WWięzień polityczny – osoba umieszczana w zakładzie karnym lub areszcie domowym ze względu na swoje przekonania polityczne lub poglądy. Często jest to związane z krytyką władzy, a czasem walkami w obrębie jednej partii politycznej. Czasami pojęcie jest utożsamiane z więźniem sumienia. Zwykle w takich przypadkach dowody są fabrykowane. Często więźniowie polityczni po uwolnieniu, jak na przykład Aleksandr Sołżenicyn publikują wspomnienia.
WMoshood Kashimawo Olawale Abiola – polityk i ekonomista nigeryjski.
WBenigno Simeon Aquino, ps. Ninoy Aquino – filipiński polityk i działacz opozycji.
WNur ad-Din al-Atasi – syryjski polityk, prezydent Syrii w latach 1966-1970.
WBreyten Breytenbach – południowoafrykański pisarz, poeta, dramaturg, malarz, przeciwnik apartheidu, wieloletni więzień polityczny. W 2017 został uhonorowany Nagrodą Herberta.
WSalah Dżadid − syryjski wojskowy i polityk związany z Partią Baas.
WHammadi al-Dżibali, także Hamadi Dżebali, tunezyjski polityk i dziennikarz, w latach 1991–2006 więziony za działalność polityczną. Sekretarz generalny Partii Odrodzenia w latach 1981–2013. Premier Tunezji od 24 grudnia 2011 do 14 marca 2013.
WMustafa Dżemilew, ukr. Мустафа Джемілєв, krymskotat. Mustafa Cemilev; właśc. Mustafa Abdülcemil Qırımoğlu, ukr. Мустафа Абдульджеміль Киримоглу, – ukraiński polityk, radziecki dysydent, długoletni przewodniczący Medżlisu Tatarów krymskich oraz Rady Przedstawicieli Narodu Krymskotatarskiego, deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy.
WAslı Erdoğan – turecka pisarka i dziennikarka, z wykształcenia fizyk.
WMahatma Gandhi lub Mahatma, właśc. Mohandas Karamchand Gandhi – indyjski prawnik, filozof, polityk i mąż stanu, jeden z twórców współczesnej państwowości indyjskiej i propagator pacyfizmu jako środka nacisku politycznego.
WGendun Czokji Nima, rozpoznany przez obecnego Dalajlamę, Tenzina Gjaco jako XI inkarnacja Panczenlamy.
WDimitrie Gerota – rumuński anatom, chirurg, urolog, radiolog. Członek Academia Română od 1916 roku.
WEmanuil (Manolis) Glezos − grecki polityk, działacz społeczny i publicysta, uczestnik i historyk antyhitlerowskiego ruchu oporu, parlamentarzysta krajowy i europejski.
WAminatou Haidar Ali Ahmed arab. أميناتو حيدر, ur. 24 lipca 1966 w Laayoune) – saharyjska działaczka społeczna i polityczna, działaczka niepodległościowa. Ze względu na swoje zaangażowanie nazywana bywa „Saharyjską Gandhi” lub „Saharyjską La Pasionarią”.
WAlois Hlavatý – czeski księgowy, ofiara prześladowań komunistycznych, dobroczyńca.
WXədicə Rövşən qızı İsmayılova – azerska dziennikarka śledcza, współpracowniczka Radia Wolna Europa, członkini Organized Crime and Corruption Reporting Project, działaczka praw człowieka, prześladowana w Azerbejdżanie z tego powodu. Za dziennikarstwo śledcze została uhonorowana w 2017 nagrodą Right Livelihood.
WIhor Myronowycz Kałyneć, ukr. І́гор Миро́нович Калине́ць – ukraiński poeta i prozaik, jeden z głównych przedstawicieli Szistdesiatnyków – ukraińskiego ruchu dysydenckiego z II połowy lat 60., radziecki więzień polityczny.
WKim Dae-jung – południowokoreański polityk, laureat pokojowej Nagrody Nobla i prezydent Korei Południowej.
WAung San Suu Kyi – birmańska polityk i wieloletnia opozycjonistka. Córka generała Aung Sana, który walczył o niepodległość Birmy i wynegocjował ją w rozmowach z Wielką Brytanią w 1947 roku. Laureatka Pokojowej Nagrody Nobla z 1991 roku. Założycielka Narodowej Ligi na rzecz Demokracji, w latach 1988–2011 sekretarz generalna, od 2011 jej przewodnicząca. Od 30 marca 2016 minister spraw zagranicznych i szefowa kancelarii prezydenta w administracjach Htin Kyawa i Win Myinta, od 6 kwietnia 2016 do 1 lutego 2021 szefowa rządu. 1 lutego 2021 aresztowana podczas wojskowego zamachu stanu.
WWaleryj Lewanieuski - białoruski działacz polityczny i społeczny, lider Narodowego Komitetu Strajkowego, były więzień polityczny. Amnesty International uważa go za więźnia sumienia.
WMaria Luisa Cuesta Vila – urugwajska działaczka na rzecz praw człowieka. Poświęciła się poszukiwaniu więźniów politycznych zaginionych podczas dyktatury wojskowej Urugwaju. Jej syn Nebio Melo Cuesta zniknął w tym okresie i do dziś nie został odnaleziony.
WTerence MacSwiney – irlandzki pisarz, poeta i dramatopisarz, bojownik o niepodległość Irlandii.
WNelson Rolihlahla Mandela, wymowa xhosa: [] – południowoafrykański polityk, prezydent Republiki Południowej Afryki w latach 1994–1999, jeden z przywódców ruchu przeciw apartheidowi, działacz na rzecz praw człowieka, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. W Republice Południowej Afryki nazywany również „Madiba”, a także „tata”, co często rozpisywano jako: „Ojciec Narodu”. Był zarówno najstarszym, jak i najdłużej żyjącym prezydentem RPA.
WHuber Matos Benitez − kubański polityk, nauczyciel szkoły podstawowej, uczestnik partyzantki przeciwko Fulgencio Batiście, w 1959 dowódca sił powstańczych w prowincji Camagüey, następnie, jako przeciwnik wpływów komunizmu w ruchu rewolucyjnym, został w tym samym roku skazany na 20 lat więzienia. 21 października 1979 wyszedł na wolność. W 1979 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Został przywódcą organizacji Kuba Niepodległa i Demokratyczna. Autor wspomnień Como llego la noche....
WSwetosław Szanew Merżanow – bułgarski anarchista i rewolucjonista, założyciel grupy Gemidzii, która zorganizowała zamachy bombowe w Salonikach w 1903. Był lepiej znany jako Sławe lub Sławi Merdżanow.
WMetodija Andonow-Czento – jugosłowiański i macedoński polityk, uczestnik antyfaszystowskiego ruchu oporu w Jugosławii, przewodniczący Antyfaszystowskiej Rady Wyzwolenia Narodowego Macedonii, następnie pierwszy prezydent Socjalistycznej Republiki Macedonii.
WSalih Muslim – kurdyjski polityk, współprzewodniczący Partii Unii Demokratycznej (PYD) w latach 2010-2017, zastępca koordynatora syryjskiego Komitetu Koordynacji na rzecz Narodowej i Demokratycznej Zmiany, jeden z najbardziej wpływowych rożawskich polityków
WNgałang Sangdrol, Ngawang Sangdrol, mniszka tybetańska, chińska więźniarka polityczna, działaczka na rzecz praw człowieka.
WNi Yulan – chińska prawniczka, obrończyni praw człowieka.
WMarija Hryhoriwna Nikiforowa – ukraińska anarchistka, rewolucjonistka oraz oficer francuskich wojsk lądowych. Była znaczącą postacią podczas powstania machnowskiego na Ukrainie w okresie rosyjskiej wojny domowej. Znana również pod pseudonimem Marusia.
WKyaw Soe Oo – mjanmański dziennikarz śledczy, członek redakcji agencji Reuters. Członek zespołu dziennikarskiego badającego masakrę przeprowadzoną przez mjanmaską ludność cywilną i wojskowych na mieszkańcach wsi Inn Din z mniejszości etniczno-religijnej Rohingja. Od 2017 więziony za tę publikację, mimo międzynarodowej kampanii na rzecz jego uwolnienia. W kwietniu 2019 nagrodzony Nagrodą Pulitzera w kategorii dziennikarstwo międzynarodowe, zaraz potem zwolniony.
WPalden Gjaco – tybetański mnich buddyjski, więzień polityczny.
WJustas Paleckis – litewski polityk, pisarz, tłumacz i dziennikarz. W 1940 pełnił jednocześnie obowiązki premiera i prezydenta Litwy. W latach 1940–1967 był przewodniczącym Prezydium Rady Najwyższej Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Bohater Pracy Socjalistycznej.
WNikol Paszinian, orm. Նիկոլ Փաշինյան – ormiański dziennikarz i polityk, przywódca antyrządowych protestów w 2018 roku, od 8 maja 2018 premier Armenii.
WPiotr Andriejewicz Pawlenski – rosyjski performer i działacz polityczny.
WLeonard Peltier – amerykański Indianin z plemienia Czipewejów, działacz American Indian Movement, skazany po budzącym do dziś kontrowersje procesie na podwójny wyrok dożywotniego więzienia za zastrzelenie dwóch agentów FBI podczas tzw. "incydentu w Oglala" – strzelaniny w rezerwacie Pine Ridge w Dakocie Południowej 26 czerwca 1975.
WPhạm Văn Đồng – polityk wietnamski, współpracownik Hồ Chí Minha, działacz Komunistycznej Partii Wietnamu (KPW), członek politbiura, w latach 1955–1976 premier Wietnamu Północnego, a następnie do 1987 całego Wietnamu.
WAli Akbar Haszemi Rafsandżani, – irański duchowny i polityk, prezydent Iranu w latach 1989–1997, przewodniczący parlamentu w latach 1980–1989.
WHossein Rajabian – irański reżyser, scenarzysta, fotograf, producent filmowy i więzień polityczny.
WMatamela Cyril Ramaphosa – południowoafrykański polityk, prawnik, działacz związkowy i biznesmen. W latach 2014–2018 wiceprezydent Południowej Afryki, od 2017 przewodniczący Afrykańskiego Kongresu Narodowego, od 2018 prezydent Południowej Afryki. W latach 2020–2021 przewodniczący Unii Afrykańskiej.
WAdam Rucki – czeski duchowny rzymskokatolicki, wikariusz biskupi ds. powołań duchowych w diecezji ostrawsko-opawskiej.
WRobert Gerard Sands, również Bobby Sands – irlandzki republikanin, lider IRA.
WAleksandr Isajewicz Sołżenicyn – rosyjski pisarz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1970. Autor utworów moralistycznych o komunistycznym systemie zniewolenia i terroru, ukazujących gehennę życia w łagrach oraz historycznych o XX-wiecznych dziejach Rosji.
WSun Liren – chiński wojskowy, generał kuomintangowski, nazywany „Rommlem Wschodu”.
WLudvík Svoboda – czechosłowacki wojskowy w stopniu generała armii, działacz komunistyczny i polityk. W latach 1944–1945 dowódca I Czechosłowackiego Korpusu Armijnego walczącego na froncie wschodnim II wojny światowej. Minister obrony narodowej Czechosłowacji w latach 1945–1950, wieloletni członek Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji, wicepremier Czechosłowacji w latach 1950–1951. Prezydent Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej w latach 1968–1975. Trzykrotny Bohater Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, Narodowy Bohater Jugosławii (1946) i Bohater Związku Radzieckiego (1965).
WPaweł Poczew Szatew, bułg. Павел Поцев Шатев – bułgarski rewolucjonista, działacz anarchistyczny, członek lewicowego skrzydła Wewnętrznej Macedońsko-Adrianopolskiej Organizacji Rewolucyjnej (WMRO), później został lewicowym działaczem politycznym. Według historiografii macedońskiej był etnicznym Macedończykiem.
WPramoedya Ananta Toer – indonezyjski prozaik.
WStanislaw Trabalski – niemiecki polityk socjaldemokratyczny, syn Franciszka Trąbalskiego, ojciec Karla Trabalskiego.
WMalika Ufkir – marokańska pisarka. Córka Mohameda Ufkira(ang.), kuzynka aktorki Leili Shenny.
WAli al-Urajjid, także Ali Larajedh – tunezyjski polityk, wieloletni dysydent i więzień polityczny. Minister spraw wewnętrznych od 24 grudnia 2011 do 14 marca 2013. Desygnowany na stanowisko premiera Tunezji 22 lutego 2013. Urząd pełnił od 14 marca 2013 do 29 stycznia 2014.
WWa Lone – mjanmański autor książek dla dzieci i dziennikarz śledczy, członek redakcji agencji Reuters. Członek zespołu dziennikarskiego, badającego masakrę przeprowadzoną przez mjanmaską ludność cywilną i wojskowych na mieszkańcach wsi Inn Din z mniejszości etniczno-religijnej Rohingja. Od 2017 r. więziony za tę publikację mimo międzynarodowej kampanii na rzecz jego uwolnienia, w kwietniu 2019 r. nagrodzony Nagrodą Pulitzera w kategorii dziennikarstwo międzynarodowe, zaraz potem zwolniony.
WBenny Wenda – papuaski aktywista, działacz na rzecz niepodległości Papui Zachodniej.
WXi Zhongxun − chiński rewolucjonista, bohater partyzantki komunistycznej z okresu wojny domowej oraz wysoki urzędnik państwowy. Ofiara represji rewolucji kulturalnej. Ojciec Xi Jinpinga, od 2013 przewodniczącego Chińskiej Republiki Ludowej.
WZhang Xueliang chiński polityk i faktyczny rządca (warlord) Mandżurii i dużej części północnych Chin od chwili zamordowania jego ojca Zhanga Zuolina przez Japończyków 4 czerwca 1928 r. Za jego sprawą doszło do tzw. incydentu Xi’an, uwięzienia przywódcy Kuomintangu Czang Kaj-szeka, by w ten sposób skłonić go do zakończenia wojny z komunistami i zwrócenia się przeciwko Japończykom, za co spędził większą część swojego życia w areszcie domowym. W Chińskiej Republice Ludowej jest uważany za bohatera narodowego. Odznaczony Orderem Wojskowym Chwały Narodowej.