Sarume.
WSatori – yōkai żyjące w górach na terenach Hida i Mino. Potrafią czytać w ludzkich sercach.
WSenja-fuda – karta, tabliczka lub nalepka (współcześnie) wotywna z imieniem pielgrzyma, mocowana lub przylepiana m.in. na ścianach, bramach i filarach sintoistycznych chramów i świątyń buddyjskich w Japonii, mająca na celu zaznaczenie jego wizyty w danym miejscu.
WSōjōbō – w mitologii japońskiej wódz tengu, zamieszkujący górę Kurama na północ od Kioto, przez Razana Hayashi zaliczany do trzech najważniejszych daitengu.
WSynkretyzm shintō-buddyjski – synkretyzm religijny, zjawisko przenikania i łączenia elementów pierwotnej religii shintō i buddyzmu, dominujące w Japonii od VI wieku do 1868.
WŚwięty – stosowane przez chrześcijan określenie człowieka, który „przebywa z Bogiem w niebie”. W Nowym Testamencie słowo święty lub święci używane jest pod adresem wszystkich wierzących w śmierć i zmartwychwstanie Jezusa. To pojęcie występuje również w innych religiach.
WTengu – mityczne istoty, występujące w japońskim folklorze, sztuce, teatrze i literaturze. Jedne z najbardziej znanych yōkai, niekiedy czczone jako kami w religii shintō. Mimo że ich nazwa pochodzi od podobnych do psów chińskich demonów (Tiangou), uważano, iż tengu przybierają postać drapieżnych ptaków i przedstawiano je jako istoty łączące ludzkie i ptasie cechy. Na najstarszych wizerunkach tengu ukazywane są z dziobami, które następnie w procesie antropomorfizacji uległy przekształceniu w nienaturalnie długie nosy, dając początek współczesnemu popularnemu wyobrażeniu tengu.
WTenjin – tu: odnosi się do imienia Michizane Sugawary, erudyty z IX wieku, czczonego jako boga nauki, poezji i kaligrafii. Chramy mu poświęcone nazywają się Tenjin lub Tenman-gū. Na terenie całej Japonii jest ich bardzo wiele, do najważniejszych należą: Dazaifu Tenman-gū na Kiusiu, Kitano Tenman-gū w Kioto i Yushima Tenjin w Tokio. Pierwotne znaczenie słowa tenjin, jest prawie takie samo jak raijin.
WTenri-kyō – jeden z nowych ruchów religijnych, powstałych w XIX wieku w Japonii na bazie shintō.
WTorii – symboliczna brama o charakterystycznym kształcie, prowadząca do świętego obszaru chramów i miejsc świętych shintō (w shintō ptaki są uważane za posłańców kami. Chramy mogą mieć jedną lub więcej torii. Największa z nich nazywa się „pierwszą torii” i stoi przy wejściu na teren chramu. Mogą być ustawione również w różnych punktach, aby wskazywać poziom świętości w zbliżaniu się do głównego pawilonu.
WTrzy mądre małpy – wyrażone za pomocą rzeźby lub obrazu japońskie przysłowie „nie widzę nic złego, nie słyszę nic złego, nie mówię nic złego”. Trzy małpy to: Mizaru (見猿), która zakrywa oczy, więc nie widzi nic złego, Kikazaru (聞か猿), która zakrywa uszy, więc nie słyszy nic złego, oraz Iwazaru (言わ猿), zakrywająca pysk, która nie mówi nic złego, co można zinterpretować jako: „Nie szukaj i nie wytykaj błędnych czynów i słów innych ludzi”.
WTsumi – sintoistyczny termin oznaczający stan nieczystości rytualnej wynikający ze złamania zasad moralnych, społecznych lub religijnych; we współczesnej japońszczyźnie obok grzechu oznacza też winę, zbrodnię, przestępstwo, występek.
WWa’nyūdō – demon z mitologii japońskiej, zaliczany do szerszego grona nadprzyrodzonych bytów zwanych przez Japończyków yōkai.
WYabusame − japońskie łucznictwo konne, szczególnie popularne w okresie Kamakura.
WYatagarasu, Yata no karasu – w mitologii japońskiej ptak bogini słońca Amaterasu. Przedstawiany jest w postaci trójnogiego kruka, chociaż żadne źródło historyczne nie potwierdza takiej liczby nóg. Motoori Norinaga zinterpretował jego nazwę jako „ośmiogłowy kruk”.
WYōkai – ogólna nazwa mitycznych stworzeń-potworów występujących w japońskiej mitologii i tradycjach ludowych. Coś odmienionego lub okazującego dziwne zmiany w sposób niezrozumiały, powodujący w ludziach strach lub zdziwienie.
WYorishiro – w shintō medium lub symbol duszy zmarłej osoby, obiekt mający zdolność przyciągania bóstw kami i stanowiący dlań tymczasową siedzibę podczas obrzędów religijnych. Gdy bóg aktualnie przebywa w danym obiekcie, określany jest on jako go-shintai.